วิถีแห่งการตื่นรู้ในพระพุทธศาสนากับการพัฒนาจิตในยุคดิจิทัล
คำสำคัญ:
วิถีแห่งการตื่นรู้, พระพุทธศาสนา, การพัฒนาจิต, ยุคดิจิทัลบทคัดย่อ
ในยุคดิจิทัลที่เทคโนโลยีเติบโตอย่างรวดเร็วและแทรกซึมเข้าสู่ทุกมิติของชีวิตประจำวัน แนวคิดและหลักธรรมในพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับวิถีแห่งการตื่นรู้ ซึ่งเน้นการสร้างสติ (mindfulness) และสัมปชัญญะ (conscious awareness) จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งในการเสริมสร้างสุขภาพจิตและความสมดุลของจิตใจในยุคดิจิทัล การฝึกฝนสติและสัมปชัญญะในบริบทของพระพุทธศาสนาไม่เพียงช่วยให้บุคคลสามารถอยู่กับความจริงของปัจจุบันอย่างเต็มใจและมีสติสัมปชัญญะเท่านั้น แต่ยังเป็นกลไกสำคัญในการลดความฟุ้งซ่าน ความเครียด และความไม่สมดุลทางจิตใจ อันเป็นผลจากการเสพสื่อเทคโนโลยีและข้อมูลข่าวสารในยุคดิจิทัล การประยุกต์ใช้แนวคิดดังกล่าวผ่านเทคนิคต่าง ๆ เช่น การฝึกหายใจอย่างตั้งใจ การสังเกตความรู้สึกนึกคิด รวมถึงการใช้เทคโนโลยีช่วยเตือนความรู้สึกตัวในแต่ละช่วงเวลา เป็นแนวทางที่สามารถสร้างความสงบและพัฒนาคุณภาพจิตใจได้อย่างยั่งยืน บทความนี้จึงเน้นย้ำถึงความสำคัญของการฝึกฝนสติสัมปชัญญะและการสร้างสมดุลในชีวิตประจำวันอย่างมีสติ เพื่อเสริมสร้างจิตใจที่มั่นคง มีเมตตา และรู้เท่าทันต่อโลกในยุคดิจิทัลอย่างสมดุลและยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
พระธรรมกิตติวงศ (ทองดี สุรเตโช). (2548). พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน ชุดคําวัด. พิมพ์ครั้งที่ 3.กรุงเทพฯ : สำนักพิมพสถาบันบันลือธรรม.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2551). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 17.กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระไพศาล วิสาโล. (2568). การตื่นรู้คืออะไร. [ออนไลน์] https://weoneness.com/awareness.
พุทธทาส อินฺทปญฺโญ. (2545). โพธิปักขิยธรรมประยุกต์. สุราษฎร์ธานี: ธรรมทานมูลนิธิสวนโมกข์ไชยา.
พุทธทาสภิกขุ. (2545). คู่มืออานาปานสติ. กรุงเทพมหานคร : ธรรมสภาและสถาบันบันลือธรรม.
วริยา ชินวรรโณ และคณะ. (2548). สมาธิในพระไตรปิฎก. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สมเด็จพระมหาสมณเจากรมพระยาวชิรญาณวโรรส. (2542). บาลีไวยากรณ์. นครปฐม: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความวิชาการและบทความวิจัยในวารสารฉบับนี้ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนเท่านั้น บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารบัณฑิตศาส์น ถือเป็นลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์