ภาพแทนคนเมืองในบทเพลงของจรัล มโนเพ็ชร

ผู้แต่ง

  • เอื้อมพร ทิพย์เดช -
  • สิริวรรณ นันทจันทูล

คำสำคัญ:

ภาพแทน, คนเมือง, จรัล มโนเพ็ชร

บทคัดย่อ

บทเพลงของจรัล มโนเพ็ชร เป็นวาทกรรมที่มีผลต่อสังคม เนื่องจากเป็นวาทกรรมที่ทุกคนเข้าถึงได้ง่ายและมีช่องทางเข้าถึงอย่างแพร่หลาย  บทความวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพแบบพรรณนาวิเคราะห์ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาพแทนคนเมืองในบทเพลงของจรัล มโนเพ็ชร ทั้งนี้ผู้วิจัยได้ศึกษาภาพแทนคนเมืองที่ถูกประกอบสร้างขึ้นผ่านกลวิธีทางภาษาใน     บทเพลงของจรัล มโนเพ็ชร จำนวน 6 อัลบั้ม 52 บทเพลง โดยใช้แนวคิดวาทกรรม  ภาพแทนและกลวิธีทางภาษาเป็นกรอบ    การวิเคราะห์ข้อมูล

ผลการวิจัยพบว่าบทเพลงของจรัล มโนเพ็ชร มีการประกอบสร้างภาพแทนคนเมืองทั้งหมด 4 ภาพแทนได้แก่     ภาพแทนที่หนึ่ง คือภาพแทนคนเมืองที่ยึดมั่นในกรอบของจารีตประเพณี  ประกอบด้วย คนเมืองรักศักดิ์ศรี และคนเมืองเป็น       นักอนุรักษ์นิยม  ภาพแทนที่สอง คือภาพแทนคนเมืองที่มีความรักและความภาคภูมิใจในถิ่นฐานบ้านเกิด  ภาพแทนที่สาม    คือภาพแทนคนเมืองที่เป็นมิตร  ประกอบด้วย คนเมืองกินอยู่เรียบง่าย คนเมืองจริงใจ  และคนเมืองมีความประนีประนอม และภาพแทนที่สี่ คือภาพแทนคนเมืองที่รักความสบาย  ซึ่งภาพแทนทั้งหมดนี้ถูกประกอบสร้างผ่านกลวิธีทางภาษาได้แก่ การเลือกใช้ศัพท์ การใช้อุปลักษณ์  การใช้มูลบท การใช้วัจนกรรม  การใช้ทัศนภาวะ การใช้คำซ้ำ  การให้คำนิยามการขยายความ  การใช้ประโยคแสดงเงื่อนไขและประโยคที่มีความขัดแย้งกัน  

เอกสารอ้างอิง

จันทิมา อังคพณิชกิจ. (2557). การวิเคราะห์ข้อความ. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

จรัล มโนเพ็ชร. (2533). ล่องแม่ปิง. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http: //www.เพลง.meemodel.com.

สืบค้นเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2565.

จรัล มโนเพ็ชร. (2533). ล้านนา. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http: //www.เพลง.meemodel.com.

สืบค้นเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2565.

จรัล มโนเพ็ชร. (2533). ลูกข้าวนึ่ง. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http: //www.เพลง.meemodel.com.

สืบค้นเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2565.

จรัล มโนเพ็ชร. (2533). ซอของแปง. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http: //www.เพลง.meemodel.com.

สืบค้นเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2565.

จรัล มโนเพ็ชร. (2533). ยินดีต้อนรับ. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http: //www.เพลง.meemodel.com.

สืบค้นเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2565.

จรัล มโนเพ็ชร. (2533). บ้านบนดอย. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http: //www.เพลง.meemodel.com.

สืบค้นเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2565.

จรัล มโนเพ็ชร. (2533). ผักกาดจอ. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http: //www.เพลง.meemodel.com.

สืบค้นเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2565.

จรัล มโนเพ็ชร. (2533). สาวโรงบ่ม. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http: //www.เพลง.meemodel.com.

สืบค้นเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2565.

จรัล มโนเพ็ชร. (2533). คนแหลวแตว. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http: //www.เพลง.meemodel.com.

สืบค้นเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2565.

ชยัน วรรธนะภูติ. (2555). คนเมือง : ตัวตน การผลิตซ้ำสร้างใหม่และพื้นที่ทางสังคมของคนเมือง. ใน วสันต์

ปัญญาแก้ว (บรรณาธิการ) ตัวตนคนเมือง 100 ปี ไกรศรี นิมมานเหมินท์. เชียงใหม่ วนิดาการพิมพ์.

ฐิตินัน บ. คอมมอน. (2556). เพลงและอัตลักษณ์วัฒนธรรมชุมชน: จรัล มโนเพ็ชร กับบทบาทของนักรบทางวัฒนธรรม

ดนตรีล้านนา. สารสารนิเทศศษสตร์ธุรกิจ, 6(2), 145-179.

ณัฐพร พานโพธิ์ทอง. (2556). วาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์ตามแนวภาษาศาสตร์. กรุงเทพฯ : โครงการ

เผยแพร่ผลงานทางวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

นววรรณ พันธุเมธา. (2549). ไวยากรณ์ไทย. กรุงเทพฯ: ผลงานเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

บัวริน วังคีรี. (2556). ภาพแทนล้านนาในสายตาคนนอก (สยาม/ไทย) และการโต้กลับมายาภาพของนักเขียนพื้นถิ่น.

วารสารมนุษยศาสตร์สาร, 14(1), 1-37.

ปัทมาวดี อนันตบุญวัฒน์. (2549). การวิเคราะห์ภูมิปัญญาท้องถิ่นในเพลงคำเมืองของจรัล มโนเพ็ชร. การค้นคว้าอิสระ

ศศ.ม., มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่.

สุนทร คำยอด. (2559). การสร้าง “ความเป็นล้านนา” ในวรรณกรรมของนักเขียนภาคเหนือ. วารสารธรรมศาสตร์, 35(3),

-60.

หทัยวรรณ ไชยกุล. (2556). การสืบทอดภูมิปัญญาและการสร้างสรรค์. กรุงเทพฯ : สำนักงานกองทุนสนับสนุนงานวิจัย.

อรชร เรือนคำ. (2537). การศึกษาภาพสะท้อนสังคมล้านนาและคุณค่าเชิงวรรณศิลป์ จากบทเพลง จรัล มโนเพ็ชร.

วิทยานิพนธ์ ศษ.ม., มหาวิทยาลัยนเรศวร.พิษณุโลก.

อุดม รุ่งเรืองศรี. (2551). ภาษาและอักขระล้านนา. เชียงใหม่ : ภาควิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

Van Dijk, T. (1997). Discourse as Structure and Process. London : Sage.

Hall, Stuart. (1997). Representation : cultural Representations and Signifying Practices. London : Sage.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2023-07-04

รูปแบบการอ้างอิง

ทิพย์เดช เ., & สิริวรรณ นันทจันทูล. (2023). ภาพแทนคนเมืองในบทเพลงของจรัล มโนเพ็ชร. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์, 10(1), 167–184. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/johuru/article/view/263877