การบูรณาการหลักไตรสิกขาเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตเยาวชนขององค์การบริหารส่วนตำบลหนองนกแก้ว อำเภอเลาขวัญ จังหวัดกาญจนบุรี

พระครูชินวงศ์วรกาญจน์ (เตชินท์ มหาคุโณ); พระวิสุทธิพงษ์เมธี (วีระ มหาวีโร); ธิติวุฒิ หมั่นมี

ผู้แต่ง

พระครูชินวงศ์วรกาญจน์ (เตชินท์ มหาคุโณ) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
พระวิสุทธิพงษ์เมธี (วีระ มหาวีโร) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
ธิติวุฒิ หมั่นมี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

หลักไตรสิกขา, คุณภาพชีวิต, เยาวชน, องค์การบริหารส่วนตำบลหนองนกแก้ว

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาระดับคุณภาพชีวิตเยาวชนในเขตองค์การบริหารส่วนตำบลหนองนกแก้ว อำเภอเลาขวัญ จังหวัดกาญจนบุรี 2. ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างหลักไตรสิกขา (ศีล สมาธิ ปัญญา) กับคุณภาพชีวิตของเยาวชน และ 3. นำเสนอแนวทางบูรณาการหลักไตรสิกขาเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสานวิธี ด้านปริมาณเก็บข้อมูลจากเยาวชน 207 คน ผ่านแบบสอบถาม วิเคราะห์ด้วยสถิติ เช่น ความถี่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน ส่วนด้านคุณภาพใช้สัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 9 คน ได้แก่ กลุ่มพระสงฆ์ กลุ่มนักวิชาการและกลุ่มนักการเมืองท้องถิ่น วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า คุณภาพชีวิตโดยรวมของเยาวชนในพื้นที่อยู่ในระดับมาก ( $\bar{x}$ =3.50, S.D.=0.77) ด้านจิตใจสูงที่สุด รองลงมาคือ ด้านร่างกาย ด้านอารมณ์ และด้านสังคมอยู่ในระดับปานกลาง แสดงถึงความมั่นคงทางจิตใจ คุณธรรม และการปรับตัวที่ดีในสังคม หลักไตรสิกขามีความสัมพันธ์เชิงบวกกับคุณภาพชีวิตของเยาวชนทุกมิติอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.01) หมายความว่า การนำหลักไตรสิกขามาปรับใช้ในชีวิตประจำวันส่งผลดีต่อคุณภาพชีวิตในทุกด้าน แนวทางบูรณาการควรดำเนินผ่านกิจกรรมหลากหลาย เช่น ค่ายคุณธรรม อบรมเชิงปฏิบัติ และสร้างเครือข่ายกับสถาบันการศึกษาและองค์กรท้องถิ่น ให้เยาวชนได้ปฏิบัติจริงในชีวิตประจำวัน ซึ่งผู้ให้ข้อมูลต่างเห็นพ้องว่าช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตเยาวชนได้รอบด้านและยั่งยืน สรุปได้ว่า การบูรณาการหลักไตรสิกขาเป็นกรอบแนวคิดและเครื่องมือที่เหมาะสมในการพัฒนาเยาวชนตำบลหนองนกแก้ว เชื่อมโยงการพัฒนาในทุกมิติ ทั้งสุขภาพร่างกาย สุขภาพจิต ความควบคุมอารมณ์ และการปรับตัวในสังคม โดยการจัดกิจกรรมที่เป็นรูปธรรมและต่อเนื่องสะท้อนถึงความตั้งใจและศักยภาพของชุมชนในการพัฒนาเยาวชนอย่างยั่งยืน

เอกสารอ้างอิง

กนกพร เพ็ชรพงศ์ และคณะ. (2546). บทบาทของครูในการส่งเสริมความมีวินัยในตนเองของนักเรียนในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาพิจิตร (สารนิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา). พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร.

กรมกิจการเด็กและเยาวชน. (2564). กฎหมายเด็กและเยาวชน. กรุงเทพฯ: กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์.

นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ และคณะ.(2546). ทิศทางการปกครองท้องถิ่นของไทยและต่างประเทศเปรียบเทียบ. กรุงเทพฯ: วิญญูชน.

บุษราภรณ์ ติเยาว์ และคณะ. (2562). ขบวนการจิตอาสา : การขัดเกลาทางสังคมกับการพัฒนาตนของเยาวชนในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 7(ฉบับเพิ่มเติม), 67-78.

พระครูปลัดสิทธิชัย วิสุทฺโธ และคณะ. (2565). การบูรณาการหลักพุทธธรรมเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดจันทบุรี. วารสารพุทธสังคมวิทยาปริทรรศน์, 7(2), 194-208.

พระบรรยงก์ ขนฺติธมฺโม. (2561). กิจกรรมการพัฒนานักเรียนตามหลักไตรสิกขาของโรงเรียนเทศบาลทองผาภูมิจังหวัดกาญจนบุรี (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาสังคม). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาอานนท์ อานนฺโท. (2560). การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามหลักไตรสิกขา เพื่อพัฒนา ผลสัมฤทธิ์ของผู้เรียน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนทวีวัฒนา (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการสอนสังคมศึกษา). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สมพงษ์ สุนทรธรรม และคณะ. (2566). การพัฒนาทุนมนุษย์ของบุคลากรเทศบาลในจังหวัดสุพรรณบุรี. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 12(4), 339-350.

สำนักงานทะเบียนท้องถิ่น อำเภอเลาขวัญ จังหวัดกาญจนบุรี. (2567). ประวัติความเป็นมา. สืบค้น 20 เมษายน 2567, จาก https://shorturl.asia/KQcCN

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2567). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 11. สืบค้น 20 เมษายน 2567, จาก https://shorturl.asia/rvKdi

Yamane, T. (1973). Statistics: An Introductory Analysis (3rd ed.). New York: Harper and Row.