ภาษา: สิทธิ และพลังเพื่อการพัฒนา -

บทคัดย่อ

          ‘ภาษา’ เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการสื่อสาร เป็นเครื่องมือแห่งการเรียนรู้ ถ่ายทอดภูมิปัญญาและวัฒนธรรมของมนุษย์ เป็นสัญญะที่แสดงอัตลักษณ์ของผู้พูด และยังแสดงถึงความเป็นชาติด้วย ซึ่งเห็นได้จากหลายประเทศในเอเชียหลังยุคอาณานิคม ‘ภาษา’ เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมที่มีความหลากหลายอยู่ในภูมิภาคเอเชียและทั่วโลก ‘ภาษา’ จัดว่าเป็นอำนาจแบบอ่อน (soft power) ตามแนวคิดของโจเซฟ ไนย์ หลายประเทศใช้เป็นอำนาจในการเผยแพร่อิทธิพลของตนสู่ประเทศอื่น นอกจากนี้ หากรัฐจัดการไม่ดี อำนาจแบบอ่อนนี้จะสามารถครอบงำภาษาของกลุ่มชาติพันธุ์อื่น ๆ ให้สูญหายไปได้ นอกจากนี้ ผู้ส่งสารอาจใช้ ‘ภาษา’ เป็นเครื่องมือทั้งในด้านบวกและด้านลบต่อผู้รับสารได้เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของผู้ส่งสาร ซึ่งอาจก่อให้เกิดความเข้าใจอันดีหรือไม่เข้าใจกันระหว่างผู้รับสารก็ได้ ดังนั้นถ้า ‘ภาษา’ ได้รับการส่งเสริม ยกย่อง อนุรักษ์ และพัฒนาอย่างเท่าเทียมตามสิทธิทางภาษาที่เจ้าของภาษาพึงได้รับตามปฏิญญาสากลของยูเนสโก แล้วย่อมก่อให้เกิดความภาคภูมิใจ และพลังเชิงบวกต่อสังคม ในทางกลับกันหาก ‘ภาษา’ ของกลุ่มชาติพันธุ์ไม่ได้รับการจัดการอย่างเหมาะสมแล้ว อาจก่อให้เกิดการเรียกร้องสิทธิและความชอบธรรมทางด้านภาษาและวัฒนธรรมของตนซึ่งอาจนำไปสู่ความรุนแรงได้ ด้วยความสำคัญของ ’ภาษา’ ดังกล่าวจึงนำไปสู่การการจัดทำนโยบายภาษาหรือการวางแผนภาษาในหลายประเทศเพื่อก่อให้เกิดความชอบธรรม อันจะนำไปสู่สังคมสุขภาวะและความมั่นคงของประเทศต่อไป