วิถีแห่งการตื่นรู้ในพระพุทธศาสนากับการพัฒนาจิตในยุคดิจิทัล

ผู้แต่ง

  • นวมินทร์ สารีบุตร -
  • ยุทธพิชัย ดวงโสภา

คำสำคัญ:

วิถีแห่งการตื่นรู้, พระพุทธศาสนา, การพัฒนาจิต, ยุคดิจิทัล

บทคัดย่อ

ในยุคดิจิทัลที่เทคโนโลยีเติบโตอย่างรวดเร็วและแทรกซึมเข้าสู่ทุกมิติของชีวิตประจำวัน แนวคิดและหลักธรรมในพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับวิถีแห่งการตื่นรู้ ซึ่งเน้นการสร้างสติ (mindfulness) และสัมปชัญญะ (conscious awareness) จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งในการเสริมสร้างสุขภาพจิตและความสมดุลของจิตใจในยุคดิจิทัล การฝึกฝนสติและสัมปชัญญะในบริบทของพระพุทธศาสนาไม่เพียงช่วยให้บุคคลสามารถอยู่กับความจริงของปัจจุบันอย่างเต็มใจและมีสติสัมปชัญญะเท่านั้น แต่ยังเป็นกลไกสำคัญในการลดความฟุ้งซ่าน ความเครียด และความไม่สมดุลทางจิตใจ อันเป็นผลจากการเสพสื่อเทคโนโลยีและข้อมูลข่าวสารในยุคดิจิทัล การประยุกต์ใช้แนวคิดดังกล่าวผ่านเทคนิคต่าง ๆ เช่น การฝึกหายใจอย่างตั้งใจ การสังเกตความรู้สึกนึกคิด รวมถึงการใช้เทคโนโลยีช่วยเตือนความรู้สึกตัวในแต่ละช่วงเวลา เป็นแนวทางที่สามารถสร้างความสงบและพัฒนาคุณภาพจิตใจได้อย่างยั่งยืน บทความนี้จึงเน้นย้ำถึงความสำคัญของการฝึกฝนสติสัมปชัญญะและการสร้างสมดุลในชีวิตประจำวันอย่างมีสติ เพื่อเสริมสร้างจิตใจที่มั่นคง มีเมตตา และรู้เท่าทันต่อโลกในยุคดิจิทัลอย่างสมดุลและยั่งยืน

เอกสารอ้างอิง

พระธรรมกิตติวงศ (ทองดี สุรเตโช). (2548). พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน ชุดคําวัด. พิมพ์ครั้งที่ 3.กรุงเทพฯ : สำนักพิมพสถาบันบันลือธรรม.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2551). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 17.กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระไพศาล วิสาโล. (2568). การตื่นรู้คืออะไร. [ออนไลน์] https://weoneness.com/awareness.

พุทธทาส อินฺทปญฺโญ. (2545). โพธิปักขิยธรรมประยุกต์. สุราษฎร์ธานี: ธรรมทานมูลนิธิสวนโมกข์ไชยา.

พุทธทาสภิกขุ. (2545). คู่มืออานาปานสติ. กรุงเทพมหานคร : ธรรมสภาและสถาบันบันลือธรรม.

วริยา ชินวรรโณ และคณะ. (2548). สมาธิในพระไตรปิฎก. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สมเด็จพระมหาสมณเจากรมพระยาวชิรญาณวโรรส. (2542). บาลีไวยากรณ์. นครปฐม: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.

เผยแพร่แล้ว

2025-06-30

รูปแบบการอ้างอิง

สารีบุตร น., & ดวงโสภา ย. (2025). วิถีแห่งการตื่นรู้ในพระพุทธศาสนากับการพัฒนาจิตในยุคดิจิทัล. วารสารบัณฑิตศาส์น มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย, 23(1). สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/mgsj/article/view/281399

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ