หลักนิติธรรม : ความเข้าใจของสังคมไทยและผลกระทบต่อการพัฒนาประเทศ
คำสำคัญ:
หลักนิติธรรม, หลักคำสอนในระบอบประชาธิปไตย, ความเสมอภาคภายใต้กฎหมายบทคัดย่อ
หลักนิติธรรมได้รับการกล่าวถึงทั่วโลกมานานหลายทศวรรษว่าเป็นเสาหลักแห่งหลักคำสอนในระบอบประชาธิปไตย อาจกล่าวได้ว่า หลักนิติธรรมไม่เพียงแต่มีความสำคัญเฉพาะในด้านกฎหมายเท่านั้น แต่ยังรวมถึงด้านเศรษฐกิจด้วย ประเทศที่พัฒนาแล้วส่วนใหญ่จะยึดถือหลักการหลักนิติธรรมและหากรัฐใดไม่มีหลักนิติธรรมนั้นอาจถือว่าเป็นสังคมไร้อารยธรรม กล่าวอีกนัยหนึ่งรัฐบาลที่ร่ำรวยและมีอำนาจ ส่งผลให้องค์กรสหประชาชาติและธนาคารโลกมีความพยายามที่จะสนับสนุนหลักนิติธรรม
ในประเทศไทย หลักนิติธรรมได้รับการกล่าวถึงโดยนักวิชาการด้านกฎหมาย นักวิชาการการเมือง และนักการเมืองของไทยมาหลายทศวรรษแล้ว แม้ว่าหลักการนี้จะถูกบัญญัติในรัฐธรรมนูญของประเทศไทยแต่ในทางปฏิบัติประเทศยังคงล้มเหลวในการบังคับใช้หลักนิติธรรม
บทความวิชาการฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ชี้ให้เห็นถึงประวัติศาสตร์ และแนวคิดดั้งเดิมของหลักนิติธรรม เพื่อให้เกิดความเข้าใจหลักนิติธรรมได้อย่างถ่องแท้และสามารถไปปรับใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพการสร้างนิพจน์ของหลักนิติธรรมมักถูกยกให้เป็นศาสตราจารย์ A.V.dicey ศาสตราจารย์ด้านกฎหมายที่มหาวิทยาลัยออกฟอร์ด ได้ให้ความหมายของหลักนิติธรรมซึ่งแบ่งเป็น 3 ประการ ความสูงสุดของกฎหมายธรรมดา, ความเสมอภาคภายใต้กฎหมาย, สิทธิและเสรีภาพขั้นพื้นฐานซึ่งถูกบัญญัติในรัฐธรรมนูญอังกฤษ
ดังนั้นบทความนี้ชี้ให้เห็นว่าในประเทศไทย การทำรัฐประหารจะเป็นการทำลายหลักนิติธรรม รวมไปถึงประชาชนชาวไทยทุกคน โดยเฉพาะอำนาจฝ่ายตุลาการ ดังนั้นจึงต่อต้านการรัฐประหาร หรือ คสช. เพื่อธำรงรักษาหลักนิติธรรมเพื่อการพัฒนาสังคมไทย
References
มติชนออนไลน์. (2564). ปริญญาเขียนบทความ ชี้คำพิพากษาศาลฎีกาปี 2496 ต้นตอสร้างบรรทัดฐานเอื้อการรัฐประหาร (ออนไลน์). เข้าถึงได้จาก: https://www.matichon.co.th/politics/ news_3081821 [2564, 11 ธันวาคม].
ศิริ วิศิษฐธรรม อัศวนนท์. (2504). หลักธรรมแห่งกฎหมาย หรือนิติปรัชญา. ดุลพาห, 8(10), หน้า 1123.
สหประชาชาติ ประเทศไทย. (2566). การสนับสนุนของสหประชาชาติต่อเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนในประเทศไทย (ออนไลน์). เข้าถึงได้จาก: https://thailand.un.org/th/sdgs/16 [2566, 16 สิงหาคม].
สำนักกิจการยุติธรรม. (2552). การประชุมทางวิชาการระดับชาติว่าด้วยงานยุติธรรม ครั้งที่ 7 “การปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม” (ออนไลน์). เข้าถึงได้จาก:
https://dl.parliament.go.th/handle/20.500.13072/334991 [2566, 5 ตุลาคม].
สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ. (2550). รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2550. กรุงเทพฯ: สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ.
_______. (2560). รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2560. กรุงเทพฯ: สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ.
_______. (ม.ป.ป.). หลักนิติธรรมกับแผนการปฏิรูปประเทศด้านกฎหมาย. กรุงเทพฯ:สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ.
สุด สุตรา. (2503). เปรียบเทียบวงการกฎหมายค่ายตวันตกกับค่ายตวันออก. ดุลพาห, 11(7), หน้า 1408.
เสนาะ เอกพจน์. (2504). The Rule of Law. ดุลพาห, 8(9), หน้า 982-1003.
เสริม สุวรรณเทพ. (2504). วงการกฎหมายสากล. ดุลพาห, 4(8), หน้า 384.
Bingham, Tom. (2010). The Rule of Law (Online). Available: https://archive.org/details/tom_bingham_the_rule_of_law/mode/2up [2023, August 16].
Dicey, A.V. (1915). Introduction to the Study of the Law of the Constitution (8th ed.).London: Macmilians.