การประยุกต์ใช้แนวคิดการท่องเที่ยวพหุวัฒนธรรมในการส่งเสริมประเพณีปอยส่างลอง

พระหลง อิทฺธิญาโณ

ผู้แต่ง

พระหลง อิทฺธิญาโณ นักวิชาการอิสระ

คำสำคัญ:

แนวคิดการท่องเที่ยว, พหุวัฒนธรรม, ปอยส่างลอง, อัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการประยุกต์ใช้แนวคิดการท่องเที่ยวพหุวัฒนธรรมในการส่งเสริมประเพณีปอยส่างลองของชาวไทใหญ่ โดยใช้วิธีการวิจัยเอกสารและวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า ประเพณีปอยส่างลองเป็นพิธีบวชเณรที่สืบเนื่องจากพุทธประวัติเกี่ยวกับการออกผนวชของเจ้าชายสิทธัตถะมีขั้นตอนสำคัญ 3 วัน ได้แก่ วันรับส่างลอง วันรับแขก และวันบรรพชา โดยมีองค์ประกอบสำคัญคือ ส่างลอง (เด็กชายอายุ 7-14 ปี) การแต่งกายคล้ายเจ้าชาย และขบวนแห่ที่ยิ่งใหญ่ ประเพณีนี้สะท้อนโครงสร้างทางสังคม ความศรัทธาในพระพุทธศาสนา และอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชาวไทใหญ่ แต่กำลังเผชิญปัญหาจากการเปลี่ยนแปลงทางสังคมในยุคโลกาภิวัตน์การวิจัยได้พัฒนา โมเดลการจัดการการท่องเที่ยวพหุวัฒนธรรมผ่านประเพณีปอยส่างลองประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ ได้แก่ 1. รากฐานทางวัฒนธรรม 2. มิติทางสังคม 3. ศักยภาพการท่องเที่ยว และ 4. กระบวนการมีส่วนร่วม แนวทางการประยุกต์ใช้ควรส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนใน 4 ด้าน ได้แก่ การตัดสินใจ การดำเนินงาน การรับผลประโยชน์ และการติดตามประเมินผล ควบคู่กับการสร้างภาพลักษณ์การท่องเที่ยวที่เหมาะสมและพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ที่ใช้อัตลักษณ์พิเศษของพื้นที่ การผสมผสานองค์ประกอบทั้ง 4 อย่างสมดุลจะนำไปสู่การพัฒนาการท่องเที่ยวพหุวัฒนธรรมอย่างยั่งยืนที่สามารถรักษาคุณค่าทางวัฒนธรรมไว้ได้ ขณะเดียวกันก็สร้างประโยชน์ทางเศรษฐกิจและสังคมแก่ชุมชนท้องถิ่น

เอกสารอ้างอิง

คณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ. (2564). แผนพัฒนาการท่องเที่ยวแห่งชาติ ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2566-2570). กรุงเทพฯ: คณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ.

จักรดุลย์ เปาวิมาน. (2565). แนวทางการอนุรักษ์และฟื้นฟูชุมชนพหุวัฒนธรรม กรณีศึกษาชุมชนวัดโอกาส จังหวัดนครพนม (การค้นคว้าอิสระหลักสูตรสถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการออกแบบชุมชนเมือง). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

ชมรมพุทธศาสตร์สากล. (2564). พุทธประวัติ. สืบค้น 13 มีนาคม 2568, จาก https://www.ibsofficial.com/buddhist-history/#:~:text=อธิษฐานเป็นบรรพชิต,จากนั้น%20ทรงอธิษฐานว่า

ธรรศ ศรีรัตนบัลล์. (2558). ปอยส่างลอง : สัญลักษณ์และความหมายทางสังคมของชาวไทใหญ่ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน. วารสารไทยศึกษา, 11(2), 97-98.

ปิ่น บุตรี. (2566). ปอยส่างลอง แม่ฮ่องสอน งานบวชเณรน้อยอานิสงส์สูงล้น จากพลังศรัทธาของชาวไทใหญ่. สืบค้น 13 มีนาคม 2568, จาก https://shorturl.asia/o0V19

พรรณิดา ขันธพัทธ์ และนันท์ชญา มหาขันธ์. (2558). การปรับเปลี่ยนวิถีทางประเพณีพิธีกรรม ความเชื่อ และอัตลักษณ์ของชาวไทใหญ่ในจังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิชาการมนุษยคาสตร์และสังคมคาสตร์, 23(41), 179-199.

พระมหามงคลกานต์ ฐิตธมโม และอาภรณ์รัตน์ เลิศไผ่รอด. (2563). การอยู่ร่วมกันของคนในสังคมพหุวัฒนธรรมในประเทศไทย กรณีศึกษาสังคมพหุวัฒนธรรมในอำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่. วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์, 5(3), 46-59.

แพร ศิริศักดิ์ดำเกิง. (2549). แนวคิดพหุวัฒนธรรม Multiculturalism. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

ภคอัศม์ โปษะกฤษณะ. (2566). โลกาภิวัตน์กับผลกระทบต่อวัฒนธรรมในสังคมชนบท. วารสาร มจร.หริภุญชัยปริทรรศน์, 7(3), 213-214.

ศรายุธ ทองหมัน และคณะ. (2566). การจัดการความหลากหลายทางวัฒนธรรมสำหรับการท่องเที่ยวของประเทศไทย. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 11(6), 2546-2558.

ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา. (ม.ป.ป.). พหุวัฒนธรรม. สืบค้น 13 มีนาคม 2568, จาก https://shorturl.asia/IaHBu

สายรุ้ง ดินโคกสูง และคณพ. (2561). รูปแบบการท่องเที่ยวเชิงนิเวศวัฒนธรรมลุ่มน้ำชีเพื่อการอนุรักษ์และพื้นฟูวิถีชีวิตชุมชมชนตำบลชีทวน อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารบัณฑิตวิทยาลัย พิชญทรรศน์, 13(2), 213-221.

สุกานดา ถิ่นฐาน และอนุชา แฟงเกสร. (2566). สร้าง สรรค์ สุข : การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์บนพื้นที่หวัฒนธรรมเพื่อสอดรับกับพฤติกรรมนักท่องเที่ยวในความปกติใหม่ จังหวัดกาญจนบุรี. วารสารมหาวิทยาลัยศิลปากร, 43(2), 1-13.

อรรถกร จัตุกูล. (2561). บทบาทของชุมชนในท้องถิ่นต่อการพัฒนาตลาดการท่องเที่ยวจังหวัดบุรีรัมย์ กรณีศึกษาชุมชนวนอุทยานเขากระโดง. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์, 10(1), 167-182.

อัซลีนาร์ อูเซ็ง และอธิป จันทร์สุริย์. (2556). การจัดการการท่องเที่ยวเชิงพหุวัฒนธรรมโดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนกรณีศึกษาชุมชนท่องเที่ยวพหุวัฒนธรรมจังหวัดปัตตานี. วารสารมหาวิทยาลัยวงษ์ชวลิตกุล (มนุษย์ศาสตร์และสังคมศาสตร์), 1(2), 100-116.

American Psychological Association. (2017). Multicultural guidelines: An ecological approach to context, identity, and intersectionality. Retrieved March 13, 2025, from https://shorturl.asia/bJQ3w

Rex, J. (1996). Ethnic minorities in the modern nation state. Basingstoke: Macmillan.