การบูรณาการหลักศีล 5 กับการสร้างความยุติธรรมอย่างยั่งยืน ในคดีเด็กและเยาวชน

รัตนา ชินบุตรานนท์

ผู้แต่ง

รัตนา ชินบุตรานนท์ นักวิชาการอิสระ

คำสำคัญ:

การบูรณาการหลักศีล 5, กระบวนการยุติธรรมเด็กและเยาวชน, การป้องกันอาชญากรรม, กระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอแนวทางการบูรณาการหลักศีล 5 กับกระบวนการยุติธรรมสำหรับเด็กและเยาวชน ผลการศึกษาพบว่าศีล 5 เป็นหลักจริยธรรมพื้นฐานที่มีความสอดคล้องกับหลักกฎหมายไทยและสามารถประยุกต์ใช้ในการป้องกันอาชญากรรมและเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ จากการวิเคราะห์สถิติคดีเด็กและเยาวชนปี พ.ศ. 2565-2566 พบว่า ปัญหาหลักเกี่ยวข้องกับยาเสพติด ความผิดต่อชีวิตและร่างกาย และทรัพย์ โดยมีสาเหตุจากปัจจัยภายในตัวเด็กและสิ่งแวดล้อม การบูรณาการหลักศีล 5 สามารถดำเนินการได้ใน 3 ระดับ คือ 1. การป้องกันขั้นปฐมภูมิผ่านการปลูกฝังค่านิยมและจริยธรรม 2. การป้องกันขั้นทุติยภูมิโดยการเฝ้าระวังกลุ่มเสี่ยงและพัฒนาทักษะชีวิต และ 3. การป้องกันขั้นตติยภูมิด้วยโปรแกรมแก้ไขฟื้นฟูผู้กระทำผิดและกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่าการนำหลักศีล 5 มาใช้เป็นหลักประกันในการดำเนินชีวิตประจำวัน 5 ด้าน ได้แก่ ด้านชีวิต ทรัพย์สิน ครอบครัว ความสามัคคี และความมั่นคงปลอดภัย ช่วยส่งเสริมการแก้ไขฟื้นฟูพฤติกรรมและการกลับคืนสู่สังคมอย่างมีคุณค่า

เอกสารอ้างอิง

กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น. (2566). โครงการสร้างความปรองดองสมานฉันท์ โดยใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา หมู่บ้านรักษาศีล 5 ขยายผลสู่ หมู่บ้านศีลธรรม. สืบค้น 5 มีนาคม 2568, จาก https://shorturl.asia/RAJcZ

กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2554). การกระทำความผิดของเด็กและเยาวชน. สืบค้น 5 มีนาคม 2568, จาก https://shorturl.asia/Wj6g7

ชมรมพุทธศาสตร์สากล. (2566). ศีล 5. สืบค้น 5 มีนาคม 2568, จาก https://www.ibsofficial.com/sila5/

ดวงกมล จันทรรัตน์มณี และคณะ. (2558). รายงานการประชุมวิชาการและนำเสนอผลการวิจัย ระดับชาติและนานาชาติ กลุ่มระดับชาติ ด้านมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. สืบค้น 5 มีนาคม 2568. จาก https://shorturl.asia/r5fkV

ไทยพีบีเอส. (2566). คดีเด็กและเยาวชนในกระบวนการยุติธรรมทางอาญาไทย. สืบค้น 5 มีนาคม 2568, จาก https://www.thaipbs.or.th/news/content/332884

ประเทืยง ทนิยผล. (2546). กฎหมายเกี่ยวกับการกระทำผิดของเด็กและเยาวชนและวิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

พระครูโกศลพัชราศัย (ประทวน ศรจันทร์). (2564). วิธีการรักษาศีล 5 ตามนโยบายของโครงการหมู่บ้านศีล 5 ของชุมชนในตำบลปากช่อง อำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์. สืบค้น 5 มีนาคม 2568. จาก https://shorturl.asia/oOElx

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2546). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ (พิมพ์ครั้งที่ 11). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2541). ธรรมนูญชีวิต : ฉบับปรับปรุงใหม่. กรุงเทพฯ: ธรรมสภา.

พระไพศาล วิสาโล. (2552). กฎหมายกับพุทธศาสนา. สืบค้น 5 มีนาคม 2568. จาก https://www.visalo.org/article/budKodmai.htm

พระราชบัญญัติศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ. 2553. (2553, 22 พฤศจิกายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 127 ตอนที่ 72 ก. หน้า 1-67.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกฉบับภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ยุทธชัย ด้วงสวัสดิ์. (2566). ปัญหาการก่ออาชญากรรมของเด็กและเยาวชนกับมาตรการลงโทษ. วารสารวิชาการนิติศาสตร์, 11(1), 123-136.

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (อาจ อาสภมหาเถระ). (2548). คัมภีร์วิสุทธิมรรค (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก. (2560). เบญจธรรม ธรรมะ 5 อันเป็นเหตุให้ผู้ปฏิบัติเจริญก้าวหน้าและปลอดภัย

เพิ่มพูนความดีแก่ผู้กระทำอย่างแน่แท้. สืบค้น 12 พฤษภาคม 2568, จาก https://shorturl.asia/1Ezye

สุมนทิพย์ จิตสว่าง และคณะ. (2566). ความรุนแรงในสังคมไทย. วารสารสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, 31(1), 47-63.

Chonticha, M. (2024). What are the Five Precepts? How to observe and keep the Five Precepts to have a good life and a clear mind and body?. Retrieved March 5, 2025, from https://shorturl.asia/SVNq2

Dmc. (2014). The Five Precepts The meaning of the Five Precepts. Retrieved March 5, 2025, from https://www.dmc.tv/article/17245