หลักประกันการได้รับจัดสรรงบประมาณตามบทบัญญัติมาตรา 141 วรรคสอง แห่งรัฐธรรมนูญราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ศึกษาเฉพาะกรณีของศาลรัฐธรรมนูญ

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางมาตรการทางกฎหมายที่เหมาะสมเกี่ยวกับการได้รับจัดสรรงบประมาณให้เพียงพอและอิสระต่อการปฏิบัติหน้าที่ของศาลรัฐธรรมนูญตามบทบัญญัติ มาตรา 141 วรรคสองแห่งรัฐธรรมนูญราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2560 กรณีของศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่งเป็นองค์กรที่ใช้อำนาจตุลาการโดยมีสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญทำหน้าที่รับผิดชอบงานธุรการที่มีเป็นอิสระในการบริหารงานบุคคล การงบประมาณ และการดำเนินการอื่นใหกับศาลรัฐธรรมนูญ ทั้งนี้ในแง่  ของการงบประมาณ หากวิเคราะห์หลักการของวิธีการจัดสรรงบประมาณของรัฐแล้วยังคงใช้วิธีการงบประมาณเฉกเช่นเดียวกันกับหน่วยงานของรัฐอื่นทั่วไปซึ่งอยู่ภายใต้กฎหมายงบประมาณที่เป็นกฎหมายกลางฉบับเดียวกับที่ผู้ใช้อำนาจนิติบัญญัติ อำนาจบริหาร พิจารณาจัดสรรให้ตามกฎหมายและวิธีการงบประมาณ ด้วยเหตุผลดังกล่าวนี้ผู้เขียนจึงเห็นว่าศาลรัฐธรรมนูญนั้นเป็นองค์กรที่ใช้อำนาจตุลาการควรมีแนวทางมาตรการทางกฎหมายอันเกี่ยวกับการได้รับจัดสรรงบประมาณให้เหมาะสมเพียงพอและอิสระต่อการปฏิบัติหน้าที่เพื่อให้บรรลุผลเป็นรูปธรรมที่ชัดเจนในแง่การสร้างหลักประกันที่อิสระทางงบประมาณตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญที่รับรองไว้ จึงได้มีข้อเสนอแนะเป็นมาตรการทางกฎหมายประกอบด้วยหลักการ 4 ประการ ดังนี้                               

(1) การจัดทำงบประมาณมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่งถือเป็นกระบวนการต้นน้ำดังคำสุภาษิตที่ได้กล่าวไว้ว่า “รากฐานมีความสำคัญ ซึ่งหากปราศจากฐานรากที่แข็งแรงแล้ว ก็จะไม่สามารถยืนหยัดได้อย่างมั่นคง” โดยในทางปฏิบัติแล้วกระบวนการต้นน้ำทางงบประมาณควรจะต้องมีสภาพบังคับทางกฎหมายอันเกี่ยวกับการกำหนดหลักเกณฑ์วิธีการของกระบวนการในการขอรับและการจัดสรรงบประมาณของศาลรัฐธรรมนูญโดยจะต้องมีการกำหนดสัดส่วนของตัวเลขงบประมาณรายจ่ายประจำปีตามอัตราภาวะเงินเฟ้อไม่เกินร้อยละ 1.25 และให้นำฐานข้อมูลการเบิกจ่ายเงินงบประมาณย้อนหลัง 3 ปีที่ผ่านมาเพื่อประกอบการพิจารณา

(2) การจัดทำบันทึกข้อตกลง (MOU) ว่าด้วยความร่วมมือทางด้านระบบงบประมาณที่เป็นอิสระตามหลักวินัยการเงินการคลังของรัฐที่ดี ระหว่าง สำนักงบประมาณ กับ ศาลรัฐธรรมนูญ สำนักงาน
ศาลรัฐธรรมนูญ และองค์กรตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ มาตรา 141 วรรคสอง อันได้แก่ รัฐสภา ศาล องค์กรอิสระ หรือองค์กรอัยการ เพื่อให้มีกระบวนงานของวิธีการทางงบประมาณมีสัดส่วนที่เหมาะสมพอเพียงกับบริบทของหน่วยงาน ดำรงไว้ซึ่งหลักความเป็นอิสระทางงบประมาณ

(3) การแก้ไขกฎหมายวิธีการงบประมาณในหมวดของการจัดสรรงบประมาณให้กับองค์กรตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ มาตรา 141 วรรคสอง อันได้แก่ รัฐสภา  ศาล  องค์กรอิสระ หรือองค์กรอัยการ เพื่อมีวิธีการทางงบประมาณที่นำมาใช้บังคับเป็นการเฉพาะตนร่วมกัน และเป็นการสร้างมาตรการทางกฎหมายให้มีหลักประกันอิสระทางงบประมาณ ตลอดจนการรองรับอำนาจของคณะกรรมาธิการในการพิจารณาคำขอแปรญัตติต่อคณะกรรมาธิการโดยตรงให้เป็นรูปธรรมมากยิ่งขึ้น

(4) การกำหนดสถานะของกฎหมายกรณีเงินงบประมาณเหลือจ่ายของศาลรัฐธรรมนูญเพื่อสอดคล้องกับหลักวินัยการเงินการคลังของรัฐที่ดี