การพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงขององค์การบริหารส่วนตำบลเลาขวัญ อำเภอเลาขวัญ จังหวัดกาญจนบุรี

พระครูปลัดชำนาญ ชาคโร; พระครูศรีธรรมวราภรณ์ (จีรพันธ์ ธมฺมปสฏฺโฐ); ธิติวุฒิ หมั่นมี

ผู้แต่ง

พระครูปลัดชำนาญ ชาคโร มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
พระครูศรีธรรมวราภรณ์ (จีรพันธ์ ธมฺมปสฏฺโฐ) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
ธิติวุฒิ หมั่นมี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

การพัฒนาคุณภาพชีวิต, หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง, หลักภาวนา 4

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาระดับคุณภาพชีวิตประชาชนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงขององค์การบริหารส่วนตำบลเลาขวัญ อำเภอเลาขวัญ จังหวัดกาญจนบุรี 2. ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างหลักพุทธธรรมกับคุณภาพชีวิตประชาชนขององค์การบริหารส่วนตำบลเลาขวัญ และ 3. นำเสนอการบูรณาการหลักพุทธธรรมเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงขององค์การบริหารส่วนตำบลเลาขวัญ เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี การวิจัยเชิงปริมาณเก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างคือประชาชน จำนวน 380 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน และการวิจัยเชิงคุณภาพ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นการสัมภาษณ์เชิงลึก ผู้ให้ข้อมูลสำคัญคือ นักวิชาการหรือผู้ปฏิบัติงานด้านพระพุทธศาสนา ผู้บริหาร หรือผู้ช่วยบริหารองค์การบริหารส่วนตำบลเลาขวัญ นักวิชาการหรือผู้ปฏิบัติงานด้านรัฐประศาสนศาสตร์ และผู้นำชุมชน จำนวน 9 รูปหรือคน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า 1. คุณภาพชีวิตโดยรวมของประชาชนภายใต้หลักเศรษฐกิจพอเพียงอยู่ในระดับมาก ( $\bar{x}$ =4.40, S.D.=0.38) และรายด้าน พบว่า อยู่ในระดับมากทุกด้าน ด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดคือ ความมีเหตุผล รองลงมา คือ ความพอประมาณ การมีภูมิคุ้มกัน ความรู้ และคุณธรรม 2. หลักภาวนา 4 มีความสัมพันธ์เชิงบวกในระดับปานกลางกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนภายใต้หลักเศรษฐกิจพอเพียงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.01) โดยด้านที่มีความสัมพันธ์สูงสุดคือ ความรู้ รองลงมา คือ การมีภูมิคุ้มกันความมีเหตุผล ความพอประมาณ และ คุณธรรม เมื่อแยกรายด้านตามหลักภาวนา 4 โดยเรียงลำดับจากมากไปน้อย ได้แก่ กายภาวนา สีลภาวนา ปัญญาภาวนา และจิตตภาวนา และ 3. การบูรณาการหลักภาวนา 4 เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงก่อให้เกิดกรอบแนวคิดทางจริยธรรมและปรัชญาที่ส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจและจิตใจอย่างสมดุลและยั่งยืน สนับสนุนความมีเหตุผล วินัย ความรับผิดชอบต่อสังคม การเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง ซึ่งการมีส่วนร่วมของชุมชน จะนำไปสู่การยกระดับคุณภาพชีวิตอย่างแท้จริงและยั่งยืนในระยะยาว

เอกสารอ้างอิง

คณะอนุกรรมการขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียง. (2550). เศรษฐกิจพอเพียงคืออะไร. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการเศรษฐกิจพอเพียง.

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช. (2540). เศรษฐกิจพอเพียง : แนวทางการดำเนินชีวิตและการพัฒนาอย่างยั่งยืน. กรุงเทพฯ: มูลนิธิชัยพัฒนา.

พระปลัดธัญวัฒน์ อโสโก. (2563). การประยุกต์ใช้หลักภาวนา 4 ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนบ้านบ่อเกตุ อำเภอสะเดา จังหวัดสงขลา. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 7(2), 35-46.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2544). พุทธธรรม (ฉบับเดิม) (พิมพ์ครั้งที่ 11). กรุงเทพฯ: ดวงแก้ว.

พระพัฒนา ปญฺญาสาโร. (2564). การศึกษาหลักเศรษฐกิจพอเพียงในการดำเนินชีวิตของชุมชนในเขตตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน. สืบค้น 2 มีนาคม 2567, จาก https://shorturl.asia/1D6xP

พระวิจัย อิทฺธิโก. (2561). การพัฒนาคุณภาพชีวิตเชิงพุทธบูรณาการของกลุ่มชาติพันธุ์อาข่าบนดอยแม่ฟ้าหลวง (ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สำนักงานทะเบียนท้องถิ่น อำเภอเลาขวัญ จังหวัดกาญจนบุรี. (2567). ประชาชนที่อาศัยอยู่ในเขตองค์การบริหารส่วนตำบลเลาขวัญ อำเภอเลาขวัญ จังหวัดกาญจนบุรี. กาญจนบุรี: สำนักงานทะเบียนท้องถิ่น อำเภอเลาขวัญ จังหวัดกาญจนบุรี.

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2561). สรุปสาระสำคัญ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 11 (2555 – 2560). กรุงเทพฯ: บริษัทเพชรรุ่งการพิมพ์ จำกัด.

สุเมธ ตันติเวชกุล. (2544). ใต้เบื้องพระยุคลบาท. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มติชน.

Yamane, T. (1973). Statistic: An Introductory Analysis (3rd ed.). New York: Harper and Row.