การเปลี่ยนแปลงแนวคิดของการสร้างพระเครื่องสมัยต้นรัตนโกสินทร์ถึงสงครามโลกครั้งที่ ๒

ผู้แต่ง

  • ณัฐพล อยู่รุ่งเรืองศักดิ์ คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

คำสำคัญ:

คติความเชื่อ, พระเครื่อง, พุทธพาณิชย์

บทคัดย่อ

บทความนี้ศึกษาการเปลี่ยนแปลงแนวคิดของการสร้างพระเครื่องที่เกิดขึ้นในสังคมไทยสมัยต้นรัตนโกสินทร์ถึงสงครามโลกครั้งที่ ๒ ผลของการศึกษาพบว่าปัจจัยที่ทําให้เกิดการสร้างพระเครื่องแทนพระพิมพ์มาจากแนวคิดทางสังคม รวมถึงการเปลี่ยนแปลงแนวคิดในพระพุทธศาสนา การระบาดของอหิวาตกโรค แนวคิดในการสร้างเหรียญที่ระลึก และความนิยมในการสะสมของที่ระลึกและโบราณวัตถุ ปัจจัยเหล่านี้มีอิทธิพลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงแนวคิดจากการสร้างพระพิมพ์มาสู่การสร้างพระเครื่องอย่างต่อเนื่อง สงครามโลกครั้งที่ ๒ ถือเป็นเหตุการณ์สําคัญที่มีอิทธิพลต่อแนวคิดเรื่องการสร้างพระเครื่อง จนพระเครื่องได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายนับเป็นจุดเริ่มต้นของยุคพุทธพาณิชย์ที่สืบทอดในสังคมไทยจนถึงปัจจุบัน

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ ๑ จุลศักราช ๑๑๖๖ พิมพ์ตามฉะบับหลวง ตรา ๓ ดวง เล่ม ๓ (กรุงเทพฯ : เรือนแก้วการพิมพ์, ๒๕๒๙), ๔๑๗-๔๒๑.

วรางคณา นิพัทธ์สุขกิจ, หนังกวาง ไม้ฝาง ช้าง ของป่า การค้าอยุธยา สมัยพุทธศตวรรษที่ ๒๒-๒๓ (กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, ๒๕๕๐), ๑๗๔.

ดูรายละเอียด ใน นิธิ เอียวศรีวงศ์, “วัฒนธรรมกระฎุมพีในวรรณกรรมต้นรัตนโกสินทร์” ปากไก่และใบเรือ พิมพ์ครั้งที่ ๓ (กรุงเทพฯ : แพรวสํานักพิมพ์, ๒๕๔๓), ๑๗-๒๖๙.

การจ่ายเงินแทนการเข้าเดือนนั้นเริ่มมีขึ้นมาตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนปลาย ใน วรางคณา นิพัทธ์สุขกิจ, หนังกวาง ไม้ฝาง ช้าง ของป่า การค้าอยุธยา สมัยพุทธศตวรรษที่ ๒๒ - ๒๓ (กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, ๒๕๕๐), ๑๗๓.

เสภาเรื่องขุนช้าง-ขุนแผน (กรุงเทพฯ : บรรณาคาร, ๒๕๑๓), ๔๑๔.

“เครื่องรางตะกรุดลงองค์ภควัม บริกรรมเสกเป่าเข้าทันใด” ใน เสภาเรื่องขุนช้าง-ขุนแผน (กรุงเทพฯ : บรรณาคาร, ๒๕๑๓), ๖๙๓.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2020-02-07

รูปแบบการอ้างอิง

อยู่รุ่งเรืองศักดิ์ ณ. (2020). การเปลี่ยนแปลงแนวคิดของการสร้างพระเครื่องสมัยต้นรัตนโกสินทร์ถึงสงครามโลกครั้งที่ ๒. วารสารอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 32(2), 147–172. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/jasu/article/view/239294

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความประจำฉบับ