Urak Lawoi at Lanta Island: Ethnic group and politics of space at Andaman coastal

อุรักลาโวยจเกาะลันตา: กลุ่มชาติพันธุ์และการเมืองเรื่องพื้นที่บริเวณชายฝั่งทะเลอันดามัน

Abstract

บทความนี้ต้องการอธิบายความหมายพื้นที่ของกลุ่มชาติพันธุ์อุรักลาโวยจและการเมืองเรื่องพื้นที่ที่กระทบต่อสิทธิและวิถีชีวิตของพวกเขา โดยศึกษากลุ่มชาติพันธุ์อุรักลาโวยจบริเวณเกาะลันตาบริเวณชายฝั่งทะเลอันดามัน จังหวัดกระบี่ โดยเก็บข้อมูลด้วยวิธีการสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม กันอภิปรายกลุ่ม และการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ระหว่างเดือนเมษายน 2557 จนถึงเดือนกรกฎาคม 2559 ผลการศึกษาพบประเด็นสำคัญ
ดังนี้ ประการแรก กลุ่มชาติพันธุ์มีความรู้ทางกายภาพเกี่ยวกับพื้นที่ทั้งที่ดินและทะเลเป็นอย่างดี ในทางพื้นที่ทางกายภาพ พื้นที่ทั้งสองประเภทมีความอุดมสมบูรณ์และมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการดำรงวิถีชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์อุรักลาโวยจ ขณะที่พื้นที่ทางความคิดหรือพื้นที่ในจินตนาการ กลุ่มชาติพันธุ์อุรักลาโวยจถือว่าธรรมชาติทุกประเภทรวมถึงตัวมนุษย์มีสิ่งศักดิ์เป็นเจ้าของ พวกเขาจึงไม่มีแนวคิดกรรมสิทธิ์ปัจเจกเหนือพื้นที่และทรัพยากร แต่พื้นที่และทรัพยากรในพื้นที่เป็นกรรมสิทธิ์ของส่วนรวม ประการที่สอง ในบริบทของการพัฒนาได้เกิดพื้นที่ทางสังคมหรือ “การเมืองเรื่องพื้นที่” โดยมีการให้นิยามความหมายพื้นที่ซ้อนทับลงไปบนพื้นที่ของกลุ่มชาติพันธุ์อุรักลาโวยทั้งเพื่อประโยชน์ทางเศรษฐกิจของกลุ่มทุนและเพื่อการอนุรักษ์ของรัฐ แต่การอนุรักษ์ของรัฐในระดับปฏิบัติการก็เอื้อให้กับทุน ทำให้เกิดการเมืองเรื่องพื้นที่ ขณะที่กลุ่มชาติพันธุ์อุรักลาโวยจถูกเบียดขับออกไปจากการเข้าถึงทรัพยากร ซึ่งเป็นการละเมิดปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิชนพื้นเมืองโดยเฉพาะสิทธิตามประเพณีเหนือดินแดนและเขตแดนที่มีมาแต่บรรพชน บทความนี้ที่ใช้แนวคิดพื้นที่ (space) ทำให้เกิดความเข้าใจเกี่ยวกับการเมืองเรื่องพื้นที่บริเวณชายฝั่งทะเลอันดามัน และเห็นความสัมพันธ์เชิงอำนาจ (power relation) ที่ไม่เท่าเทียมกันระหว่างกลุ่มชาติพันธุ์กับรัฐและทุน และมีข้อเสนอให้ทุนทำธุรกิจโดยยึดหลักธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน ขณะที่รัฐต้องปฏิบัติตามปฏิญญานานาชาติว่าด้วยสิทธิชนพื้นเมือง