การสร้างความสัมพันธ์ไทย-จีน ในพื้นที่ประเทศที่สาม กรณีศึกษาภายใต้การขับเคลื่อนอำนาจละมุนในสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

บทคัดย่อ

ปัจจุบัน อำนาจละมุน (Soft Power) ของไทยในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) กำลังเผชิญกับความท้าทายสำคัญ โดยเฉพาะอิทธิพลที่เพิ่มขึ้นของจีน ซึ่งมีการส่งออกอำนาจละมุนอย่างครอบคลุมและเข้มข้นในทุกมิติ ส่งผลให้ไทยจำเป็นต้องปรับกลยุทธ์การใช้อำนาจละมุนใน สปป.ลาว เพื่อรักษาสถานะและขยายบทบาทในภูมิภาคจึงจำเป็นต้องทราบถึง ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่จะต้องศึกษาถึงทรัพยากรและสถานการณ์ของอำนาจละมุนของไทยและจีนใน สปป.ลาว และ ผลกระทบทางอ้อมของประเทศที่สามต่อการใช้อำนาจละมุนของไทยในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศกับ สปป.ลาว เพื่อให้สามารถเข้าใจพลวัตของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ และแนวโน้มของอำนาจละมุนที่อาจส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงในอนาคตของภูมิภาคได้

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์ระดับปริญญาเอก สาขาการเมืองและยุทธศาสตร์การพัฒนา ในหัวข้อเรื่อง “การใช้อำนาจละมุนของไทยในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว” ซึ่งเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ที่เน้นการวิเคราะห์เชิงลึกเกี่ยวกับการใช้อำนาจละมุนของไทยในบริบทของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศกับ สปป.ลาว

ผลการศึกษาส่วนนี้ชี้ให้เห็นว่า ประเทศที่มีอิทธิพลต่อการขับเคลื่อนอำนาจละมุน (Soft Power) ของไทยใน สปป.ลาว นั้น คือประเทศจีนที่ถือเป็นประเทศที่มีบทบาทมากที่สุด เนื่องจากมีการส่งออกอำนาจละมุนเข้ามาใน สปป.ลาว ครบทั้ง 3 แหล่งอำนาจตามหลักแนวคิดทฤษฎีของ Joseph S. Nye ประกอบด้วย ด้านวัฒนธรรม ด้านนโยบายระหว่างประเทศ และด้านคุณทางการเมือง และจีนยังมีบทบาทสำคัญในความร่วมมือระหว่างสามประเทศ คือ ไทย-จีน-ลาว ซึ่งพบว่ามีการแบ่งความร่วมมือได้ 4 รูปแบบ ได้แก่ 1) ความร่วมมือประเภทเมืองหรือจังหวัดทั่วไป 2) ความร่วมมือประเภทร่วมลงทุนในพื้นที่เมืองหรือจังหวัดทั่วไป 3) ความร่วมมือประเภทระดับชาติหรือภูมิภาค และ 4) ความร่วมมือประเภทร่วมลงทุนในพื้นที่เศรษฐกิจพิเศษ โดยวัตถุประสงค์หลักของความร่วมมือดังกล่าวสามารถจำแนกได้ 4 ด้าน คือ 1) การขยายความร่วมมือระหว่างรัฐเพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์อันดี 2) การสร้างพันธมิตรทางการค้าและการลงทุนใน สปป.ลาว ของภาคเอกชน 3) การดึงดูดนักลงทุนและประชาชนจีนให้สนใจประเทศไทยมากยิ่งขึ้น และ 4) การสร้างความเข้าใจและความร่วมมือในระดับประชาชนระหว่างทั้งสามประเทศ ซึ่งจากความร่วมมือนี้ จะช่วยสร้างประโยชน์ร่วมกันทั้งในด้านเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม ไม่เพียงแต่ประเทศไทยและจีนเท่านั้น แต่ยังส่งผลดีต่อภาครัฐและประชาชนของ สปป.ลาว ในฐานะประเทศเจ้าของพื้นที่อีกด้วย ยิ่งไปกว่านั้น ความร่วมมือดังกล่าวยังมีเป้าหมายที่หลากหลาย นอกเหนือจากมิติทางเศรษฐกิจ เช่น การส่งเสริมความเข้าใจทางวัฒนธรรม การพัฒนาสังคม และการเสริมสร้างความสัมพันธ์อันดีในระยะยาว ซึ่งล้วนแต่จะเป็นประโยชน์ต่อทั้งสามประเทศในอนาคต