สถาปัตยกรรมพระบรมธาตุเจดีย์ที่มีอิทธิพลต่อวิถีชืวิตของชาวจังหวัดนครศรีธรรมราช

ผู้แต่ง

  • พระยอดคม คุณสิทฺโธ (ชัยนิรัติศัย) MAHAMAKUT BUDDHIST UNIVERSITY
  • รศ.ดร.บุญร่วม คำเมืองแสน

คำสำคัญ:

พระพุทธศาสนา, สถาปัตยกรรม

บทคัดย่อ

เมืองนครศรีธรรมราช มีชื่อเดิมว่า ตามพรลิงค์ ศาสนาพราหมณ์ลัทธิไศวนิกายได้เข้ามามีในช่วงแรก ต่อมาพระพุทธศาสนาลัทธิหินยาน นิกายลังกาวงศ์เข้ามาแทนที่ศาสนาพราหมณ์ ราชวงศ์ที่สำคัญผู้ให้การสนับสนุน คือ ราชวงศ์ศรีธรรมโศกราช ได้สถาปนาพระบรมธาตุเจดีย์นครศรีธรรมราชขึ้นเป็นศูนย์กลางแห่งความศักดิ์สิทธิของรัฐ ใช้สภาพภูมิประเทศที่ศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อแต่โบราณหาดทรายแก้วเป็นสถานที่ก่อตั้ง ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการสร้างวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหารและพระบรมธาตุเจดีย์ ประกอบด้วย ปัจจัยด้านความเชื่อทางศาสนา ปัจจัยด้านการปกครองเมือง ปัจจัยด้านวัฒนธรรมและวรรณกรรมพื้นบ้าน ปัจจัยด้านความมั่นคงและการรวมตัวกันของประชากร

            ปัจจัยด้านความเชื่อทางพระพุทธศาสนาที่กล่าวมาส่งผลให้เกิดคติความเชื่อและคติธรรม ส่งผ่านการสร้างสรรค์ผลงานทางสถาปัตยกรรมต่างๆ อาทิ การวางผังในเขตพุทธาวาสและองค์พระบรมธาตุเจดีย์ คติธรรมที่ได้รับจากงานสถาปัตยกรรมโดยเฉพาะองค์พระบรมธาตุเจดีย์ ได้แก่ การสื่อความหมายด้วยหลักพุทธรรมหัวข้อต่างๆที่สำคัญสำหรับพุทธศาสนิกชนต้องยึดถือและนำไปประพฤติปฏิบัติจนสามารถเข้าถึงพระนิพพานได้ในที่สุด

            อิทธิพลของพระพุทธศาสนาในประเทศไทยหลายด้าน ในกรณีวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร พบว่า พระบรมธาตุเจดีย์ก่อให้เกิดการรวมตัวของชุมชนในพื้นที่ภาคใต้ของไทย การเป็นแม่แบบหรือต้นแบบให้กับงานสถาปัตยกรรมการก่อสร้างเจดีย์ในภูมิภาคอื่นๆทั่วประเทศไทย

คำสำคัญ : พระพุทธศาสนา, สถาปัตยกรรม

References

เอกสารภาษาบาลี-ไทย

เอกสารชั้นปฐมภูมิ

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พิมพ์ครั้งแรก. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2539.

เอกสารชั้นทุติยภูมิ

คัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาชั้นหลังพระไตรปิฎก

พระมหาเถระและคณะบัณฑิต คัมภีร์มหาวงศ์ ภาค 1-2, จำนวน 1000 เล่ม พิมพ์ครั้งที่ 1, กรุงเทพมหานคร : มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2553.

สุชีพ ปุญญานุภาพ.พระไตรปิฎกฉบับประชาชน. รวมเล่มเดียวจบ.พิมพ์ครั้งที่ 8กรุงเทพมหานคร : มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2527.

ดร.ประภัสสร์ ชูวิเชียร พระบรมธาตุ นครศรีธรรมราช มหาสถูปแห่งคาบสมุทรภาคใต้. จำนวน 3000 เล่ม.พิมพ์ครั้งแรก. กรุงเทพมหานคร :สำนักพิมพ์ เมืองโบราณ, สนพ., 2553.

นพวัฒน์ สมพื้น. การบูรณะปลียอดทองคำ พระบรมธาตุเจดีย์ นครศรีธรรมราช สิ้นสุดครึ่งแรกตามแผน. พิมพ์ครั้งที่ 1 จำนวนวน 3000 เล่ม พิมพ์ครั้งที่ 2 จำนวน 1000 เล่ม จังหวัดกรุงเทพ : สำนักพิมพ์ บริษัทกรุงสยามพริ้นติ้งกรุ๊พ จำกัด เนื่องในการบำเพ็ญบุญฉลองอายุ 60 ปี พระครูสถิตวิหารธรรม

ศรีศักร วัลลิโภดม. ความหมายพระบรมธาตุในอารยธรรมสยามประเทศ. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์ เมืองโบราณ, 2539

สันติ เล็กสุขุม. ประวัติศาสตร์ศิลปะไทย.จำนวน 2000 เล่ม พิมพ์ครั้งที่2.จังหวัดกรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์ด่านสุทธาการพิมพ์, 2546

พิบูลย์ ลิ้มพานิชย์. อิทธิพลของพระพุทธศาสนาที่มีต่อการสร้างเจดีย์ในสมัยสุโขทัย. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต คณะพุทธศาสตร สาขาวิชาพระพุทธศาสนา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2549

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2024-06-29