การพัฒนารูปแบบความสุขสำหรับผู้สูงอายุ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
รูปแบบความสุขสำหรับผู้สูงอายุเป็นการส่งเสริมสุขภาพและสร้างความสุขของผู้สูงอายุ วัตถุประสงค์ของการสร้างและพัฒนารูปแบบและทดสอบประสิทธิผลของรูปแบบความสุขสำหรับผู้สูงอายุแบ่งออกเป็น 2 ระยะ 1) การสร้างและพัฒนารูปแบบโดยผู้มีส่วนได้ส่วนเสียตำบลบางม่วง อำเภอบางใหญ่ จังหวัดนนทบุรี จำนวน 15 คน 2) การทดสอบประสิทธิผลของรูปแบบ กลุ่มตัวอย่างสุ่มแบบเจาะจงตามเกณฑ์ จำนวน 42 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบประเมินสุขภาพจิตผู้สูงอายุฉบับสั้น แบบสอบถามแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ แบบสอบถามความพึงพอใจ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน Paired samples t-test และวิเคราะห์ค่าความเชื่อมั่นของแบบประเมินสุขภาพจิตผู้สูงอายุฉบับสั้น แบบสอบถามแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ และแบบสอบถามความพึงพอใจ เท่ากับ .907 .829 และ .857 ตามลำดับ
ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบที่พัฒนาโดยประยุกต์ใช้กิจกรรมสร้างสุข 5 มิติ สำหรับผู้สูงอายุ และแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ ประกอบด้วย 11 กิจกรรม ผลการทดสอบประสิทธิผล ดังนี้ 1) หลังทดลองผู้สูงอายุมีระดับความสุขดีกว่าคนทั่วไป จำนวน 33 คน คิดเป็นร้อยละ 78.6 2) ระดับสุขภาพจิตของผู้สูงอายุมีคะแนนเฉลี่ยสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 3) การรับรู้โอกาสเสี่ยงการเกิดโรค การรับรู้ความรุนแรงของโรค การรับรู้ประโยชน์ของการป้องกันและรักษาโรค การรับรู้อุปสรรคในการป้องกันและรักษาโรคมีคะแนนเฉลี่ยสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 4) ความพึงพอใจที่มีต่อรูปแบบอยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.6, S.D.= 0.518) ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่ารูปแบบความสุขสำหรับผู้สูงอายุมีประสิทธิผลอยู่ในระดับดีมาก ดังนั้นรูปแบบความสุขสำหรับผู้สูงอายุสามารถนำไปใช้ปฏิบัติให้เกิดผลสัมฤทธิ์ได้
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ทัศนะและความคิดเห็นที่ปรากฏในวารสาร ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความนั้น และไม่ถือเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ
References
กรมกิจการผู้สูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2562). มาตรการขับเคลื่อนระเบียบวาระแห่งชาติ เรื่องสังคมสูงอายุ. (ฉบับปรับปรุง) (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: อมรินทร์ พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง.
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2564). สถิติผู้สูงอายุ : สถิติผู้สูงอายุของประเทศไทย 77 จังหวัด ณ.วันที่ 31 ธันวาคม 2564. สืบค้นจาก https://www.dop.go.th/th/know/1.
กรมสุขภาพจิต. (2564). แบบประเมินสุขภาพจิตผู้สูงอายุ ฉบับสั้น. สืบค้นจาก https://www.dmd.go.th.
กรมอนามัย. (2565). ฐานข้อมูลกรมอนามัย. สืบค้นจาก https://dohdatacenter.anamai.moph.go.th/coverpage/index.php?r=groupdata/index&group=1&id=4.
กรรณิการ์ เงินดี. (2564). ทำการศึกษาวิจัยเรื่องประสิทธิผลของโปรแกรมการประยุกต์แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ ต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิต สูง อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา(วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยพะเยา.
กิติศักดิ์ เมืองหนู. (2557). การประยุกต์แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพร่วมกับกระบวนการกลุ่มในการให้ความรู้ทางสุขภาพ. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 1(3), 1-14.
จักรพันธ์ เพ็ชรภูมิ. (2561). พฤติกรรมสุขภาพ แนวคิด ทฤษฎี และการประยุกต์ใช้. (พิมพ์ครั้งที่ 3). มหาวิทยาลัยนเรศวร.
ชัชญาภา สมศรี. (2564). การพัฒนารูปแบบของกิจกรรมสร้างสุข 5 มิติในผู้สูงอายุที่มีความจำบกพร่องเบื้องต้น และศึกษา. วารสารโรงพยาบาลนครพนม, 8(2), 78-93.
ณัฐนันท์ คำพิริยะพงศ์ และศิริพันธุ์ สาสัตย์. (2560). ผลของโปรแกรมความเชื่อด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการใช้ยาในผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง. วารสารแพทย์นาวี, 44(3), 67-83.
ทนงศักดิ์ มุลจันดา และ ทัตภณ พละไชย. (2561). ศึกษาผลการส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุด้วยสุข 5 มิติ โรงเรียนผู้สูงอายุนาผาง ตำบลห้วย อำเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอำนาจเจริญ. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์, 2(2), 14-29.
ทิตาวดี สิงห์โค. (2563). ผลของโปรแกรมส่งเสริมการรับรู้ความเชื่อด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองและการรับรู้ประโยชน์ของการคงไว้ซึ่งพฤติกรรมในผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยง(วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยคริสเตียน.
ทิศนา แขมมณี. (2545). ศาสตร์ การสอน: องค์ความรู้ เพื่อจัดกระบวนการเรียนรู้. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
นภา พวงรอด. (2558). การศึกษาภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุในจังหวัดนนทบุรี. วารสารสงขลานครินทร์ ฉบับสังคมศาสตร์และมนุษย์ศาสตร์, 2(1), 63-74.
นวรัตน์ ไวชมภู, สุนีย์ เครานวล, รัตติภรณ์ บุญทัศน์ และ เดียร์นา แม็ง. (2562). รูปแบบการจัดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุตามหลัก 3 อ ในโรงเรียนผู้สูงอายุ ตำบลยุโป อำเภอเมือง จังหวัดยะลา. คณะวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและการเกษตร มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา.
นิธิพงศ์ ศรีเบญจมาศ และ กิ่งแก้ว สำรวยรื่น (2564) ประสิทธิผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพต่อพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุ ตำบลจอมทอง อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย, 15(1), 155-166.
ประทีป ทับอัตตานนท์. (2562). สิทธิของผู้สูงอายุในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: กรุงสยาม พับลิชชิ่ง.
มณเฑียร ทักษณา และ ณัฐพล พุ่มอิ่ม. (2563). ผลของโปรแกรมสร้างสุขในชมรมผู้สูงอายุ ตำบลบ้านมุง อำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก. วารสารวิจัยและวิชาการสาธารณสุขจังหวัดพิจิตร, 1(2), 54-63.
มาร์เก็ตเธียร์. (2565). สถิติผู้สูงอายุไทยปี 65 จำนวนผู้สูงวัยเพิ่มต่อเนื่อง แต่อัตราการเกิดต่ำ. สืบค้นจาก https://marketeeronline.co/archives/272771.
รัชนี โตอาจ. (2565). สังคมผู้สูงอายุ : นัยต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ. สืบค้นจาก https://www.stou.ac.th/stouonline/lom/data/sec/Lom12/05-04-02.html.
ลัญฉศักดิ์ อรรฆยากร. (2653). การดูแลสุขภาพกายและใจให้สมดุล โรงพยาบาลมนารมย์. สืบค้นจาก https://www.manarom.com/blog/Balance_mind_and_body.html
วริศรา อินทรแสน. (2562). การพัฒนารูปแบบสังคมผู้สูงอายุด้านความสุข ในยุคไทยแลนด์ 4.0(วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมสรุปผลที่สำคัญ. (2563). การสำรวจสุขภาพจิต (ความสุข) ของคนในประเทศไทย พ.ศ. 2563. กรุงเทพฯ:. บางกอก บล๊อก.
สำนักส่งเสริมและพัฒนาสุขภาพจิต กรมสุขภาพจิต. (2560). คู่มือวิทยากรจัดกิจกรรมสร้างสุข 5 มิติ สำหรับผู้สูงอายุในชุมชน. โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.
สุภาภรณ์ สมพาน. (2564). ผลการส่งเสริมสุขภาพจิตผู้สูงอายุด้วยโปรแกรมสร้างสุข 5 มิติ ชมรมผู้สูงอายุตำบลบวกค้าง อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่.
สำนักงานสาธารณสุข จังหวัดเชียงใหม่. สืบค้นจาก https://www.chiangmaihealth.go.th/all_academic.php?pages=2.
สุภาวดี พรมแจ่ม. (2559). ผลของโปรแกรมความเชื่อด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการป้องกันภาวะแทรกซ้อนของผู้สูงอายุที่มีโรคความดันโลหิตสูง(วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุรเดช ดวงทิพย์สิริกุล. (2557). สังคมผู้สูงอายุ...กับความท้าทายของการจัดการด้านสุขภาพ. โครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ. กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นจาก https://www.hitap.net/wp-content/uploads/2014/12/PB_Elderly-Survey-2556-_Final.pdf
สุวิมลรัตน์ รอบรู้เจน. (2560). การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุสำหรับผู้ดูแลผู้สูงอายุ อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์, 9(3), 57-69.
อนัญญา เดชะคำภู. (2560). ประสิทธิผลของโปรแกรมพัฒนาความสุข 5 มิติในผู้สูงอายุ: กรณีศึกษาในผู้สูงอายุ ตาบลกระหวัน อำเภอขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ. การประชุมวิชาการผลงานวิจัยบัณฑิตศึกษา ระดับชาติและระดับนานาชาติ. มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
อัชฌานี สิงขโรทัย. (2560). ผลของการใช้โปรแกรมส่งเสริมสุขภาพของประชาชนกลุ่มเสี่ยง โรคความดันโลหิตสูง โดยการประยุกต์ใช้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ ตำบลเขาพนม อำเภอเขาพนม จังหวัดกระบี่. วารสารการพัฒนาสุขภาพชุมชน มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 5(2),259-279
อาภาพร เผ่าวัฒนา. (2554). การสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในชุมชนการประยุกต์แนวคิดและทฤษฎีสู่การปฏิบัติ. กรุงเทพฯ: คลังนานาวิทยา.
Bardo, J.W., & Hartman, J.J. (1982). Urban Society: A Systemic Introduction. New York: Peacock.
Rosenstock, I.M. (1974) Historical Origins of the Health Belief Model. Health Education Monographs, 2, 328-335. https://doi.org/10.1177/109019817400200403