บทบาทหน้าที่ของคติชนในมหาวิทยาลัย: กรณีศึกษา มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตสุโขทัย

ผู้แต่ง

  • สุรเชษฐ์ คูหาเลิศ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

DOI:

https://doi.org/10.14456/arjla.2024.12

คำสำคัญ:

คติชนในมหาวิทยาลัย , บทบาทหน้าที่ของคติชน , มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มุ่งศึกษาคติชนที่ปรากฏในมหาวิทยาลัยและศึกษาบทบาทหน้าที่ของคติชนในมหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตสุโขทัย โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยทางคติชนวิทยา ซึ่งเป็นการเก็บข้อมูลภาคสนามจากบุคลากรที่ปฏิบัติหน้าที่และส่งต่อข้อมูลคติชนกันมาจากรุ่นสู่รุ่น ผ่านกิจกรรมการเรียนการสอน โครงการและงานที่เกี่ยวข้องกับประเพณีพิธีกรรมในโอกาสสำคัญต่าง ๆ ใช้แนวคิดทฤษฎีบทบาทหน้าที่ของคติชนและคติชนสร้างสรรค์สำหรับวิเคราะห์ข้อมูล ผลการศึกษาพบคติชนที่ปรากฏในมหาวิทยาลัย มี 5 ประเภท ได้แก่ คติชนประเภทสัญลักษณ์ คติชนประเภทพิธีกรรม คติชนประเภทความเชื่อ คติชนประเภทเพลงร้องเล่นสมัยใหม่และคติชนประเภทการละเล่นและกีฬาพื้นบ้าน ส่วนบทบาทหน้าที่ของคติชนในมหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตสุโขทัย มี 3 บทบาทหน้าที่ ได้แก่ บทบาทหน้าที่ด้านการศึกษา บทบาทหน้าที่ด้านความบันเทิง และบทบาทหน้าที่ด้านการสืบสานและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม นอกจากนี้พบว่า “มหาวิทยาลัย” เป็นพื้นที่สำหรับแสดงตัวตนหรืออัตลักษณ์เฉพาะกลุ่ม อันจะนำมาซึ่งความเป็นพวกเดียวกัน ความสามัคคีภายในกลุ่มชนผู้เป็นเจ้าของ และเป็นพื้นที่สำหรับกลุ่มชนรุ่นใหม่ต่อการศึกษาเรียนรู้ การแลกเปลี่ยน การสืบทอด และการต่อยอดหรือการประยุกต์ใช้ข้อมูลคติชนให้ยังคงมีชีวิตในสังคมวัฒนธรรมไทยร่วมสมัยต่อไป

เอกสารอ้างอิง

กรรณาภรณ์ ชุรี. อาจารย์ประจำคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตสุโขทัย. (16 กันยายน 2566). สัมภาษณ์.

กฤษฎา ขันทะสีมา. ผู้เชี่ยวชาญกระบี่กระบอง มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตสุโขทัย. (26 มกราคม 2566). สัมภาษณ์.

ชนิตตา โชติช่วง. (2565). การใช้แนวคิดคติชนสร้างสรรค์ในการพัฒนาการท่องเที่ยวชุมชน. วารสารศิลปศาสตร์ปริทัศน์, 17(1), 29-46.

ชัยณรง มะยมหิน. อาจารย์ประจำคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตสุโขทัย. (25 กุมภาพันธ์ 2566). สัมภาษณ์.

ทินกร บุญปัน. อาจารย์ประจำคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตสุโขทัย. (16 กันยายน 2566). สัมภาษณ์.

ธนพร ดามาพงษ์. (2565). ลิเก: การสร้างสรรค์ในบริบทสังคมไทยร่วมสมัย กรณีศึกษาคณะเอกชัย ราชันย์ (วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพมหานคร.

ธารารัตน์ เรืองจิตต์. อาจารย์ประจำคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตสุโขทัย. (25 มกราคม 2567). สัมภาษณ์.

มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. (2542). ประเพณีและพิธีกรรม. ใน เอกสารการสอนชุดวิชาภาษาไทย 8 (คติชนวิทยาสำหรับครู: หน่วยที่ 8-15. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

บารนี บุญทรง. (2561). ชีวิตและคุณูปการของโจเซฟ แคมพ์เบลล์ ต่อการศึกษาเทพปกรณัม. กรุงเทพมหานคร: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.

ปนัดดา หุ่นศิลป์. อาจารย์ประจำคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตสุโขทัย. (16 กันยายน 2566). สัมภาษณ์.

ภราดร สังกรแก้ว. อาจารย์ประจำคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตสุโขทัย. (15 มิถุนายน 2565). สัมภาษณ์.

มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ. (2566). ยุทธศาสตร์ของมหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ พ.ศ. 2566 – 2570. ชลบุรี: มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา, [ฉบับพีดีเอฟ] ค้นคืนจาก http://www.tnsu.ac.th/web/web2/Downloadfile/policy/plan-tnsu-66-70-final.pdf

ศิราพร ณ ถลาง. (2554). ทฤษฎีคติชนวิทยา: วิธีวิทยาในการวิเคราะห์ตำนาน-นิทานพื้นบ้าน. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ศิราพร ณ ถลาง. (2559). “คติชนสร้างสรรค์”: บทสังเคราะห์และทฤษฎี. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.

สาลี่ สมาเอม. อาจารย์ประจำคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตสุโขทัย. (10 ธันวาคม 2566). สัมภาษณ์.

สุภาวดี เจริญเศรษฐมห. (2557). คติชนวิทยาประยุกต์. กรุงเทพมหานคร: ภาควิชาภาษาไทยและภาษาตะวันออก คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

สุรเชษฐ์ คูหาเลิศ และอรอุษา สุวรรณประเทศ. (2566). การรักษาโรคด้วยพิธีกรรมการสู่ขวัญ: ความหมาย คุณค่า และตัวตนของคนไทยภาคเหนือและอีสาน. วารสารมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 20(3), 62-81.

อติวิชญ์ เซี่ยงคิ้ว. (2566). บทบาทของประเพณีฉลองแม่พระไถ่ทาสที่มีต่อชุมชนวัดคอนเซ็ปชัญ เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร. วารสารวิชาการมนุษยศาสตรและสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 31(3). 32-47.

อภิลักษณ์ เกษมผลกูล และพงษ์ศิริชัย สมคะเน. (2565). คติชนกับนางงาม: บทบาทหน้าที่ของคติชนและภาพสะท้อนสังคมไทย. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 30(2), 179-196.

โอฬาร รัตนภักดี. (2556). การศึกษาเพลงร้องเล่นสมัยใหม่ของไทย. กรุงเทพมหานคร: วิทยาลัยสหวิทยาการมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2024-05-27

รูปแบบการอ้างอิง

คูหาเลิศ ส. (2024). บทบาทหน้าที่ของคติชนในมหาวิทยาลัย: กรณีศึกษา มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตสุโขทัย. วารสารศิลปศาสตร์วิชาการและวิจัย (ออนไลน์), 19(1), 209–230. https://doi.org/10.14456/arjla.2024.12

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย