การพัฒนาภาวะผู้นำตามหลักกัลยาณมิตรในศตวรรษที่ 21 สำหรับผู้บริหารโรงเรียนมัธยมศึกษา จังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาสภาพภาวะผู้นำในศตวรรษที่ 21 ของผู้บริหารโรงเรียนมัธยมศึกษา 2. เพื่อศึกษาหลักการและวิธีการพัฒนาภาวะผู้นำตามหลักกัลยาณมิตร ในศตวรรษที่ 21 สำหรับผู้บริหารโรงเรียนมัธยมศึกษา และ 3. เพื่อเสนอแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำตามหลักกัลยาณมิตรในศตวรรษที่ 21 สำหรับผู้บริหารโรงเรียนมัธยมศึกษา จังหวัดบุรีรัมย์ โดยใช้รูปแบบการวิจัยแบบผสานวิธีระหว่างการวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ ใช้กลุ่มตัวอย่างครู จำนวน 191 คน เก็บรวบรวมข้อมูลแบบสอบถามความคิดเห็น ใช้สถิติวิเคราะห์หาค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงส่วนเบนมาตรฐาน และสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ เพื่อนำผลจากการสัมภาษณ์มาสนับสนุนงานวิจัยเชิงปริมาณเกี่ยวกับหลักการและวิธีการพัฒนาภาวะผู้นำของผู้บริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามหลักกัลยาณมิตรในศตวรรษที่ 21

             ผลการวิจัยพบว่า

1. ครูมีความคิดเห็นต่อสภาพภาวะผู้นำในศตวรรษที่ 21 โดยภาพรวม อยู่ในระดับมาก ได้แก่ ด้านสมรรถนะ ด้านผลสัมฤทธิ์ ด้านมนุษยสัมพันธ์ ด้านการมีส่วนร่วม และด้านการสื่อสาร ตามลำดับความสำคัญของสภาพภาวะผู้นำในศตวรรษที่ 21 ของผู้บริหารโรงเรียนมัธยมศึกษา จังหวัดบุรีรัมย์
2. การศึกษาหลักการและวิธีการพัฒนาภาวะผู้นำตามหลักกัลยาณมิตรในศตวรรษที่ 21 สำหรับผู้บริหารโรงเรียนมัธยมศึกษา จังหวัดบุรีรัมย์ มีดังนี้ 1. ศรัทธาในวิชาชีพ 2. มีศีลธรรม 3. มีการศึกษาดี                   4. มีความเสียสละ 5. มีความเพียร 6. มีสติปัญญา และ 7. มีคุณสมบัติกัลยาณมิตรตามหลักสัปปุริสธรรม 7 ได้แก่ รู้เหตุ รู้ผล รู้ตน รู้ประมาณ รู้กาล รู้ชุมชน และรู้บุคคล ในการนำหลักการและวิธีการพัฒนาภาวะผู้นำในศตวรรษที่ 21
3. แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำตามหลักกัลยาณมิตรในศตวรรษที่ 21 สำหรับผู้บริหารโรงเรียนมัธยมศึกษา จังหวัดบุรีรัมย์ มีแนวทางการพัฒนา ดังนี้ 3.1 ปิโย (น่ารัก) ผู้นำควรศึกษาพัฒนาบุคลิกภาพ มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี มีจิตใจดีงาม ในเบื้องต้น ของความเป็นภาวะผู้นำให้ดียิ่งขึ้น 3.2 ครุ (น่าเคารพ) ผู้นำควรมีวิสัยทัศน์ จริยวัตรดีงาม วางตนน่าเคารพ มีความหนักแน่น เมื่อเข้าใกล้รู้สึกอบอุ่น และมั่นใจต่อตนเองในความปลอดภัย 3.3 ภาวนีโย (น่ายกย่อง) ผู้นำควรปรับทัศนคติตื่นตัวต่อสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงด้านนวัตกรรมและเทคโนโลยีการศึกษาในศตวรรษที่ 21 3.4 วัตตา (รู้จักใช้คำพูด) ผู้นำต้องเข้าใจวิธีการสื่อสารให้ได้ผลให้สอดคล้องกับสถานการณ์และจริตของแต่ละบุคคล มีควากระจ่างสร้างความเข้าใจแก่บุคลากรและทุกคนได้3.5 วจนักขโม (มีความอดทน) ผู้นำต้องอดทน เป็นนักต่อสู้ ไม่ท้อถอย รับฟังปัญหา อุปสรรคต่างๆ ไม่โกรธ ไม่ฉุนเฉียว ไม่หงุดหงิด ด้วยจิตใจมั่นคง เพราะผลเกิดขึ้นจากการฝึกพัฒนาจิตให้เป็นสมาธินั่นเอง 3.6 คัมภีรัญจะ กะถัง กัตตา (ใช้ถ้อยคำลึกซึ้ง) ผู้นำต้องมีศิลปะอธิบายขยายความ  ได้ลึกซึ้ง อย่างสุขุม ลุ่มลึก รอบรู้ ให้เข้าใจอย่างเป็นรูปธรรมแก่บุคลากรและทุกคนหายสงสัยได้ 3.7 โน จัฏฐาเน นิโยชะเย (ชักนำไปในทางที่ดี) ผู้นำควรนำหลักการและวิธีการหลีกเลี่ยง ไม่ชี้นำบุคลากรให้เข้าไปเกี่ยวข้องกับสิ่งเสพติดที่ก่อให้เกิดความเสื่อมเสียได้