การค้นหาตัวแบบการนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาไปใช้ ในชีวิตประจำวัน: กรณีศึกษาการออกแบบความคิด เชิงวิเคราะห์ของกลุ่มเยาวชนจังหวัดนครปฐม

ผู้แต่ง

  • กฤติกา ชนะกุล คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย นครปฐม ประเทศไทย
  • ณัฐหทัย นิรัติศัย คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย นครปฐม ประเทศไทย

คำสำคัญ:

การค้นหาตัวแบบ, หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา, การคิดเชิงวิเคราะห์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษา เพื่อ 1) ศึกษาความคิดเห็นของกลุ่มเยาวชนจังหวัดนครปฐมต่อการใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาในการดำเนินชีวิตประจำวัน 2) ศึกษาวิธีการนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาของกลุ่มเยาวชนในจังหวัดนครปฐมไปใช้ในชีวิตประจำวัน 3) ได้ตัวแบบการนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่ออกแบบจากกลุ่มเยาวชนเพื่อเยาวชน การดำเนินการวิจัยครั้งนี้ใช้ ประกอบด้วยการวิจัยเชิงปริมาณ การวิจัยเชิงคุณภาพ และการวิจัยเชิงปฏิบัติการ เก็บข้อมูลจากการวิจัยเชิงปริมาณใช้แบบสอบถามความคิดเห็นจากนักเรียนในจังหวัดนครปฐม จำนวน 375 คน ใช้แบบสัมภาษณ์เพื่อได้ข้อมูลจากนักวิชาการ บุคคลที่ประสบความสำเร็จในอาชีพ และผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 12 คน และการสนทนากลุ่มจากนักเรียนจำนวน 10 คน รวมทั้งนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์และออกแบบซึ่งเป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการโดยนำไปทดสอบจากโรงเรียนจำนวนสองแห่ง

ผลการวิจัยพบว่า 1) การประพฤติปฏิบัติในการดำเนินชีวิตประจำวันในทุกด้านอยู่ในระดับมาก โดยพบว่ากลุ่มตัวอย่างปฏิบัติตามหลักเบญจศีลในระดับมาก (ค่าเฉลี่ย 3.93) และหลักพรหมวิหาร 4 ในระดับมาก (ค่าเฉลี่ย 3.90) 2) วิธีการนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา มาใช้เมื่อต้องเผชิญกับปัญหาหรือเกิดความตึงเครียด นักเรียนได้เลือกนำหลักธรรมคำสอนมาประยุกต์ใช้เพราะหลักธรรมเป็นสิ่งที่เปรียบเสมือนแนวทางในการดำเนินชีวิต อีกทั้งหลักธรรมยังเป็นเหมือนสิ่งที่คอยยึดเหนี่ยวจิตใจของให้ประพฤติตนอยู่ในกรอบศีลธรรมอันดีของสังคม 3) ตัวแบบการนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาสามารถนำไปทดลองใช้ได้จริงผ่านกระบวนการคิดเชิงออกแบบ ซึ่งตัวแบบการนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา คือ เบญจศีลและพรหมหวิหาร 4

เอกสารอ้างอิง

กนกรัตน์ พิสมัย และ วลัย อิศรางกูร ณ อยุธยา. (2558). การศึกษาการนำหลักธรรมทางพุทธศาสนาไปใช้ในชีวิตประจำวันของนักเรียนเตรียมทหาร. วารสารอิเล็กทรอนิกส์ทางการศึกษา, 10(1), 575-588.

จิราภรณ์ ตั้งกิตติภาภรณ์. (2556). จิตวิทยาทั่วไป. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ณัฐภร อินทุยศ. (2556). จิตวิทยาทั่วไป. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ธีรวุฒิ เอกะกุล. (2543). ระเบียบวิธีวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์และสังคมศาสตร์. สถาบันราชภัฏอุบลราชธานี.

ปรีดี นุกูลสมปรารถนา. (2563). ขั้นตอนการทำ Design Thinking สำหรับการแก้ไขปัญหา. https://www.popticles.com/business/steps-to-do-design-thinking

พระมหามนัส ทับประโมง. (2554). การศึกษาความรู้และพฤติกรรมการรักษาศีล 5 ของนักศึกษาระดับอุดมศึกษาในจังหวัดมหาสารคาม [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

พระมหาศราวุธ น้อยนารี. (2558). การศึกษาความคิดเห็นของประชาชนต่อการบริหารงานตามหลักธรรมพรหมวิหาร 4 ของเจ้าอาวาส ในเขตปกครองคณะสงฆ์ อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยบูรพา, คณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์.

พระธรรมปิฏก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2539). ศาสนาและเยาวชน. สหธรรมิก.

พระธรรมปิฏก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2543). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2551). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. มหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย.

พระสมุห์ชัยรัตน์ สีลวฑฺฒโน (ภู่มาลี). (2565). ศึกษาพฤติกรรมการรักษาศีล 5 ของนักเรียนโรงเรียนบ้านสวนหลวง (รัตนวิจิตรพิทยาคาร) จังหวัดสมุทรสาคร [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย]. คลังวิทยานิพนธ์ของมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย. https://e-thesis.mcu.ac.th/thesis/4568

พุทธทาสภิกขุ. (2537). เยาวชนกับศีลธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 2). มูลนิธิธรรมทาน.

Best, J. W. (1981). Research in Education (3 rd ed). Prentice. Hall Inc.

Siedlikowski, S., Van Praagh, S., Shevell, M., & Carnevale, F. A. (2022). Agency in everyday life: An ethnography of the moral experiences of children and youth. Children & Society, 36, 661–676. https://doi.org/10.1111/chso.12524

Sporre, K., Lotz-Sisitka, H., & Osbeck, C. (2022). Taking the moral authorship of children and youth seriously in times of the Anthropocene. Ethics and Education, 17(1), 101–116. https://doi.org/10.1080/17449642.2021.2024991

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

24-06-2025

รูปแบบการอ้างอิง

ชนะกุล ก., & นิรัติศัย ณ. (2025). การค้นหาตัวแบบการนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาไปใช้ ในชีวิตประจำวัน: กรณีศึกษาการออกแบบความคิด เชิงวิเคราะห์ของกลุ่มเยาวชนจังหวัดนครปฐม. วารสารสังคมสงเคราะห์ศาสตร์และการบริหารสังคม, 33(1), 62–91. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/swjournal/article/view/274098

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย