กระบวนการผลักดันนโยบายกัญชาเสรีในประเทศไทยตั้งแต่ พ.ศ. 2562 ถึง พ.ศ. 2565
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีการวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษากระแสปัญหาที่ส่งผลต่อกระบวนการผลักดันนโยบายกัญชาเสรี 2) เพื่อศึกษากระแสการเมืองที่ส่งผลต่อกระบวนการผลักดันนโยบายกัญชาเสรี และ 3) เพื่อศึกษากระแสนโยบาย กิจกรรม และข้อเรียกร้องเชิงนโยบายแบบใดที่ส่งผลต่อกระบวนการผลักดันนโยบายกัญชาเสรีโดยใช้รูปแบบการวิจัยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) จากการสัมภาษณ์เชิงลึกและการวิจัยเอกสาร (Documentary Research) ทั้งจากตำราวิชาการ บทความที่เกี่ยวข้อง ผลการวิจัยพบว่า กระแสปัญหาที่ส่งผลต่อกระบวนการผลักดันนโยบายกัญชาเสรีในประเทศไทย เริ่มต้นจากความต้องการใช้กัญชาทางการแพทย์ และความสำเร็จของการรักษาผู้ป่วยมะเร็งที่ใช้กัญชาประกอบการรักษา รวมถึงต้นแบบของต่างประเทศที่มีการเปิดให้ใช้กัญชาในหลายรูปแบบ ทำให้เกิดกระแสการเมืองที่ส่งผลต่อกระบวนการผลักดันนโยบายกัญชาเสรี ที่เริ่มจากพรรคภูมิใจไทยได้ประกาศนโยบาย “กัญชาเสรี” ขึ้น ซึ่งในขณะนั้นมีทั้งกระแสการยอมรับ และกระแสการต่อต้านที่เกิดขึ้น จากกระแสปัญหาและกระแสการเมืองส่งผลให้เกิดกระแสนโยบายที่ผลักดันให้เกิดการแก้ไข พระราชบัญญัติยาเสพติด (ฉบับที่ 7) พ.ศ. 2562 เมื่อ 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2562 เป็นจุดเริ่มต้นของ “นโยบายกัญชาเสรี” โดยระหว่างทางมีกระบวนการผลักดันที่ส่งเสริมให้ประชาชนได้ปลูกกัญชาได้บ้านละ 6 ต้น และสามารถใช้กัญชาเป็นส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ จากสามกระแสนี้ได้สะท้อนหน้าต่างปัญหา หน้าต่างการเมือง ก่อให้เกิดกระแสนโยบายที่ส่งผลต่อตัวแบบหน้าต่างนโยบาย (Steam and Window Model) ที่สะท้อน “นโยบายกัญชาเสรี” ที่ถูกผลักดันให้เกิดข้อกฎหมายและการผลักดันสู่การบังคับใช้จริง
Article Details
References
กรุงเทพธุรกิจ. (2562). นโยบาย “กัญชาถูกกฎหมาย” เพื่อประโยชน์ทางการแพทย์. ค้นเมื่อ 10 พฤษภาคม 2565, จาก https://www.bangkokbiznews.com/blogs/ columnist/123635
กลุ่มวิสาหกิจชุมชนสมุนไพรไทยโนนมาลัย จังหวัดบุรีรัมย์. (2565). สัมภาษณ์, 15 พฤษภาคม 2565.
กิตติพงศ์ เกิดผล และนาถนิรันดร์ จันทร์งาม. (2563). อุปสรรคทางกฎหมายเกี่ยวกับการค้ากัญชาของประเทศไทย. วารสารรัชต์ภาคย์, 14(36), 59-65.
คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด. (2563). การจัดทำข้อมูลประกอบการหารือเรื่อง นโยบายกัญชา ค้นเมื่อ 10 พฤษภาคม 2565, จาก https://www.oncb.go.th/ncsmi/cannabis4
จุฬาพัฒน์ ช่างเกตุ. (2562). กฎหมายเกี่ยวกับกัญชา. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.
เจณิตตา จันทวงษา. (2565). คุมกัญชาเสรีอย่างไรให้ปลอดภัยกับเด็กและเยาวชนที่สุด. ค้นเมื่อ 29 เมษายน 2565, จาก https://www.the101.world/cannabis-legalization-and-youth
ชนาธิป ไชยเหล็ก. (2565). 7 วันแรกปลดล็อกกัญชาเสรีแบบไม่มีอะไรกั้น สิ่งที่ต้องจับตาต่อไปมีอะไรบ้าง. ค้นเมื่อ 29 เมษายน 2565, จาก https://thestandard.co/7-days-first-marijuana-unlocked-what-to-be-aware
ชนิญญา ชัยสุวรรณ. (2564). สัมภาษณ์, 25 พฤษภาคม 2564.
ณัฎฐญา พัฒนะวาณิชนันท์. (2563). การพัฒนาคุณภาพกำลังคนเพื่อสนับสนุนการนำนโยบายกัญชาทางการแพทย์สู่การปฏิบัติ. กรุงเทพฯ: กระทรวงสาธารณสุข.
ไทยโพสต์. (2562). อนุทิน ลั่นกัญชาเสรีเพื่อการแพทย์บทพิสูจน์ “ภูมิใจไทยพรรคปฏิบัติการ”. ค้นเมื่อ 15 พฤษภาคม 2565, จาก https://www.thaipost.net/main/detail/40918
ไทยรัฐ. (2562). เปรียบเทียบผลเลือกตั้ง ส.ส. เขต ปี 2554 vs 2562. ค้นเมื่อ 15 พฤษภาคม 2565 จาก https://www.thairath.co.th/infographic/2725
ธัญวรัตน์ แจ่มใส. (2558). การวิเคราะห์นโยบายสาธารณะและการนำนโยบายรับจำนำข้าวของรัฐบาลนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ไปปฏิบัติในจังหวัดสุรินทร์ (ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยบูรพา.
ธีระ วรธนารัตน. (2563). รายงานการวิจัยเรื่อง กรณีศึกษานโยบายกัญชาทางการแพทย์: สถานการณ์ ผลกระทบแนวทางจัดการ และข้อเสนอแนะเชิงนโยบายสำหรับประเทศไทย. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประสงค์ชัย เศรษฐสุรวิชญ์. (2557). การเข้าสู่วาระนโยบาย: วิเคราะห์ตัวแบบพหุกระแสและการนำไปใช้. วารสารการเมือง การบริหาร และกฎหมาย, 7(3), 309-311.
พระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ (ฉบับที่ 7). ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 136 ตอนที่ 19 ก (18 กุมภาพันธ์ 2562): 1-15.
พัชราภรณ์ นนทสวัสดิ์ศรี. (2563). การยอมรับในการใช้กัญชาทางการแพทย์และการปฏิบัติในทางกฎหมาย กรณีมีการใช้กัญชาในทางที่ผิด. วารสารกฎหมายและนโยบายสาธารณสุข, 6(1), 165-170.
พัฒณปกรณ์ ดอนตุ้มไพร และคณะ. (2563). นโยบายกัญชาเสรีในฐานะพืชทางการแพทย์. Journal of Roi Kaensarn Academi, 6(1), 188.
พิพัฒน์ นนทนาธรณ์. (2564). เศรษฐกิจกัญชา: ที่มาและที่ไป. วารสารสมาคมนักวิจัย, 26(2), 102-112.
พีรพจน์ ปิ่นทองดี. (2561). กัญชา: กฎหมายยาเสพติดอันเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนากัญชาทางการแพทย์. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 6(3), 1191-1196.
มยุรี อนุมานราชธน. (2556). นโยบายสาธารณะ. กรุงเทพฯ: เอ็กซเปอร์เน็ท.
มานพ คณะโต และคณะ. (2559). เอกสารนโยบายและการจัดการปัญหากัญชา:กรณีศึกษาประเทศอังกฤษและประเทศสหรัฐอเมริกา. กรุงเทพฯ: จรัลสนิทวงศ์.
วิศรุต สำลีอ่อน. (2564). มาตรการทางกฎหมายของประเทศไทยเพื่อขยายสิทธิของประชาชนในการเข้าถึงสารสกัดจากกัญชาเพื่อวัตถุประสงค์ทางการแพทย์ที่สอดคล้องกับพันธกรณีในกฎหมายระหว่างประเทศ. วารสารคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ, 12(1), 148- 163.
สนธิกาญจน์ เพื่อนสงคราม. (2560). กรอบนโยบายสาธารณะที่ดีที่พรรคการเมืองของไทยควรนำมาประกอบการจัดทำนโยบายการบริหารประเทศ. รัฐสภาสาร, 65(11), 13-14.
สัญญา เคณาภูมิ. (2559). การกำหนดนโยบายสาธารณะ: ทฤษฎี และกระบวนการ.วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, 7(2), 105-109.
เอกชัย ศรีสุขชยะกุล. (2564). การเมืองเรื่องกัญชา. วารสารสมาคมนักวิจัย, 26(2), 156-159.
Alexandra M. E. et al. (2021). Trends in Youth Cannabis Use Across Cannabis Legalization: Data from the COMPASS Perspective Cohort Study. Preventive Medicine Reports, 22(1), 3-7.
BBC NEWS. (2560). กองทัพอิตาลีปลูกกัญชาขายเป็นยาให้ประชาชน. ค้นเมื่อ 15 พฤษภาคม 2565,
จาก https://www.bbc.com/thai/international-38942943
BBC. (2562). เลือกตั้ง 2562: ภูมิใจไทยเปิดตัวผู้สมัครครบ 350 เขต ชูนโยบายเรื่องกัญชาเสรี จำนำข้าว แทงกั๊กแก้จากรธน. ค้นเมื่อ 15 พฤษภาคม 2565, จาก https://www.bbc.com/thai/thailand-46908445
First Democratic Presidential Debate. (2016). Majority of Americans support legalizing marijuana-polls. Retrieved May 15, 2022, from https://www.rt.com/usa
Kingdon, J. W. (2014). Pearson New International Edition. Oxford, UK: Pearson Education Limited.
Joseph Aversa, et al. (2021). The social media response to the rollout of legalized cannabis retail in Ontario, Canada. Journal of Retailing and Consumer Services, 61, 5-10.
PPTV online. (2565). งานวิจัยในแคนาดาชี้ใช้ "กัญชา" เสี่ยงเข้า รพ.-ไอซียูเพิ่ม 22%. ค้นเมื่อ 24 พฤษภาคม 2565, จาก https://www.pptvhd36.com/news
Thaipublica. (2562). เลือกตั้ง 2562 สภาเก่าในพรรคใหม่! ส.ส. หน้าเดิม 36% จากปี 2554 “พลังประชารัฐ” กวาดร่วมพรรค. ค้นเมื่อ 24 พฤษภาคม 2565, จาก https://thaipublica.org/2019/ 05/thailand-election-2562-81
THE STANDARD. (2562). เทียบนโยบาย ‘กัญชา’ ในศึกเลือกตั้ง 2562. ค้นเมื่อ 24 พฤษภาคม 2565,
จาก https://thestandard.co/thailandelection2562-marijuana-policy
Today. (2562). เข้าไปสำรวจร้าน “กัญชาถูกกฎหมาย” ในอิตาลี – ห้ามกิน ห้ามสูบ แล้วเขาซื้อไปทำไมกัน?
ค้นเมื่อ 15 พฤษภาคม 2565, จาก https://workpointtoday.com
Vincenzo Carrieri, Leonardo Madio, and Francesco Principe. (2020). Do-It-Yourself Medicine?: The Impact of Light Cannabis Liberalization on Prescription Drugs. Journal of Health Economics, 74, 6-11.
Voice online. (2560). อุรุกวัย ประเทศแรกในโลกเปิดกัญชาเสรีเต็มตัว. ค้นเมื่อ 24 พฤษภาคม 2565,