ภูมิปัญญาพื้นบ้าน: การบูรณาการเชิงสร้างสรรค์ในการจัดการเรียนการสอนแบบเชิงรุก วิชาภาษาไทยสำหรับนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 2
บทคัดย่อ
การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาภูมิปัญญาพื้นบ้านเกี่ยวกับการเรียนการสอนวิชาภาษาไทย ของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 2 2) เพื่อศึกษาปัญหาของการเรียนการสอนวิชาภาษาไทยของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 2 และ 3) เพื่อศึกษาการบูรณาการสอนโดยใช้ภูมิปัญญาพื้นบ้านกับการตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551ในการจัดการเรียนการสอนวิชาภาษาไทยของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 2 ใช้พื้นที่ในการวิจัยเป็นโรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ประถมศึกษาขอนแก่น เขต 2 จำนวน 6 อำเภอ คือ อำเภอชนบท อำเภอบ้านไผ่ อำเภอมัญจาคีรี อำเภอบ้านแฮด อำเภอเปือยน้อย อำเภอโคกโพธิ์ไชย โดยสุ่มมาอำเภอละ 3 โรงเรียน ประกอบด้วย โรงเรียนขนาดเล็ก 1 โรง โรงเรียนขนาดกลาง 1 โรง โรงเรียนขนาดใหญ่ 1 โรง กลุ่มผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ ครู นักเรียน ผู้ปกครองนักเรียน ผู้บริหาร กรรมการสถานศึกษา ปราชญ์ชาวบ้าน จำนวน 64 คน กลุ่มผู้รู้ จำนวน 90 คน กลุ่มผู้ปฏิบัติ จำนวน 54 คน และกลุ่มผู้ให้ข้อมูลทั่วไป จำนวน 18 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ แบบสังเกต แบบสำรวจ แบบสัมภาษณ์ และแบบบันทึกการสนทนากลุ่ม แบบบันทึกประชุมเชิงปฏิบัติการณ์ การเก็บรวบรวมข้อมูลจากการศึกษาเอกสารและภาคสนาม โดยใช้รูปแบบวิจัยเชิงคุณภาพทางวัฒนธรรม (Cultural Qualitative Research) นำข้อมูลที่ได้มาตรวจสอบความถูกต้องแล้ววิเคราะห์ข้อมูลตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ และนำเสนอผลการวิจัยด้วยวิธีพรรณนาวิเคราะห์
ผลการวิจัยพบว่า
- การศึกษาภูมิปัญญาพื้นบ้านเกี่ยวกับการเรียนการสอนวิชาภาษาไทย ของนักเรียน
ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 มีการถ่ายทอดภูมิปัญญาพื้นบ้านในการทอผ้าไหม และการทำนา ด้วยการใช้คำภาษาไทยกลางที่นักเรียนควรรู้ โดยใช้วิธีการถ่ายทอด คือ 1) การให้กระทำจริง ปฏิบัติจริง ในพื้นที่สถานการณ์จริง 2) ผ่านพิธีกรรม โดยให้นักเรียนเข้าไปมีส่วนร่วมในพิธีกรรมของสังคมของชุมชน 3) โดยทางพุทธศาสนาในชีวิตประจำวัน 4) การแลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์ระหว่างของคนในชุมชน 5) การลองผิดลองถูก 6) ครูพักลักจำ 7) โดยผ่านนิทานพื้นบ้าน บทกลอน และเพลงพื้นบ้าน และ 8) ผ่านทางจารีต หรือกฎเกณฑ์ ข้อห้าม
- การศึกษาปัญหาของการเรียนการสอนวิชาภาษาไทยของนักเรียนระดับชั้น
ประถมศึกษาปีที่ 1 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 2 ด้านการสอน อ่าน การเขียน ภาษาไทย พบว่า นักเรียนใช้คำภาษาถิ่นรวมกับภาษาไทยกลาง และนักเรียนไม่สามารถทราบความหมายของคำในภาษาไทยกลาง
- การศึกษาปัญหาของการเรียนการสอนวิชาภาษาไทยของนักเรียนระดับชั้น
ประถมศึกษาปีที่ 1 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 2 ด้านการสอน อ่าน การเขียน ภาษาไทย พบว่า นักเรียนใช้คำภาษาถิ่นรวมกับภาษาไทยกลาง และนักเรียนไม่สามารถทราบความหมายของคำในภาษาไทยกลาง
- การบูรณาการสอนโดยใช้ภูมิปัญญาพื้นบ้านในการจัดการเรียนการสอนแบบเชิงรุก วิชาภาษาไทยสำหรับนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 2 ด้วยเทคนิคการทำเป็นกลุ่ม ทำเป็นคู่ และทำคนเดียว ขั้นตอนของกระบวนการจัดการเรียนการสอน ประกอบด้วย 1) สร้างสถานการณ์ปัญหา การตั้งคำถาม 2) ศึกษาหาความรู้ 3) สร้างองค์ความรู้ร่วมกัน 4) นำเสนอความรู้ และ 5) ลงสู่กิจกรรมสาธารณะ
References
1.กระทรวงศึกษาธิการ. (2555). แนวทางการพัฒนาทักษะชีวิตบูรณาการการเรียนการสอน 8กลุ่มสาระการเรียนรู้ หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
--------------. (2544). หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
--------------. (2553). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมชนสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
--------------. (2552). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
--------------. (2553). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551.พิมพ์ครั้งที่2. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
--------------. (2542 ก.). ภูมิปัญญาท้องถิ่นกับการพัฒนาหลักสูตรและการจัดการเรียนการสอน. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
--------------. (2546). หลักเกณฑ์และแนวปฏิบัติในการวัดผลและประเมินผลการเรียนการสอน
ในสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักงานทดสอบทางการศึกษากรมวิชาการ.
--------------. (2546). พระราชบัญญัติระเบียบระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 และกฎกระทรวงแห่งส่วนราชการ.กรุงเทพฯ: องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุครุภัณฑ์, (ร.ส.พ.).
--------------. (2545). แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียน.กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
--------------. (2544). การจัดกระบวนการเรียนรู้ที่ผู้เรียนสำคัญที่สุดตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542.กรุงเทพฯ: ศูนยพัฒนาหลักสูตร กรมวิชาการ.
------------. (2544). หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544. กรุงเทพฯ: กรมวิชาการ.
กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2562).
ทฤษฎีการบูรณการ. [ออนไลน์]http://wvvw.msociety.go.th/document/edoc/edoc_2263.pdf>. (สืบค้น 10 สิงหาคม 2562).
กรมวิชาการ. (2533). หลักสูตรมัธยมศึกษาตอนต้นพุทธศักราช2521 (ฉบับปรับปรุงพ.ศ. 2533).
กรุงเทพฯ: คุรุสภาลาดพร้าว.
--------------. (2546). หลักเกณฑ์และแนวปฏิบัติในการวัดผลและประเมินผลการเรียนการสอน
ในสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักงานทดสอบทางการศึกษากรมวิชาการ.
--------------. (2546). พระราชบัญญัติระเบียบระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการพ.ศ.
2546และกฎกระทรวงแห่งส่วนราชการ. กรุงเทพฯ: องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุ
ครุภัณฑ์ (ร.ส.พ.).
--------------. (2545). แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียน. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภา
ลาดพร้าว.
--------------. (2546). แนวทางการประเมินผลด้วยทางเลือกใหม่ตามหลักสูตรการศึกษาขั้น
พื้นฐานพุทธศักราช 2544 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุ
สภาลาดพร้าว.
เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์. (2546). การคิดเชิงบูรณาการ.พิมพ์ครั้งที่ 3.กรุงเทพฯ: ซัคเซส มีเดีย.
เกษมจันทร์แก้ว.(2547).การจัดการสิ่งแวดล้อมแบบผสมผสาน .กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์หาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
ฆนัท ธาตุทอง. (2552). เทคนิคการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา.นครปฐม : เพชรเกษมการพิมพ์.
จารุวรรณ ธรรมวัตร. (2542). “ภูมิปัญญาท้องถิ่นกับการพัฒนาชุมชน”. ภูมิปัญญาอีสาน 2. ที่ระลึกงานฌาปนกิจศพ นายลิต จันทร์เกษม ณ เมรุวัดพระบรมธาตุ อำเภอตระการพืชผลจังหวัดอุบลราชธานี วันที่ 12 ธันวาคม 2546.
จุฬาพร เหมวรรณวดีกุล. (2555). ผ้าไทยโซ่ง: การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นเพื่อการอนุรักษ์และสืบทอดภูมิปัญญาพื้นบ้าน. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาวัฒนธรรมศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
เจริญ ราชโสภา. (2554). การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการงานวิชาการแบบมีส่วนร่วมของสถานศึกษา. วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารและพัฒนาการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
จำนงค์ แรกพินิจ (2552)ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรมของชาวบ้านภาคใต้: อินทนิลทักษิณสาร ปีที่ : 4 ฉบับที่ : 1 เลขหน้า : 59-77 คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ.
ฉัตรทิพย์ นาถสุภา และพรพิไล เลิศวชิา. (2541). วัฒนธรรมหมู่บ้านไทย. กรุงเทพฯ: สร้างสรรค์.
ชลธิชา หอมฟ้งุ. (2557). ศึกษาการพัฒนารูปแบบการสอนวรรณคดีไทยโดยประยุกต์ใช้อริยสัจสี่เพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านอย่างมวีจิารณญาณและแก้ไขปัญหาเชิงสร้างสรรค์ ของนักศึกษาระดบัปริญญาตรี. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
--------------. (2560). การพัฒนาแนวการจัดการเรียนรู้วิชาภาษาไทยโดยใช้วรรณกรรมท้องถิ่นเป็นฐานร่วมกับการเรียนรู้แบบเชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในศตวรรษที่ 21 ของผู้เรียน. วารสารสาขามนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ. ฉบับภาษาไทย. ปีที่ 10 ฉบับที่ 3 (เดือนกันยายน – ธันวาคม, 2560): 18-67.
ช่อ สันธนพิพัฒน์. (2546). ภูมิปัญญาไทยในการจัดการศึกษา. วารสารวิชาการ, ปีที่ 6 ฉบับที่ 7, (2546): 42 – 47.
ชัยวัฒน์ สุทธิรัตน์ (2556) การพัฒนาหลักสูตร : ทฤษฎีสู่การปฏิบัติรุงเทพฯ : วีพรินท์(1991), 402 หน้า
เชิดศักดิ์ภักดีวิโรจน์. (2556).ผลการจัดการเรียนรู้ เชิงรุกเรื่องทักษะและกระบวนการทาง
คณิตศาสตร์ที่มีต่อความสามารถในการแกปัญหาทางคณิตศาสตร์ การคิดอย่างมี
วิจารณญาณ และความเชื่อมันในตนเองของนักเรียนชันมัธยมศึกษาปีที่3.
วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต,สาขาวิชาคณิตศาสตร์, มหาวิทยาลัยศรี
นครินทร์วิโรฒ.
เดชดนัย จุ้ยชุมและคณะ(2559)การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่องทักษะการคิดของนักศึกษาในรายวิชาทักษะการคิด (Thinking Skills) รหัสวิชา 11-024-112 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2558 ด้วยการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม (Active Learning)วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ปีที่ : 3 ฉบับที่ : 2 เลขหน้า : 47-57
ทัศนีย์ ทองไชย. (2542). สภาพและแนวทางการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ในการจัดการเรียนการสอนวิชาสังคมศึกษาในโรงเรียนมัธยมศึกษาสังกัดกรมสามัญศึกษาจังหวัดอุบลราชธานี.วิทยานิพนธ์ศษ.ม. (สังคมศึกษา). ขอนแก่น: บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยขอนแก่น.
--------------.(2556). การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดการจัดการความรู้กับภูมิปัญญาท้องถิ่น สำหรับนักเรียนชันมัธยมศึกษา. วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน ภาควิชาหลักสูตรและวีธีสอน. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ทิศนา แขมมณี. (2542). การจัดการเรียนการสอนโดยยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง.วารสารวิชาการ. ปีที่ 2 ฉบับที่ 5 (พฤษภาคม 2542): 23 - 25.
ทิศนา แขมมณี. (2545). ศาสตร์การสอน. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ทรงคุณ จันทจร (2557). การวิจัยเชิงคุณภาพทางวัฒนธรรม (ภาคปฎิบัติ). มหาสาคาม: คณะวัฒนธรรม ศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสาคาม.
--------------.(2537). การเก็บข้อมูลแบบสนทนากลุ่ม การวิจัยทางวัฒนธรรม. สถาบันวิจัยศิลปะและ
วัฒนธรรมอีสาน: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒมหาสารคาม.
--------------. (2553). ทฤษฎีวัฒนธรรมสังคม. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
--------------.(2549). การถ่ายทอดภูมิปัญญาพื้นบ้านในเรื่องทรัพยากรดิน น้ำ ป่า ของกลุ่มชาติพันธุ์กะเลิง ทุ่งกุลา อาณาจักรเกลือ 2000. มหาสารคาม: สถาบันวิจัยศิลปะและวัฒนธรรมอีสาน มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
-------------. (2553). ทฤษฎีวัฒนธรรมและสังคม. มหาสารคาม: สถาบันวิจัยศิลปะและวัฒนธรรมอีสานมหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ธนาธิป พรกุล. (2543). รูปแบบการจัดการเรียนการสอนที่ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
นิคม มูสิกะคามะ. (2545). วัฒนธรรม: บทบาทใหม่ในยุคโลกาภิวัตน์. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.
นิคม ชมพูหลง. (2544). การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นด้านภูมิปัญญาท้องถิ่น. เชียงใหม่: สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
--------------. (2545). วิธีการและขั้นตอนการพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นและการจัดทำหลักสูตร. มหาสารคาม: อภิชาติการพิมพ์.
นิตยา สุวรรณศรี. (2545) . หลักสูตรและการบริหารหลักสูตร. อุตรดิตถ์. คณะครุศาสตร์
สถาบันราชภัฏอุตรดิตถ์.
นิรมล ศตวุฒิ. (2543). หลักสูตรและวิธีสอนทั่วไป. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
บันเทิง ทานขันธ์ .(2544) การมีส่วนร่วมของบุคลากรในการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพของโรงเรียนประถมศึกษาสังกัดสำนักงานการประถมศึกษาจังหวัดพิษณุโลก .มหาวิทยาลัยนเรศวร/พิษณุโลก.
บุญเลี้ยง ฉิมมาลี. (2550). วัฒนธรรมการแต่งกายของกลุ่มชาติพันธุ์กูยในประเทศไทย. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต โปรแกรมวิชาวิจัยและพัฒนาท้องถิ่น. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์.
---------------. (2555). คำสอนมุขปาฐะที่สะท้อนจากลายผ้าทอมือของกลุ่มชาติพันธุ์ออสโตรเอเชียติกในอนุภูมิภาคลุ่มน้ำแม่โขง. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์.
เบญมาศ อยู่เป็นแก้ว. (2545). การสอนแบบบูรณาการ (Integrated Instruction).พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: ศูนย์พัฒนาการเรียนรู้.
บานเย็น แก้วศรีสุข. (2553). การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่น กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี เรื่อง อาหารจากกล้วยของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปี ที่ 6. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี.
ปาริฉัตร ลีลาเลอเกียรติ. (2554). รูปแบบการจัดการเรียนการสอนภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อพัฒนาธุรกิจในโรงเรียนและชุมชน. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาวัฒนธรรมศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ประภัสสร ทองยินดี. (2562). ภูมิปัญญาไทย: องค์ความรู้ที่มีคุณค่าและประโยชน์ต่อสังคมไทย. [ออนไลน์]: https://www.stou.ac.th/study/sumrit/10-58(500)/page3-10-58(500).html. (สืบค้น 8 สิงหาคม 2562).
ประเทือง ธนิยผลและวีรนุช สรารัตนกุล. (2546) ชุดปฎิรูปการเรียนรู้ หลักสูตรการศึกษาขั้น
พื้นฐาน พุทธศักราช 2544 กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม
ช่วงชั้นที่ 4 (ม.4-6) กรุงเทพฯ : ประสานมิตร, 2546
พระครูวิมลธรรมมาวุธ(ผางกระโทก) . (2555).โบสถ์: การประยุกต์ใช้ภูมิปัญญาพื้นบ้านในการ
อนุรักษ์และฟื้นฟูประติมากรรมทางพระพุทธศาสนาในจังหวัดนครราชสีมาปริญญา
ปรัชญาดุษฎีบัณฑิตสาขาวิชาวัฒนธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
พระธรรมโกศาจารย์, (ประยุร ธมฺมจิตฺโต). (2552). วิธีบูรณาการพระพุทธศาสนากับศาสตร์สมัยใหม่. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหานรินทร์ สุมโน. (2560). การบูรณาการการจัดการเรียนรู้ภาษาไทยในศตวรรษที่ 21. วารสาร “ศึกษาศาสตร์ มมร.”. คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย. ปีที่ 5 ฉบับที่ 1. (มกราคม - มิถุนายน 2560): 109-121.
พิมพ์บุญ บุญทาเมือง. (2554). ปัญหาด้านการใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นของครูสังคมศึกษา ในเขตพื้นที่การศึกษาเชียงใหม่ เขต 5. วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิตสาขาวิชาการสอนสังคมศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
พยนต์ธร สำเร็จกิจเจริญ. (2553). ผลของรูปแบบการจัดการเรียนรู้เชิงบูรณาการเพื่อเสริมทักษะการคิด สำหรับนักศึกษาสาขาวิชาคอมพิวเตอร์ธุรกิจ. รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์. กรุงเทพฯ: คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา.
พรชัย ภาพันธ์. (2545). การนำภูมิปัญญาท้องถิ่นไปใช้ในการจัดการเรียนการสอนระดับมัธยมศึกษาตอนต้น สังกัดสำนักงานการประถมศึกษาอำเภอมหาชนะชัยจังหวัดยโสธร. ภาคนิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยลัย: สถาบันราชภัฏอุบลราชธานี.
เพ็ญพนอ พ่วงแพ. (2561). การพัฒนารูปแบบกิจกรรมการเรียนการสอนตามแนวคิดทฤษฎีการสร้างความรู้ร่วมกับแนวคิดการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมสมรรถนะครูสังคมศึกษาสาหรับนักศึกษาวิชาชีพครู. Veridian E-Journal, Silpakorn Universityฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์และศิลปะ. (ปีที่ 11 ฉบับที่ 2 เดือนพฤษภาคม - สิงหาคม 2561): 703-717.
ภัทรวดี อุดมมนกุล. (2546). การศึกษาการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ในการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาในโรงเรียนแกนนำร่วมพัฒนาหลักสูตรสังกัดกรมสามัญศึกษากรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์ ค.ม. บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2546). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พุทธศักราช 2542. กรุงเทพฯ: นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2539). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525.พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ: อักษรเจริญทัศน์.
รุ่ง แก้วแดง. (2540). การปฏิรูปการศึกษาไทย. กรุงเทพฯ: มติชน.
---------------. (2541). การนำภูมิปัญญาท้องถิ่นไทยเข้าสู่ระบบการศึกษา. กรุงเทพฯ:
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ.
---------------. (2545). ครูภูมิปัญญาไทยกับรัฐธรรมนูญใหม่. กรุงเทพฯ: ซัคเซสมีเดีย.
ลดาวัลย์ มะลิไทย. (2550). การศึกษาสภาพและปัญหาการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ในการ
จัดการเรียนการสอน สาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ในโรงเรียนสัมมาสิกขาศีรษะอโศก อำเภอกันทรลักษ์ จังหวัดศรีสะเกษ. วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตร์มหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
วรรณี โสมประยูร. (2534). เทคนิคการวิจัยทางการศึกษา. พิมพครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สุวีริยาสาส์น.
วิชัย วงษ์ใหญ่. (2554). การพัฒนาหลักสูตรระดับอุดมศึกษา. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: อาร์ แอนด์ ปริ้นท์.
---------------.(2521). พัฒนาหลักสูตรและการสอน. กรุงเทพฯ: ภาควิชาหลักสูตรและการสอน มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร.
---------------. (2545). กระบวนการพัฒนาหลักสูตรและการเรียนการสอนภาคปฏิบัติ. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
วิรัช วงศ์ภินันท์วัฒนา. (2549)“ภาษาไทยสำหรับชาวต่างประเทศ : การเรียนรู้ตามสภาพจริง”. คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
วิรุณ ตั้งเจริญ.(2552) ศิลปกรรมไทยกับการปรับเปลี่ยนวัฒนธรรมวารสาร :The Journal :Journal of the Faculty of Arts ปีที่ : 5 ฉบับที่ : 2
วิโรจน์ สารรัตนะ.(2550).โรงเรียน: การบริหารสู่ความเป็นองค์การแห่งการเรียนรู้.
กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ทิพย์วิสุทธิ์.
ศิริรัชส์ อินสุขและคณะ (2559) การจัดการเรียนการสอนแบบเชิงรุก รายวิชาชีวเคมี ตามกรอบ
มาตรฐานผลการเรียนรู้ระดับอุดมศึกษาแห่งชาติวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี
พุทธชินราช” การประชุมวิชาการและเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ ครั้งที่ 3 ก้าวสู่
ทศวรรษที่ 2: บูรณาการงานวิจัยใช้องค์ความรู้ สู่ความยั่งยืน”17 มิถุนายน 2559
ณ วิทยาลัยนครราชสีมา อำาเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา
ศิริวรรณ วณิชวัฒนวรชัย, และชลธิชา หอมฟุ้ง. (2561). การบูรณาการเชิงสร้างสรรค์ภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่การจัดการเรียนการสอนในศตวรรษที่ 21. Veridian E-Journal, Silpakorn University. ฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ. ปีที่ 11 ฉบับที่ 3. (เดือนกันยายน – ธันวาคม. 2561): 25-50
ศรีวิไล พลมณี. (2545) พื้นฐานการสอนภาษาไทยในฐานะภาษาต่างประเทศ. เชียงใหม่: ศูนย์ไทยศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
สถาบันทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติ. (องค์การมหาชน). รายงานผลการทดสอบระดับชาติขั้น
พื้นฐาน (O-net) ช่วงชั้นที่ 4 (ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6) ปีการศึกษา 2558.
สมหมาย สว่างวัฒนารักษ์.(2558) การศึกษาการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ในการพัฒนา
หลักสูตรสถานศึกษา ในโรงเรียนมัธยมศึกษาสังกัดสำนักงานคณะกรรมการ
การศึกษาขั้นพื้นฐาน จังหวัดนนทบุรี. วิทยานิพนธ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย/
กรุงเทพฯ.
สนธยา พลศรี. (2547). ทฤษฎีและหลักการพัฒนาชุมชน(พิมพครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ:
โอเดียนสโต.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ. (2535). ภูมิปัญญาชาวบ้าน. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค.
---------------. (2541). ภูมิปัญญาไทย. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค.
---------------. (2541). รายงานวิจัยแนวทางส่งเสริมภูมิปัญญาไทยในการจัดการศึกษา. พิมพ์ครั้งที่ 1.กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค.
---------------. (2544). การพัฒนาหลักสูตรตามความต้องการของท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2547). การจัดการเรียนการสอนภูมิปัญญาท้องถิ่นและพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นเพื่ออนาคต. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2545). ภูมิปัญญาท้องถิ่นและการสื่อสานวัฒนธรรมไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2544). การพัฒนาหลักสูตรตามความต้องการของท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2546). การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2547). การจัดการเรียนการสอนภูมิปัญญาท้องถิ่นและพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นเพื่ออนาคต. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2545). ภูมิปัญญาท้องถิ่นและการสื่อสานวัฒนธรรมไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2547). ภูมิปัญญาท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2541). แนวทางการส่งเสริมภูมิปัญญาไทยในการจัดการศึกษา. กรุงเทพฯ: พิมพ์.
สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนเล่มที่ 23.(2541). “ภูมิปัญญาไทย”. กรุงเทพฯ: สำนักงานกลาง หอรัษฎากรพิพัฒน์ในพระบรมมหาราชวัง ถนนหน้าพระลาน.
สิริพัชร์ เจษฎาวิโรจน์(2546).การจัดการเรียนการสอนแบบบูรณาการ. บริษัท บุ๊คพ้อยท์ จำกัด.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2560). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม แห่งชาติฉบับที่ 12. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา, กระทรวงศึกษาธิการ. (2548). มาตรฐานการศึกษาของชาติ. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ห้างหุ้นส่วนจำกัด สหายบล็อกและการพิมพ์.
สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. (2553). แนวทางการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551.พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
___________. (2553). แนวทางการบริหารจัดการหลักสูตร ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551.พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
---------------. (2557). แนวปฏิบัติการวัดผล และประเมินผลการเรียนรู้ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551.พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
สำลี ทองชิว ( 2545)การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่น : กรณีหลักสูตรงานไม้แกะสลัก บ้านถวาย อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่วารสารครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ปีที่ : 31 ฉบับที่ : 1 เลขหน้า : 14-31
สำลี รักสุทธิ. (2546). คู่มือการเขียนแผนการจัดการเรียนรู้ตามเกณฑ์ใหม่ของ ก.ค. บูรณาการเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ผลที่เกิดกับผู้เรียน. กรุงเทพฯ: เพิ่มทรัพย์การพิมพ์. หน้า 26
สุรินทร์ ภูสิงห์. (2552). การพัฒนารูปแบบการจัดการศึกษาโดยบูรณาการปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในโรงเรียนมัธยมศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาอุบลราชธานี. วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารและพัฒนาการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
สุวิมลว่องวานิช. (2544). การพัฒนามาตรฐานคุณภาพครูและผู้บริหารสถานศึกษาและการวางระบบประเมินภายใน.กรุงเทพฯ: สำนักงานข้าราชการครูกระทรวงศึกษาธิการ.
สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2552). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา, กระทรวงศึกษาธิการ.(2559). รายงานผลการศึกษาการพัฒนามาตรฐานการศึกษาของชาติ. กรุงเทพฯ: 21 เซ็นจูรี่ จํากัด.
สุภัทรา ภูษิตรัตนาวลี (2560). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก สำหรับคณาจารย์วิทยาลัยเทคโนโลยีภาคใต้. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
สุเทพ อ่วมเจริญ. (2548).การออกแบบการสอน. นครปฐม : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สุนันทา สุนทรประเสริฐ. (2544). การผลิตนวัตกรรมการเรียนการสอนการสร้างแบบฝึก เล่ม 2.ชัยนาท: ชมรมพัฒนาความรู้ด้านระเบียบกฎหมาย.
อังกูล สมคะเนย์. (2543). สภาพการนำภูมิปัญญาชาวบ้านมาใช้ในการพัฒนาหลักสูตรในโรงเรียนประถมศึกษาสังกัดสำนักงานการประถมศึกษาจังหวัดอุบลราชธานี. ปริญญานิพนธ์ กศ.ม. (การบริหารการศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
อังคณา ใจเหิม. (2546). การวิเคราะห์ดนตรีพื้นเมืองเหนือ. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร.
อารี พันธ์มณี. (2537). ความคิดสร้างสรรค์. กรุงเทพฯ : ต้นอ้อ.
อารี รังสินันท์. (2527). ความคิดสร้างสรรค์. กรุงเทพฯ : ธนกิจการพิมพ์.
อมรา พงศาพิชญ์. (2544). วัฒนธรรม ศาสนา และชาติพันธุ์: วิเคราะห์สังคมไทยแนวมานุษยวิทยา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
---------------.(2547). ความหลากหลายทางวัฒนธรรม. กรุงเทพ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อรพรรณ ดีด้วยชาติ. (2562) ภูมิปัญญาไทย. [ออนไลน์]: ttps://paorrapan2538.wordpress.com/category. (สืบค้น 8 สิงหาคม 2562).
อังคณา ขจร. (2560). การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนภาษาไทย เพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดอย่างมวิจารณญาณของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5. วารสารมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตรอยเอ็ด. ปที่ 6 ฉบับที่ 1.(ประจําเดือน มกราคม-มิถุนายน, 2560): 1-11.
อุดม เชยกีวงศ์. (2545). หลักสูตรท้องถิ่น ยุทธศาสตร์ การปฏิรูปการเรียนรู้. กรุงเทพฯ: กรุงธนพัฒนา.
เอกวิทย์ ณ ถลาง. (2544). ภูมิปัญญาชาวบ้านสี่ภูมิภาค. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
---------------. (2544). ภาพรวมภูมิปัญญาไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์บริษัทอมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน).
อนงค์ลักษณ์ ศรีเพ็ญ. (2552). ศาลพระภูมิ: รูปแบบการอนุรักษ์ ฟื้นฟู ความเชื่อ พิธีกรรมและสถาปัตยกรรมในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาวัฒนธรรมศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคม.
--------------. (2544). หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
--------------. (2553). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมชนสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
--------------. (2552). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
--------------. (2553). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551.พิมพ์ครั้งที่2. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
--------------. (2542 ก.). ภูมิปัญญาท้องถิ่นกับการพัฒนาหลักสูตรและการจัดการเรียนการสอน. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
--------------. (2546). หลักเกณฑ์และแนวปฏิบัติในการวัดผลและประเมินผลการเรียนการสอน
ในสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักงานทดสอบทางการศึกษากรมวิชาการ.
--------------. (2546). พระราชบัญญัติระเบียบระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 และกฎกระทรวงแห่งส่วนราชการ.กรุงเทพฯ: องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุครุภัณฑ์, (ร.ส.พ.).
--------------. (2545). แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียน.กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
--------------. (2544). การจัดกระบวนการเรียนรู้ที่ผู้เรียนสำคัญที่สุดตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542.กรุงเทพฯ: ศูนยพัฒนาหลักสูตร กรมวิชาการ.
------------. (2544). หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544. กรุงเทพฯ: กรมวิชาการ.
กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2562).
ทฤษฎีการบูรณการ. [ออนไลน์]http://wvvw.msociety.go.th/document/edoc/edoc_2263.pdf>. (สืบค้น 10 สิงหาคม 2562).
กรมวิชาการ. (2533). หลักสูตรมัธยมศึกษาตอนต้นพุทธศักราช2521 (ฉบับปรับปรุงพ.ศ. 2533).
กรุงเทพฯ: คุรุสภาลาดพร้าว.
--------------. (2546). หลักเกณฑ์และแนวปฏิบัติในการวัดผลและประเมินผลการเรียนการสอน
ในสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักงานทดสอบทางการศึกษากรมวิชาการ.
--------------. (2546). พระราชบัญญัติระเบียบระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการพ.ศ.
2546และกฎกระทรวงแห่งส่วนราชการ. กรุงเทพฯ: องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุ
ครุภัณฑ์ (ร.ส.พ.).
--------------. (2545). แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียน. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภา
ลาดพร้าว.
--------------. (2546). แนวทางการประเมินผลด้วยทางเลือกใหม่ตามหลักสูตรการศึกษาขั้น
พื้นฐานพุทธศักราช 2544 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุ
สภาลาดพร้าว.
เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์. (2546). การคิดเชิงบูรณาการ.พิมพ์ครั้งที่ 3.กรุงเทพฯ: ซัคเซส มีเดีย.
เกษมจันทร์แก้ว.(2547).การจัดการสิ่งแวดล้อมแบบผสมผสาน .กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์หาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
ฆนัท ธาตุทอง. (2552). เทคนิคการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา.นครปฐม : เพชรเกษมการพิมพ์.
จารุวรรณ ธรรมวัตร. (2542). “ภูมิปัญญาท้องถิ่นกับการพัฒนาชุมชน”. ภูมิปัญญาอีสาน 2. ที่ระลึกงานฌาปนกิจศพ นายลิต จันทร์เกษม ณ เมรุวัดพระบรมธาตุ อำเภอตระการพืชผลจังหวัดอุบลราชธานี วันที่ 12 ธันวาคม 2546.
จุฬาพร เหมวรรณวดีกุล. (2555). ผ้าไทยโซ่ง: การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นเพื่อการอนุรักษ์และสืบทอดภูมิปัญญาพื้นบ้าน. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาวัฒนธรรมศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
เจริญ ราชโสภา. (2554). การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการงานวิชาการแบบมีส่วนร่วมของสถานศึกษา. วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารและพัฒนาการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
จำนงค์ แรกพินิจ (2552)ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรมของชาวบ้านภาคใต้: อินทนิลทักษิณสาร ปีที่ : 4 ฉบับที่ : 1 เลขหน้า : 59-77 คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ.
ฉัตรทิพย์ นาถสุภา และพรพิไล เลิศวชิา. (2541). วัฒนธรรมหมู่บ้านไทย. กรุงเทพฯ: สร้างสรรค์.
ชลธิชา หอมฟ้งุ. (2557). ศึกษาการพัฒนารูปแบบการสอนวรรณคดีไทยโดยประยุกต์ใช้อริยสัจสี่เพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านอย่างมวีจิารณญาณและแก้ไขปัญหาเชิงสร้างสรรค์ ของนักศึกษาระดบัปริญญาตรี. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
--------------. (2560). การพัฒนาแนวการจัดการเรียนรู้วิชาภาษาไทยโดยใช้วรรณกรรมท้องถิ่นเป็นฐานร่วมกับการเรียนรู้แบบเชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในศตวรรษที่ 21 ของผู้เรียน. วารสารสาขามนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ. ฉบับภาษาไทย. ปีที่ 10 ฉบับที่ 3 (เดือนกันยายน – ธันวาคม, 2560): 18-67.
ช่อ สันธนพิพัฒน์. (2546). ภูมิปัญญาไทยในการจัดการศึกษา. วารสารวิชาการ, ปีที่ 6 ฉบับที่ 7, (2546): 42 – 47.
ชัยวัฒน์ สุทธิรัตน์ (2556) การพัฒนาหลักสูตร : ทฤษฎีสู่การปฏิบัติรุงเทพฯ : วีพรินท์(1991), 402 หน้า
เชิดศักดิ์ภักดีวิโรจน์. (2556).ผลการจัดการเรียนรู้ เชิงรุกเรื่องทักษะและกระบวนการทาง
คณิตศาสตร์ที่มีต่อความสามารถในการแกปัญหาทางคณิตศาสตร์ การคิดอย่างมี
วิจารณญาณ และความเชื่อมันในตนเองของนักเรียนชันมัธยมศึกษาปีที่3.
วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต,สาขาวิชาคณิตศาสตร์, มหาวิทยาลัยศรี
นครินทร์วิโรฒ.
เดชดนัย จุ้ยชุมและคณะ(2559)การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่องทักษะการคิดของนักศึกษาในรายวิชาทักษะการคิด (Thinking Skills) รหัสวิชา 11-024-112 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2558 ด้วยการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม (Active Learning)วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ปีที่ : 3 ฉบับที่ : 2 เลขหน้า : 47-57
ทัศนีย์ ทองไชย. (2542). สภาพและแนวทางการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ในการจัดการเรียนการสอนวิชาสังคมศึกษาในโรงเรียนมัธยมศึกษาสังกัดกรมสามัญศึกษาจังหวัดอุบลราชธานี.วิทยานิพนธ์ศษ.ม. (สังคมศึกษา). ขอนแก่น: บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยขอนแก่น.
--------------.(2556). การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดการจัดการความรู้กับภูมิปัญญาท้องถิ่น สำหรับนักเรียนชันมัธยมศึกษา. วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน ภาควิชาหลักสูตรและวีธีสอน. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ทิศนา แขมมณี. (2542). การจัดการเรียนการสอนโดยยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง.วารสารวิชาการ. ปีที่ 2 ฉบับที่ 5 (พฤษภาคม 2542): 23 - 25.
ทิศนา แขมมณี. (2545). ศาสตร์การสอน. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ทรงคุณ จันทจร (2557). การวิจัยเชิงคุณภาพทางวัฒนธรรม (ภาคปฎิบัติ). มหาสาคาม: คณะวัฒนธรรม ศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสาคาม.
--------------.(2537). การเก็บข้อมูลแบบสนทนากลุ่ม การวิจัยทางวัฒนธรรม. สถาบันวิจัยศิลปะและ
วัฒนธรรมอีสาน: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒมหาสารคาม.
--------------. (2553). ทฤษฎีวัฒนธรรมสังคม. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
--------------.(2549). การถ่ายทอดภูมิปัญญาพื้นบ้านในเรื่องทรัพยากรดิน น้ำ ป่า ของกลุ่มชาติพันธุ์กะเลิง ทุ่งกุลา อาณาจักรเกลือ 2000. มหาสารคาม: สถาบันวิจัยศิลปะและวัฒนธรรมอีสาน มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
-------------. (2553). ทฤษฎีวัฒนธรรมและสังคม. มหาสารคาม: สถาบันวิจัยศิลปะและวัฒนธรรมอีสานมหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ธนาธิป พรกุล. (2543). รูปแบบการจัดการเรียนการสอนที่ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
นิคม มูสิกะคามะ. (2545). วัฒนธรรม: บทบาทใหม่ในยุคโลกาภิวัตน์. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.
นิคม ชมพูหลง. (2544). การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นด้านภูมิปัญญาท้องถิ่น. เชียงใหม่: สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
--------------. (2545). วิธีการและขั้นตอนการพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นและการจัดทำหลักสูตร. มหาสารคาม: อภิชาติการพิมพ์.
นิตยา สุวรรณศรี. (2545) . หลักสูตรและการบริหารหลักสูตร. อุตรดิตถ์. คณะครุศาสตร์
สถาบันราชภัฏอุตรดิตถ์.
นิรมล ศตวุฒิ. (2543). หลักสูตรและวิธีสอนทั่วไป. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
บันเทิง ทานขันธ์ .(2544) การมีส่วนร่วมของบุคลากรในการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพของโรงเรียนประถมศึกษาสังกัดสำนักงานการประถมศึกษาจังหวัดพิษณุโลก .มหาวิทยาลัยนเรศวร/พิษณุโลก.
บุญเลี้ยง ฉิมมาลี. (2550). วัฒนธรรมการแต่งกายของกลุ่มชาติพันธุ์กูยในประเทศไทย. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต โปรแกรมวิชาวิจัยและพัฒนาท้องถิ่น. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์.
---------------. (2555). คำสอนมุขปาฐะที่สะท้อนจากลายผ้าทอมือของกลุ่มชาติพันธุ์ออสโตรเอเชียติกในอนุภูมิภาคลุ่มน้ำแม่โขง. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์.
เบญมาศ อยู่เป็นแก้ว. (2545). การสอนแบบบูรณาการ (Integrated Instruction).พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: ศูนย์พัฒนาการเรียนรู้.
บานเย็น แก้วศรีสุข. (2553). การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่น กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี เรื่อง อาหารจากกล้วยของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปี ที่ 6. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี.
ปาริฉัตร ลีลาเลอเกียรติ. (2554). รูปแบบการจัดการเรียนการสอนภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อพัฒนาธุรกิจในโรงเรียนและชุมชน. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาวัฒนธรรมศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ประภัสสร ทองยินดี. (2562). ภูมิปัญญาไทย: องค์ความรู้ที่มีคุณค่าและประโยชน์ต่อสังคมไทย. [ออนไลน์]: https://www.stou.ac.th/study/sumrit/10-58(500)/page3-10-58(500).html. (สืบค้น 8 สิงหาคม 2562).
ประเทือง ธนิยผลและวีรนุช สรารัตนกุล. (2546) ชุดปฎิรูปการเรียนรู้ หลักสูตรการศึกษาขั้น
พื้นฐาน พุทธศักราช 2544 กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม
ช่วงชั้นที่ 4 (ม.4-6) กรุงเทพฯ : ประสานมิตร, 2546
พระครูวิมลธรรมมาวุธ(ผางกระโทก) . (2555).โบสถ์: การประยุกต์ใช้ภูมิปัญญาพื้นบ้านในการ
อนุรักษ์และฟื้นฟูประติมากรรมทางพระพุทธศาสนาในจังหวัดนครราชสีมาปริญญา
ปรัชญาดุษฎีบัณฑิตสาขาวิชาวัฒนธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
พระธรรมโกศาจารย์, (ประยุร ธมฺมจิตฺโต). (2552). วิธีบูรณาการพระพุทธศาสนากับศาสตร์สมัยใหม่. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหานรินทร์ สุมโน. (2560). การบูรณาการการจัดการเรียนรู้ภาษาไทยในศตวรรษที่ 21. วารสาร “ศึกษาศาสตร์ มมร.”. คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย. ปีที่ 5 ฉบับที่ 1. (มกราคม - มิถุนายน 2560): 109-121.
พิมพ์บุญ บุญทาเมือง. (2554). ปัญหาด้านการใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นของครูสังคมศึกษา ในเขตพื้นที่การศึกษาเชียงใหม่ เขต 5. วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิตสาขาวิชาการสอนสังคมศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
พยนต์ธร สำเร็จกิจเจริญ. (2553). ผลของรูปแบบการจัดการเรียนรู้เชิงบูรณาการเพื่อเสริมทักษะการคิด สำหรับนักศึกษาสาขาวิชาคอมพิวเตอร์ธุรกิจ. รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์. กรุงเทพฯ: คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา.
พรชัย ภาพันธ์. (2545). การนำภูมิปัญญาท้องถิ่นไปใช้ในการจัดการเรียนการสอนระดับมัธยมศึกษาตอนต้น สังกัดสำนักงานการประถมศึกษาอำเภอมหาชนะชัยจังหวัดยโสธร. ภาคนิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยลัย: สถาบันราชภัฏอุบลราชธานี.
เพ็ญพนอ พ่วงแพ. (2561). การพัฒนารูปแบบกิจกรรมการเรียนการสอนตามแนวคิดทฤษฎีการสร้างความรู้ร่วมกับแนวคิดการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมสมรรถนะครูสังคมศึกษาสาหรับนักศึกษาวิชาชีพครู. Veridian E-Journal, Silpakorn Universityฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์และศิลปะ. (ปีที่ 11 ฉบับที่ 2 เดือนพฤษภาคม - สิงหาคม 2561): 703-717.
ภัทรวดี อุดมมนกุล. (2546). การศึกษาการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ในการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาในโรงเรียนแกนนำร่วมพัฒนาหลักสูตรสังกัดกรมสามัญศึกษากรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์ ค.ม. บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2546). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พุทธศักราช 2542. กรุงเทพฯ: นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2539). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525.พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ: อักษรเจริญทัศน์.
รุ่ง แก้วแดง. (2540). การปฏิรูปการศึกษาไทย. กรุงเทพฯ: มติชน.
---------------. (2541). การนำภูมิปัญญาท้องถิ่นไทยเข้าสู่ระบบการศึกษา. กรุงเทพฯ:
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ.
---------------. (2545). ครูภูมิปัญญาไทยกับรัฐธรรมนูญใหม่. กรุงเทพฯ: ซัคเซสมีเดีย.
ลดาวัลย์ มะลิไทย. (2550). การศึกษาสภาพและปัญหาการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ในการ
จัดการเรียนการสอน สาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ในโรงเรียนสัมมาสิกขาศีรษะอโศก อำเภอกันทรลักษ์ จังหวัดศรีสะเกษ. วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตร์มหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
วรรณี โสมประยูร. (2534). เทคนิคการวิจัยทางการศึกษา. พิมพครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สุวีริยาสาส์น.
วิชัย วงษ์ใหญ่. (2554). การพัฒนาหลักสูตรระดับอุดมศึกษา. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: อาร์ แอนด์ ปริ้นท์.
---------------.(2521). พัฒนาหลักสูตรและการสอน. กรุงเทพฯ: ภาควิชาหลักสูตรและการสอน มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร.
---------------. (2545). กระบวนการพัฒนาหลักสูตรและการเรียนการสอนภาคปฏิบัติ. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
วิรัช วงศ์ภินันท์วัฒนา. (2549)“ภาษาไทยสำหรับชาวต่างประเทศ : การเรียนรู้ตามสภาพจริง”. คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
วิรุณ ตั้งเจริญ.(2552) ศิลปกรรมไทยกับการปรับเปลี่ยนวัฒนธรรมวารสาร :The Journal :Journal of the Faculty of Arts ปีที่ : 5 ฉบับที่ : 2
วิโรจน์ สารรัตนะ.(2550).โรงเรียน: การบริหารสู่ความเป็นองค์การแห่งการเรียนรู้.
กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ทิพย์วิสุทธิ์.
ศิริรัชส์ อินสุขและคณะ (2559) การจัดการเรียนการสอนแบบเชิงรุก รายวิชาชีวเคมี ตามกรอบ
มาตรฐานผลการเรียนรู้ระดับอุดมศึกษาแห่งชาติวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี
พุทธชินราช” การประชุมวิชาการและเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ ครั้งที่ 3 ก้าวสู่
ทศวรรษที่ 2: บูรณาการงานวิจัยใช้องค์ความรู้ สู่ความยั่งยืน”17 มิถุนายน 2559
ณ วิทยาลัยนครราชสีมา อำาเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา
ศิริวรรณ วณิชวัฒนวรชัย, และชลธิชา หอมฟุ้ง. (2561). การบูรณาการเชิงสร้างสรรค์ภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่การจัดการเรียนการสอนในศตวรรษที่ 21. Veridian E-Journal, Silpakorn University. ฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ. ปีที่ 11 ฉบับที่ 3. (เดือนกันยายน – ธันวาคม. 2561): 25-50
ศรีวิไล พลมณี. (2545) พื้นฐานการสอนภาษาไทยในฐานะภาษาต่างประเทศ. เชียงใหม่: ศูนย์ไทยศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
สถาบันทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติ. (องค์การมหาชน). รายงานผลการทดสอบระดับชาติขั้น
พื้นฐาน (O-net) ช่วงชั้นที่ 4 (ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6) ปีการศึกษา 2558.
สมหมาย สว่างวัฒนารักษ์.(2558) การศึกษาการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ในการพัฒนา
หลักสูตรสถานศึกษา ในโรงเรียนมัธยมศึกษาสังกัดสำนักงานคณะกรรมการ
การศึกษาขั้นพื้นฐาน จังหวัดนนทบุรี. วิทยานิพนธ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย/
กรุงเทพฯ.
สนธยา พลศรี. (2547). ทฤษฎีและหลักการพัฒนาชุมชน(พิมพครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ:
โอเดียนสโต.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ. (2535). ภูมิปัญญาชาวบ้าน. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค.
---------------. (2541). ภูมิปัญญาไทย. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค.
---------------. (2541). รายงานวิจัยแนวทางส่งเสริมภูมิปัญญาไทยในการจัดการศึกษา. พิมพ์ครั้งที่ 1.กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค.
---------------. (2544). การพัฒนาหลักสูตรตามความต้องการของท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2547). การจัดการเรียนการสอนภูมิปัญญาท้องถิ่นและพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นเพื่ออนาคต. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2545). ภูมิปัญญาท้องถิ่นและการสื่อสานวัฒนธรรมไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2544). การพัฒนาหลักสูตรตามความต้องการของท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2546). การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2547). การจัดการเรียนการสอนภูมิปัญญาท้องถิ่นและพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นเพื่ออนาคต. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2545). ภูมิปัญญาท้องถิ่นและการสื่อสานวัฒนธรรมไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2547). ภูมิปัญญาท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
---------------. (2541). แนวทางการส่งเสริมภูมิปัญญาไทยในการจัดการศึกษา. กรุงเทพฯ: พิมพ์.
สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนเล่มที่ 23.(2541). “ภูมิปัญญาไทย”. กรุงเทพฯ: สำนักงานกลาง หอรัษฎากรพิพัฒน์ในพระบรมมหาราชวัง ถนนหน้าพระลาน.
สิริพัชร์ เจษฎาวิโรจน์(2546).การจัดการเรียนการสอนแบบบูรณาการ. บริษัท บุ๊คพ้อยท์ จำกัด.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2560). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม แห่งชาติฉบับที่ 12. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา, กระทรวงศึกษาธิการ. (2548). มาตรฐานการศึกษาของชาติ. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ห้างหุ้นส่วนจำกัด สหายบล็อกและการพิมพ์.
สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. (2553). แนวทางการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551.พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
___________. (2553). แนวทางการบริหารจัดการหลักสูตร ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551.พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
---------------. (2557). แนวปฏิบัติการวัดผล และประเมินผลการเรียนรู้ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551.พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
สำลี ทองชิว ( 2545)การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่น : กรณีหลักสูตรงานไม้แกะสลัก บ้านถวาย อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่วารสารครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ปีที่ : 31 ฉบับที่ : 1 เลขหน้า : 14-31
สำลี รักสุทธิ. (2546). คู่มือการเขียนแผนการจัดการเรียนรู้ตามเกณฑ์ใหม่ของ ก.ค. บูรณาการเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ผลที่เกิดกับผู้เรียน. กรุงเทพฯ: เพิ่มทรัพย์การพิมพ์. หน้า 26
สุรินทร์ ภูสิงห์. (2552). การพัฒนารูปแบบการจัดการศึกษาโดยบูรณาการปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในโรงเรียนมัธยมศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาอุบลราชธานี. วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารและพัฒนาการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
สุวิมลว่องวานิช. (2544). การพัฒนามาตรฐานคุณภาพครูและผู้บริหารสถานศึกษาและการวางระบบประเมินภายใน.กรุงเทพฯ: สำนักงานข้าราชการครูกระทรวงศึกษาธิการ.
สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2552). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา, กระทรวงศึกษาธิการ.(2559). รายงานผลการศึกษาการพัฒนามาตรฐานการศึกษาของชาติ. กรุงเทพฯ: 21 เซ็นจูรี่ จํากัด.
สุภัทรา ภูษิตรัตนาวลี (2560). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก สำหรับคณาจารย์วิทยาลัยเทคโนโลยีภาคใต้. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
สุเทพ อ่วมเจริญ. (2548).การออกแบบการสอน. นครปฐม : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สุนันทา สุนทรประเสริฐ. (2544). การผลิตนวัตกรรมการเรียนการสอนการสร้างแบบฝึก เล่ม 2.ชัยนาท: ชมรมพัฒนาความรู้ด้านระเบียบกฎหมาย.
อังกูล สมคะเนย์. (2543). สภาพการนำภูมิปัญญาชาวบ้านมาใช้ในการพัฒนาหลักสูตรในโรงเรียนประถมศึกษาสังกัดสำนักงานการประถมศึกษาจังหวัดอุบลราชธานี. ปริญญานิพนธ์ กศ.ม. (การบริหารการศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
อังคณา ใจเหิม. (2546). การวิเคราะห์ดนตรีพื้นเมืองเหนือ. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร.
อารี พันธ์มณี. (2537). ความคิดสร้างสรรค์. กรุงเทพฯ : ต้นอ้อ.
อารี รังสินันท์. (2527). ความคิดสร้างสรรค์. กรุงเทพฯ : ธนกิจการพิมพ์.
อมรา พงศาพิชญ์. (2544). วัฒนธรรม ศาสนา และชาติพันธุ์: วิเคราะห์สังคมไทยแนวมานุษยวิทยา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
---------------.(2547). ความหลากหลายทางวัฒนธรรม. กรุงเทพ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อรพรรณ ดีด้วยชาติ. (2562) ภูมิปัญญาไทย. [ออนไลน์]: ttps://paorrapan2538.wordpress.com/category. (สืบค้น 8 สิงหาคม 2562).
อังคณา ขจร. (2560). การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนภาษาไทย เพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดอย่างมวิจารณญาณของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5. วารสารมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตรอยเอ็ด. ปที่ 6 ฉบับที่ 1.(ประจําเดือน มกราคม-มิถุนายน, 2560): 1-11.
อุดม เชยกีวงศ์. (2545). หลักสูตรท้องถิ่น ยุทธศาสตร์ การปฏิรูปการเรียนรู้. กรุงเทพฯ: กรุงธนพัฒนา.
เอกวิทย์ ณ ถลาง. (2544). ภูมิปัญญาชาวบ้านสี่ภูมิภาค. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
---------------. (2544). ภาพรวมภูมิปัญญาไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์บริษัทอมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน).
อนงค์ลักษณ์ ศรีเพ็ญ. (2552). ศาลพระภูมิ: รูปแบบการอนุรักษ์ ฟื้นฟู ความเชื่อ พิธีกรรมและสถาปัตยกรรมในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาวัฒนธรรมศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคม.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
2021-12-25
How to Cite
ฉบับ
บท
บทความวิชาการ
License
Copyright (c) 2021 มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความวิชาการและบทความวิจัยในวารสารฉบับนี้ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนเท่านั้น บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารบัณฑิตศาส์น ถือเป็นลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์
