แนวทางการพัฒนานวัตกรรมการเรียนการสอนผ่านระบบออนไลน์ ตามหลักไตรสิกขาของครูโรงเรียนมัธยมศึกษา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพการใช้นวัตกรรมการเรียนการสอนผ่านระบบออนไลน์ตามหลักไตรสิกขาของครู 2) เพื่อศึกษากระบวนการพัฒนานวัตกรรมสำหรับการสอนผ่านระบบออนไลน์ตามหลักไตรสิกขาของครู และ 3) เพื่อเสนอแนวทางการใช้นวัตกรรมการเรียนการสอนผ่านระบบออนไลน์ตามหลักไตรสิกขาของครูโรงเรียนมัธยมศึกษา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

ผลการวิจัยพบว่า

1. สภาพการใช้นวัตกรรมการเรียนการสอนผ่านระบบออนไลน์ตามหลักไตรสิกขาของครูโรงเรียนมัธยมศึกษา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยภาพรวมและทุกด้าน อยู่ในระดับมาก เรียงจากมากไปหาน้อย
2. กระบวนการพัฒนานวัตกรรมสำหรับการสอนผ่านระบบออนไลน์ตามหลักไตรสิกขาของครูโรงเรียนมัธยมศึกษา มีผลดังนี้ 1) ด้านหลักสูตร โรงเรียนควรนำหลักไตรสิกขามาพัฒนาครู ให้ได้รับหลักการและเหตุผล จุดมุ่งหมายของหลักไตรสิกขา ผ่านระบบออนไลน์ของครู 2) ด้านการสอน โรงเรียนควรจัดกิจกรรมการเรียนรู้ พัฒนาการเรียนการสอนของครูตามหลักไตรสิกขา คือ การพัฒนาอบรมสภาพทางกายภาพ (สีลสิกขา) การควบคุมพัฒนาจิตผู้เรียนให้อยู่ในจุดใดจุดหนึ่ง (สมาธิสิกขา) การพัฒนาปัญญาอย่างเต็มตามศักยภาพ (ปัญญาสิกขา) 3) ด้านสื่อการเรียนรู้ โรงเรียนควรสร้างมุมมองเป็นองค์รวมของการศึกษาพัฒนาอย่างต่อเนื่องด้วยวิธีการใหม่ๆ ที่เรียกว่า “นวัตกรรม (Innovation)” และ 4) ด้านการประเมินผลการเรียนรู้ โรงเรียนควรตรวจสอบคุณภาพของกระบวนการสอนผ่านระบบออนไลน์ของครูว่า ได้บรรลุตามเป้าหมายของการพัฒนาตามหลักไตรสิกขา (ลีลสิกขา) คือ การพัฒนากาย วาจาอยู่ในสภาพเรียบร้อย (จิตตสิกขา) คือ การฝึกอบรมจิต เพื่อเข้าสู่กระบวนการพัฒนาปัญญา (ปัญญาสิกขา) คือ การพัฒนากระบวนการของปัญญา 3 อย่าง การฟังเนื้อหารายวิชา (สุตมยปัญญา) การพิจารณาไตรตรองการสอนออนไลน์ (จินตามยปัญญา) และความรู้อันเกิดจากฝึกฝนหรือลงมือปฏิบัติ (ภาวนามยปัญญา)
3. แนวทางการใช้นวัตกรรมการเรียนการสอนผ่านระบบออนไลน์ตามหลักไตรสิกขาของครูโรงเรียนมัธยมศึกษา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา คือ 1) ด้านหลักสูตร ครูควรนำกระบวนการของไตรสิกขา มาพัฒนาเนื้อหาสาระของหลักสูตรให้เข้ากับหลักการและเหตุผล จุดมุ่งหมาย สื่อการเรียนรู้ผ่านออนไลน์ของครู 2) ด้านการสอน ครูควรจัดกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะการสอนตามหลักไตรสิกขาเพื่อการพัฒนาสภาพแวดล้อมทางกายภาพ (สีลสิกขา) การควบคุมพัฒนาจิตให้ในจุดใดจุดหนึ่ง (สมาธิสิกขา) การพัฒนาปัญญาอย่างเต็มตามศักยภาพ (ปัญญาสิกขา) ผู้สอนต้องคำนึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคลหรือระดับของสติปัญญาด้วย 3) ด้านสื่อการสอน ครูควรสร้างมุมมองเป็นองค์รวมของการศึกษาอย่างต่อเนื่องด้วยวิธีการใหม่ ๆ ผ่านระบบออนไลน์ และ 4) ด้านการประเมินผลการเรียนรู้ คือ โรงเรียนควรตรวจสอบคุณภาพครูผู้สอนอย่างเป็นระบบ