การสังเคราะห์งานวิจัยเกี่ยวกับปริมาณและคุณภาพแรงงานไทยในอุตสาหกรรมการผลิตไทย

ผู้แต่ง

  • ธัญญลักษณ์ วีระสมบัติ, ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

คำสำคัญ:

ปริมาณและคุณภาพแรงงาน, ทักษะแรงงาน, นิสัยอุตสาหกรรม

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง “การพัฒนาทักษะแรงงานในอุตสาหกรรมการผลิตไทย : ช่องว่างงานวิจัย การนำไปสู่ภาคปฏิบัติ และทักษะที่จำเป็นสำหรับอุตสาหกรรมยานยนต์และอิเล็กทรอนิกส์” บทความนี้สังเคราะห์งานวิจัยในช่วงปี 2535 – 2557 ที่เกี่ยวข้องกับปริมาณและคุณภาพแรงงานไทยในอุตสาหกรรมการผลิตไทยจำนวน 44 ชิ้น ข้อค้นพบจากการสังเคราะห์งานวิจัยเหล่านั้นมี 5 ประเด็น 1) พบการขาดแคลนแรงงานการศึกษาต่ำและแรงงานอาชีวะ โครงสร้างประชากรที่มีอัตราการเกิดและวัยแรงงานลดลงทำให้การขาดแคลนแรงงานมีมากขึ้น 2) แรงงานขาดทักษะที่จำเป็น ได้แก่ ความสามารถในการใช้ภาษาต่างประเทศ ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และความสามารถในการคิดวิเคราะห์ เป็นต้น 3) แรงงานไม่ค่อยมี “นิสัยอุตสาหกรรม” ซึ่งมีความจำเป็นสำหรับการทำงานในอุตสาหกรรม ได้แก่ ความซื่อสัตย์ ความรับผิดชอบ ความขยันอดทน และความมีระเบียบวินัย 4) สถานประกอบการไม่นิยมส่งคนงานไปรับการอบรมจากภาครัฐ เพราะหลังได้รับการฝึกอบรมแล้วแรงงานยังไม่สามารถทำงานได้ สถานประกอบการนิยมฝึกอบรมแรงงานของตนเอง 5) งานวิจัยที่พบเสนอรัฐบาลให้จัดการระบบการพัฒนาทักษะเชิงรุกเน้นการสนับสนุนและผลักดันระบบสหกิจศึกษาที่มีคุณภาพให้มากขึ้น และปรับปรุงคุณภาพการวางแผนกำลังคนและอาชีวศึกษาให้สอดคล้องกับความต้องการของอุตสาหกรรม

เอกสารอ้างอิง

กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน. (2555). กรอบยุทธศาสตร์การพัฒนากำลังแรงงานในอุตสาหกรรมยานยนต์และชิ้นส่วนอะไหล่ยานยนต์. เสนอต่อคณะอนุกรรมการพัฒนากรอบยุทธศาสตร์การพัฒนากำลังแรงงานในอุตสาหกรรมยานยนต์และชิ้นส่วนอะไหล่ยานยนต์.

กรมการจัดการงาน, กองวิจัยตลาดแรงงาน. (2550). รายงานการสำรวจความต้องการแรงงานและการขาดแคลนแรงงาน ปี 2549. กรุงเทพฯ.

กระทรวงแรงงาน, กรมการจัดหางาน, ศูนย์ข่าวสารตลาดแรงงานจังหวัดราชบุรี. (2548). รายงานโครงการสำรวจการจ้างงานในอุตสาหกรรมยานยนต์ของจังหวัดราชบุรี. กรุงเทพฯ.

กระทรวงแรงงาน, กรมการจัดหางาน, กองวิจัยตลาดแรงงาน. (2548). การศึกษาวิเคราะห์ความต้องการแรงงานและแนวโน้มในอุตสาหกรรมการผลิต. กรุงเทพฯ.

กระทรวงแรงงาน. (2559).กรอบยุทธศาสตร์การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ของประเทศ ระยะ 20 ปี (พ.ศ.2560-2579). กรุงเทพฯ.

กระทรวงศึกษาธิการ. (2555). การศึกษาด้านการเตรียมความพร้อมด้านการผลิตและการพัฒนากำลังคนเพื่อรองรับการเคลื่อนย้ายแรงงานเสรีภายใต้กรอบประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน, สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา ร่วมกับ สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศ.

กระทรวงศึกษาธิการ. (2559).การศึกษาเพื่อทบทวนความต้องการกำลังคนเพื่อใช้วางแผนการผลิตและพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ของประเทศ. กรุงเทพฯ.

กระทรวงอุตสาหกรรม. สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม. (2555). การจัดทำยุทธศาสตร์การผลิตและพัฒนากำลังคนให้สอดคล้องกับความต้องการของภาพอุตสาหกรรม. กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศ.

กระทรวงอุตสาหกรรม. (2559). แผนยุทธศาสตร์การพัฒนาอุตสาหกรรมไทย 4.0 ระยะ 20 ปี (พ.ศ. 2560 - 2579) กรุงเทพฯ.

ชุมศักดิ์ อินทร์รักษ์ สมเกียรติ พ่วงรอด และอ้อมใจ วงษ์มณฑา. (2546). ความร่วมมือระหว่างภาครัฐกับภาคเอกชนในการพัฒนาฝีมือแรงงานจังหวัดภาคใต้ตอนล่างเพื่อรองรับการพัฒนา เขตการค้าเสรีอาเซียน (AFTA). สงขลา: มหาวิทยาลัย สงขลานครินทร์, วิทยาเขตปัตตานี.

ทองหล่อ ต้อยปาน. (2548). การสร้างแบบทดสอบเพื่อวัดความรู้ และทักษะตามมาตรฐานฝีมือแรงงาน สาขาช่างเขียนแบบเครื่องกลด้วยคอมพิวเตอร์ (Auto-CAD). วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี, คณะครุศาสตร์อุตสาหกรรมและเทคโนโลยี, ภาควิชาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา, สาขาครุศาสตร์เทคโนโลยี.

ธนาคารแห่งประเทศไทย, ส่วนเศรษฐกิจภาค. (2555). ความไม่สมดุลของตลาดแรงงานไทยนัยของการขาดแคลนแรงงาน. ขอนแก่น: หจก.โรงพิมพ์คลังนานาวิทยา.

ธีรวุฒิ บุณยโสภณ ชาลี ตระการกูล ปรีชา อ่องอารี คันธรส แสนวงศ์ และปิยะชาติ โชคพิพัฒน์. (2549). การศึกษาความต้องการกำลังคนระดับอุดมศึกษาเพื่อตอบสนองการพัฒนาอุตสาหกรรมยานยนต์ไทย, วารสารวิชาการพระจอมเกล้าพระนครเหนือ, 16 (1), 51-56.

ปรัชญาพงศ์ พรหมพล. (2549). ปัญหาอุปสรรคในการพัฒนาฝีมือแรงงานหลักสูตรฝึกเตรียมเข้าทำงาน สถาบันพัฒนาฝีมือแรงงานภาค 9 พิษณุโลกและศูนย์พัฒนาฝีมือแรงงาน จังหวัดในเครือข่าย. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, คณะรัฐศาสตร์, สาขาวิชาวิทยาการจัดการ.

ปาริฉัตร จันโทริ. (กรกฎาคม-กันยายน 2555). การศึกษาระบบทวิภาคี ทางออกของปัญหาแรงงานไทย. วารสารบริหารธุรกิจ, 35(135), 39-29.

พศิน แตงจวง และคณะ. (2550). บทสังเคราะห์ภาพรวม การจ้างงาน ทักษะและการศึกษาการแสวงหาระบบและโครงสร้างแรงงานเพื่อการพัฒนาที่พอเพียงและยั่งยืน.รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์. ได้รับทุนสนับสนุนจากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ ปีงบประมาณ 2547-2549. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, คณะศึกษาศาสตร์, ศูนย์วิจัยเพื่อการศึกษาและแรงงาน.

พานิช จิตร์แจ้ง. (2535). รูปแบบการจัดกิจกรรมเพื่อสร้างนิสัยอุตสาหกรรมของผู้รับการฝึกหลักสูตรเตรียมเข้าทำงาน สถาบันพัฒนาฝีมือแรงงาน. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยขอนแก่น, บัณฑิตวิทยาลัย, สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน.

มงคล ยาวิละ. (2552). รูปแบบการพัฒนาฝีมือแรงงานของสถานประกอบการในจังหวัดเชียงใหม่. สารนิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, คณะรัฐศาสตร์.

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี, คณะบริหารธุรกิจ. (2554). ปัจจัยที่มีผลต่อการฝึกยกระดับฝีมือแรงงาน : กรณีศึกษาเปรียบเทียบแรงงานในเขตกรุงเทพมหานคร/ปริมณฑลและเขตนิคมอุตสาหกรรมภาคตะวันออก. รายงานฉบับสมบูรณ์. เสนอ กระทรวงแรงงาน กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน.

มูลนิธิสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI), ฝ่ายการวิจัยทรัพยากรมนุษย์และพัฒนาสังคม. (2541). แผนแม่บทการพัฒนากำลังคนเพื่ออุตสาหกรรมการผลิตและบริการของประเทศไทย พ.ศ. 2541-2549. รายงานฉบับสมบูรณ์. เสนอต่อ กระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม, กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน.

ยงยุทธ แฉล้มวงษ์ และ วิรัช อยู่ชา. (2551). ความสามารถของแรงงานกับศักยภาพในการแข่งขันของอุตสาหกรรมไทย การสัมมนาวิชาการประจำปี 2551 เรื่อง การเติบโตอย่างมีคุณภาพและยั่งยืน. เมื่อวันที่ 29-30 พฤศจิกายน 2551 โรงแรมแอมบาสเดอร์ซิตี้ ชลบุรี.

วุฒิพล สกลเกียรติ. (2546). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะสำหรับผู้ใช้แรงงานในสถานประกอบการภาคอุตสาหกรรม : กรณีศึกษาอุตสาหกรรมยานยนต์และชิ้นส่วน. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, คณะครุศาสตร์, ภาควิชาการศึกษานอกโรงเรียน, สาขาการศึกษานอกระบบโรงเรียน.

วิภารัตน์ ปั้นเปี่ยมรัษฎ์ และคณะ. (ม.ป.ป.). การพัฒนาระบบการวิเคราะห์ศักยภาพการผลิตของประเทศไทยโดยใช้นโยบายการคลัง. โครงการวิจัย. กรุงเทพฯ: สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง.

ศุภเจตน์ จันทร์สาส์น. (2553). โอกาสทางเศรษฐกิจของประเทศไทยในสังคมสูงวัย : นัยจากผลิตภาพแรงงาน. การประชุมวิชาการศาสตร์แห่งชาติ ปี 2553. วันที่ 25-26 พฤศจิกายน 2553 ณ โรงแรมเดอะทวิน ทาวเวอร์ ปทุมวัน กรุงเทพฯ.

สุจิตราภรณ์ คำสอาด. (2540). การส่งเสริมการพัฒนาทักษะแรงงานในสถานประกอบการขนาดกลาง. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, หลักสูตรพัฒนาแรงงานและสวัสดิการมหาบัณฑิต.

สุชาติ เซี่ยงฉิน ธารี วารีสงัด ศจีมาจ ณ วิเชียร ปณิตา วรรณพิรุณ จิตติมา สุวรัตน์ และพัชรินทร์ เหสกุล. (2559). การสังเคราะห์งานวิจัยภายใต้กรอบการวิจัยเพื่อพัฒนาอาชีวศึกษา การยกระดับฝีมือแรงงานและการมีงานทำ. สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติและสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.

สุภาศรี โขมะพัฒน์. (2553). การประเมินประสิทธิผลโครงการพัฒนาฝีมือและศักยภาพแรงงานใหม่ตามยุทธศาสตร์การส่งเสริมและสนับสนุนให้มีกำลังคนเพียงพอทั้งด้านปริมาณและคุณภาพ ของกรมพัฒนาฝีมือแรงงาน กรณีศึกษา สถาบันพัฒนาฝีมือแรงงานภาค 7 อุบลราชธานี. สารนิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, คณะรัฐศาสตร์, สาขารัฐประศาสนศาสตร์.

สุมาลี สันติพลวุฒิ ศุภชาติ สุขารมณ์ รสดา เวษฎาพันธุ์ และสมหมาย อุดมวิทิต. (2550). การศึกษาวิจัยผลิตภาพแรงงานไทยและปัจจัยที่กำหนด. มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์, คณะเศรษฐศาสตร์, ภาควิชาเศรษฐศาสตร์.

สมชัย จิตสุชน ณัฐสิฎ รักษ์เกียรติวงศ์ ชานนทร์ เตชะสุนทรวฒัน์ นันทพร เมธาคณุวุฒิ จิราภรณ์ แผลงประพันธ์ และธนสักก์ เจนมานะ. (2559). โครงการการศึกษาตลาดแรงงานไทยเพื่อยกระดับคุณภาพแรงงานและผลักดัน ประเทศให้พ้นกับดักรายได้ปานกลาง. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย ฝ่ายการสนับสนุนการวิจัยในอุตสาหกรรม.

เสรี วรพงษ์. (2546). การพัฒนาฝีมือแรงงานในกิจการอัญมณีและเครื่องประดับ : ศึกษาเฉพาะในกรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์, คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, หลักสูตรพัฒนาแรงงานและสวัสดิการมหาบัณฑิต.

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2547). โครงการศึกษาเพื่อจัดทำยุทธศาสตร์การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของอุตสาหกรรม. กรุงเทพฯ.

สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2549). แนวทางการพัฒนากำลังคนที่สอดคล้องกับการลงทุนตามแผนปฏิบัติการไทยเข้มแข็ง. กรุงเทพฯ.

สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา, กลุ่มวิจัยอาชีวศึกษาเปรียบเทียบ, สำนักวิจัยและพัฒนาการอาชีวศึกษา. (2548). รายงานการวิจัยคน การสำรวจความต้องการกำลังคนและอุตสาหกรรมท้องถิ่นเพื่อวางแผนการผลิตกำลังคนด้านอาชีวศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา.

สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2552). การสำรวจความต้องการแรงงานและการขาดแคลนแรงงาน. กรุงเทพฯ.

สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2556). รายงานการสำรวจระดับความรู้ความสามารถของแรงงานในสถานประกอบการ. กรุงเทพฯ.

Thailand Management Association (2560). ผลการจัดอันดับขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศประจำปี 2560 โดย IMD World Competitiveness Center. สืบค้นเมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน 2560,จาก http://thailand competitiveness.org/topic.detail.php?lang=Th&ps=70

World Bank (2560). Thailand – Investment climate assessment update. สืบค้นเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2560, จาก https://openknowledge.worldbank.org/ bitstream/handle/10986/7805/442480ESW0P1061C0disclosed071281091.pdf?sequence=1&isAllowed=y

อโนทัย พุธธารี และคณะ (2553). ดัชนีผลิตภาพแรงงาน ธนาคารแห่งประเทศไทย. สืบค้นเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2560, จากhttps://www.bot.or.th/Thai/Statistics /Articles/Doc_Lib_statisticsHorizon/labour%20productivity%20Index.pdf.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

28-01-2019

รูปแบบการอ้างอิง

วีระสมบัติ ธ. (2019). การสังเคราะห์งานวิจัยเกี่ยวกับปริมาณและคุณภาพแรงงานไทยในอุตสาหกรรมการผลิตไทย. วารสารสังคมสงเคราะห์ศาสตร์และการบริหารสังคม, 26(2), 1–40. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/swjournal/article/view/168543

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ