การประยุกต์ภูมิปัญญาการย้อมผ้าด้วยยางไม้สู่แนวคิดหัตถสุนทรียะ

ผู้แต่ง

  • ดวงใจ อุชชิน ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต (การออกแบบ) มหาวิทยาลัยศิลปากร
  • ขจรศักดิ์ นาคปาน อาจารย์ประจำ คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

DOI:

https://doi.org/10.14456/lar.2023.12

คำสำคัญ:

ประยุกต์ภูมิปัญญา, ยางไม้ , กระบวนการย้อมผ้า, สีธรรมชาติ, หัตถสุนทรียะ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ เป็นการนำภูมิปัญญาของงานย้อมผ้าในรูปแบบงานทำด้วยมือมาประยุกต์ใช้กับวัสดุยางไม้ จากการศึกษาพบว่า ยางไม้เป็นวัสดุที่มีลักษณะเป็นกาวธรรมชาติ มีโครงสร้างพื้นฐานโมเลกุลของคาร์โบไฮเดรตมีคุณสมบัติไม่ละลายน้ำและมีโครงสร้างที่คล้ายคลึงกับคาร์โบไฮเดรตที่ได้จากแป้ง มาผลิตเป็นไบโอพลาสติก (Bioplastic) ที่ใช้ในการเคลือบอาหาร บรรจุภัณฑ์ รวมถึงเสื้อผ้า เป็นต้น ผู้วิจัยเห็นคุณสมบัติที่คล้ายคลึงกันนี้ จึงนำมาประยุกต์ใช้ด้วยการนำยางไม้มาทดลองสร้างเป็นวัสดุไบโอเรซิ่น (Bioresin) ให้สามารถเคลือบเม็ดสีธรรมชาติเพื่อสามารถยึดเกาะเส้นใยผ้าได้ดียิ่งขึ้น และนำยางไม้คารายากัม (Karaya Gum) ที่มีคุณสมบัติเป็นกรดมาทำหน้าที่เป็น Emulsion (อิมัลชัน) มาใช้สร้างไบโอเรซิ่นและออกแบบกระบวนการย้อมสีผ้าที่ลดปริมาณการใช้น้ำให้น้อยลง ลดปัจจัยการสร้างมลภาวะทางน้ำหลังจากกระบวนการย้อมผ้า นอกจากนี้ผลการวิจัยนี้ พบว่า การประยุกต์ภูมิปัญญากระบวนการย้อมผ้าด้วยยางไม้ก่อให้เกิดแนวคิดในการสร้างสุนทรียศาสตร์แบบหัตถสุนทรียะ (มือ หัวใจ) ที่ สามารถใช้เป็นแนวทางการสร้างสรรค์งานย้อมผ้าที่ทำด้วยมือ โดยมีแนวทาง 3 ประการ ได้แก่ 1) สร้างสรรค์ด้วยการตระหนักถึงสิ่งรอบตัว 2) สร้างสรรค์ด้วยการคิดอย่างมีเหตุผลในสิ่งที่ธรรมชาติเป็นอยู่ 3) สร้างสรรค์ด้วยการพึ่งพาตนเองสู่การค้นหาการรับรู้ในชั่วขณะจิต

เอกสารอ้างอิง

สำนักงานฝ่ายบริหารการตลาดและรับจ้างผลิตสินค้า (กลุ่มเกียรติ์พสุธาร). (ม.ป.ป.). ค้นคืนจากhttps://www.marketingoemoffice.com/Data_Karaya_Gum.html.

เก่ง กิติเรียงลาภ, บรรณาธิการ. (2564). ANTHROOCENE บทวิพากษ์มนุษย์และวิกฤตสิ่งแวดล้อมในยุคสมัยแห่งทุน กรุงเทพมหานคร: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).

จักร พิชัยศรทัต. (2566). การย้อมผ้าด้วยสีจากธรรมชาติ (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพมหานคร: สถาบันสรรค์งานศิลป์.

จินตนา บุพบรรพต, สมภพ รัตนประชา, มานพ ผู้พัฒน์, จิณนา เผือกนาง, และ อภิสิทธิ์ ด่านชูธรรม. (2556). การอนุรักษและใชประโยชนไม้วงศยาง. กรุงเทพมหานคร: สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช.

ธนาคารแห่งประเทศไทย. (2543). เงินตราล้านนาและผ้าไทย. กรุงเทพมหานคร: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.

ธีรพล อิ่มใจ. หัวหน้าสาขาเซรามิกส์ (26 ตุลาคม 2565). สัมภาษณ์.

ปรีชา มูลสิน, ทันทิรา พันชารี, และกนกกรณ์ ศิริทิพย์. (2564). การศึกษาการย้อมสีธรรมชาติจากใบยางพารา โดยใช้สารส้ม จุนสี และสนิมเหล็กเป็นสารช่วยติดสี. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด: วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 2(1), 35-36.

พระเกษมพันธ์ สุธีโร (ตรงสุรีย์พร). (2561). แนวคิดการยอมรับของมนุษย์ในทัศนะของอัลแบร์ กามูส์. ศิลปศาสตร์ปริทัศน์, 13(25), 131-140.

ไพรัตน์ ปุญญาเจริญนนท์, กาญจนา ลือพงษ์, และจำลอง สาริกานนท์. (2557). การพัฒนาการเตรียมสีผงจากการย้อมธรรมชาติ: งานวิจัยคณะสิ่งทอและออกแบบแฟชั่น. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร.

วทัญญ์ บุญสอน. หัวหน้าภาควิชาเทคโนโลยีศิลปอุตสาหกรรม (1 พฤศจิกายน 2565). สัมภาษณ์.

วิบูลย์ ลี้สุวรรณ. (2559). พจนานุกรมผ้าและเครื่องถักทอ. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: เมืองโบราณ.

วุฒินันท์ คงทัด, จันธิมา มาเจริญ, และวารุณี ธนะแพสย์. (2545). การย้อมผ้าไหมด้วยสีกระเจี๊ยบแดง. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 40. (น. 334-342). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพมหานคร.

สุธีรา นิมิตนิวัฒน์. (2562). การรับรู้ความสามารถของตนเองพลังขับเคลื่อนสู่พฤติกรรมสร้างนวัตกรรม. ศิลปศาสตร์ปริทัศน์, 14(2), 136-145.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2023-12-20

รูปแบบการอ้างอิง

อุชชิน ด., & นาคปาน ข. . (2023). การประยุกต์ภูมิปัญญาการย้อมผ้าด้วยยางไม้สู่แนวคิดหัตถสุนทรียะ. วารสารศิลปศาสตร์วิชาการและวิจัย (ออนไลน์), 18(2), 41–63. https://doi.org/10.14456/lar.2023.12

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย