ความคิดเกี่ยวกับการหลีกลี้ในคัมภีร์จวงจื่อ

Abstract

มีความเข้าใจกันว่าคัมภีร์จวงจื่อเสนอความคิดเกี่ยวกับการหลีกลี้สังคมในรูปแบบของการถอนตัวออกจากพื้นที่ทางการเมืองและพื้นที่ทางสังคม  อย่างไรก็ตาม หวังปั๋ว (Wang Bo) ตั้งข้อสังเกตถึงความเป็นไปได้ของการมีความคิดเกี่ยวกับการหลีกลี้ที่ไม่ต้องออกจากพื้นที่สังคมการเมือง โดยเสนอว่าการหลีกลี้ที่ปรากฏในปรัชญาจวงจื่อเป็นการตอบสนองต่อปัญหาการหลีกลี้แบบปรัชญาขงจื่อ และการหลีกลี้ดังกล่าวเป็นไปได้โดยแบ่งแยกร่างกายออกจากจิต/ใจอย่างสิ้นเชิง  ผู้วิจัยเห็นด้วยกับหวังปั๋วว่ามีความคิดเกี่ยวกับการหลีกลี้ภายในสังคมในคัมภีร์จวงจื่อ  อย่างไรก็ตาม ผู้วิจัยคิดว่าจวงจื่อไม่ได้ตอบสนองโดยตรงต่อการหลีกลี้แบบปรัชญาขงจื่อ ทว่าการหลีกลี้ภายในสังคมเป็นนัยมาจากการวิพากษ์ความคิดเกี่ยวกับตัวตนแบบปรัชญาขงจื่อ  นอกจากนี้ผู้วิจัยเสนอว่าปรัชญาจวงจื่อเคลื่อนความหมายของการหลีกลี้จากที่เป็นการหลีกลี้ออกจากพื้นที่ทางการเมืองเพื่อรักษาตัวตนที่ยึดโยงอยู่กับคุณค่าและประโยชน์ของสังคม มาสู่การหลีกลี้โดยไม่ละทิ้งสังคมการเมืองเพื่อบริหารและรักษาปัจเจกภาวะของตัวตนซึ่งเป็นไปได้โดยการพร่าเลือนและซ่อนเร้นตัวตนจากการผูกยึดกับคุณค่าที่ปรัชญาขงจื่อยึดถือ