การปรับเปลี่ยนคตินิยมในการอนุรักษ์สถาปัตยกรรม Changes of Assumption in Architectural Conservation

Abstract

บทคัดย่อ

การอนุรักษ์สถาปัตยกรรมในปัจจุบันอ้างว่ามีการประเมินคุณค่าตามตรรกะกระบวนการที่เป็นวิทยาศาสตร์ บทความนี้ตั้งคำถามว่า ทำไมแนวปฏิบัติงานอนุรักษ์จึงมีความแตกต่างกันมาก ในเมื่อมีตรรกะและเป้าหมายเหมือนกัน ด้วยตรรกะการประเมินคุณค่าเชิงวิทยาศาสตร์ เมื่อประเมินอาคารประเภทเดียวกันในต่างวัฒนธรรม กลับได้แนวทางการอนุรักษ์ที่ตรงกันข้าม กระบวนการประเมินคุณค่าก็ดูเหมือนว่าจะมีการปรับเปลี่ยนกระบวนวิธีบางอย่างเพื่อให้บรรลุเป้าหมายอนุรักษ์อาคาร

บทความนี้เชื่อว่า คตินิยมมีอิทธิพลต่อกระบวนการประเมินคุณค่าและการตัดสินอนาคตอาคาร การระบุชัดถึงคตินิยมช่วยให้เข้าใจการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมทั้งกระบวนการ  “คตินิยม” คือ ความเชื่อที่บุคคลยึดถืออยู่อย่างลึกซึ้ง มีผลกับการรับรู้คุณค่าสิ่งแวดล้อมรอบตัว เปลี่ยนแปลงได้ยากหรือไม่เปลี่ยนเลยสำหรับปัจเจกบุคคล จึงเป็นเสมือนฐานทางความคิดที่ขับเคลื่อนกลไกต่างๆ ในการประเมินคุณค่าสถาปัตยกรรม

คตินิยมที่สังเกตได้ในปัจจุบันมี “คตินิยมอนุสรณสถาน” เป็นวิถีการประเมินคุณค่าอาคารในฐานะสถานที่อันศักดิ์สิทธิ์ มีเป้าหนึ่งเดียวคือ บูรณะให้ศาสนสถานมีสภาพสมบูรณ์งดงาม “คตินิยมภูมิปัญญาโบราณ” เป็นกรอบการประเมินคุณค่าที่ตอบสนองอารมณ์ ความรู้สึกและจิตใจ เน้นที่การรักษารูปแบบ วิถีทางแบบดั้งเดิม ที่ช่วยกล่อมเกลาอารมณ์ความรู้สึกของการระลึกถึงอดีตอันงดงาม “คตินิยมประวัติศาสตร์สมบูรณ์” ยึดถือความต่อเนื่องอย่างไม่ขาดสายของเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ เป็นกระแสหลักของ UNESCO

Abstract

Architectural Conservation claims scientific rational-process as its approach towards built environment today. This essay questions the discrepancies of conservation practices that derived from the same rational process. With the same logic and goal, evaluations of the same type of historic buildings in different culture resulted in opposite conservation practices. It would appear that the rational conservation-processes were governed by different assumption.

This essay belief that the “assumption” influences evaluation process and decisions on the future of the buildings. Clarification of assumption assists comprehension of the “scientific-rational conservation-process.” Assumption is a deep belief; that governs perception of an individual’s environment; that is immutable or changeable with great difficulty.

Conservation Assumption, as observed are “Building as Memorials” : and approach that treat building as symbol of perfection and sacred religion thereby aims to preserve perfection of the place. “Old Way of Life and Wisdom” : a romantic approach that responds to emotional attach to the glorious past, aiming at continuation of old tradition and image. “Historical Consciousness” : and approach that treat buildings as historical evidence thereby a historical stream of civilization may be completed. It it’s a main conservation assumption of ICOMOS UNESCO.