การพัฒนาโปรแกรมแชตบอตเพื่อเสริมทักษะความเป็นพลเมืองดิจิทัล: การใช้เทคโนโลยีดิจิทัลอย่างปลอดภัยสำหรับผู้สูงอายุ
คำสำคัญ:
โปรแกรมแชตบอต, พลเมืองดิจิทัล, ทักษะความปลอดภัยทางเทคโนโลยีดิจิทัล, การรู้เท่าทันสื่อ , ผู้สูงอายุบทคัดย่อ
งานวิจัยนี้ศึกษาทักษะความเป็นพลเมืองดิจิทัลด้านความปลอดภัยทางเทคโนโลยีดิจิทัลในกลุ่มผู้สูงอายุ ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความเป็นพลเมืองดิจิทัลด้านความปลอดภัยทางเทคโนโลยีดิจิทัลกับการยอมรับเทคโนโลยีดิจิทัลของผู้สูงอายุ และนำผลจากการศึกษามาพัฒนาโปรแกรมแชตบอตสำหรับเป็นผู้ช่วยและสื่อสารเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลอย่างปลอดภัยในผู้สูงอายุ โดยสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ทรงคุณวุฒิและสำรวจความคิดเห็น รวมทั้งอภิปรายกลุ่มกับผู้สูงอายุ ผลการศึกษาพบว่า ความเป็นพลเมืองดิจิทัลด้านความปลอดภัยทางเทคโนโลยีดิจิทัล คือ การที่ผู้สูงอายุมีความรู้ความสามารถในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลอย่างรู้เท่าทัน สามารถปกป้องตนเอง เคารพสิทธิผู้อื่น และรักษาความปลอดภัยในโลกดิจิทัลเพื่อเป็นผู้สูงอายุที่มีศักยภาพ อีกทั้งทักษะความเป็นพลเมืองดิจิทัลด้านความปลอดภัยทางเทคโนโลยีดิจิทัลกับการยอมรับเทคโนโลยีดิจิทัลมีความสัมพันธ์กันอย่างมีนัยสำคัญ และพบว่าผู้สูงอายุใช้แอปพลิเคชันไลน์มากที่สุด ดังนั้น เทคโนโลยีดิจิทัลที่เหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้นคือโปรแกรมแชตบอตในแอปพลิเคชันไลน์ เพื่อเป็นผู้ช่วยที่ให้ความรู้และแนะนำการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลอย่างปลอดภัย ซึ่งผลจากการทดลองใช้โปรแกรมแชตบอตกับผู้สูงอายุปรากฏว่า โปรแกรมแชตบอตช่วยส่งเสริมทักษะด้านความปลอดภัยทางเทคโนโลยีดิจิทัลให้กับผู้สูงอายุได้ดี จึงเสนอแนะให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องบูรณาการการใช้โปรแกรมแชตบอตนี้เพื่อช่วยส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตผ่านเทคโนโลยีดิจิทัลให้แก่ผู้สูงอายุ
เอกสารอ้างอิง
จารุวรรณ พิมพิค้อ. (2552). การใช้และความต้องการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารของผู้สูงอายุในเขตเทศบาลนครขอนแก่น [วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ณัฐกานต์ บุญรอด และทิพยา จินตโกวิท. (2558). แนวทางในการออกแบบการสร้างเนื้อหาบนเว็บไซต์สำหรับผู้สูงอายุ. The Eleventh National Conference on Computing and Information Technology, NCCIT 2015.
พิทักษ์ศักดิ์ ทิศาภาคย์, ชนัญสรา อรนพ ณ อยุธยา, และวีระเทพ ปทุมเจริญวัฒนา. (2562). การพัฒนาตัวบ่งชี้การรู้เท่าทันสื่อ สารสนเทศ และเทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อส่งเสริมความเป็นพลเมืองประชาธิปไตยของผู้สูงอายุในประเทศไทย. วารสารการสื่อสารมวลชน, 7(1), 147-190.
พิมพ์ใจ ทายะติ. (2560). รูปแบบการจัดการเรียนรู้สำหรับผู้สูงอายุประเทศไทย เพื่อการรู้เท่าทันเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร [ปริญญานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
วิศปัตย์ ชัยช่วย. (2560). การใช้ LINE ของผู้สูงอายุ: การศึกษาเชิงปรากฏการณ์วิทยา. Veridian E–Journal, Silpakorn University ฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ, 10(1), 905-918.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2560). รายงานการสำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย พ.ศ. 2560. สำนักงานสถิติแห่งชาติ.
สุวิช ถิระโคตร และวีรพงษ์ พลนิกรกิจ. (2561). พฤติกรรมการใช้และการรู้เท่าทันอินเทอร์เน็ตและทัศนคติการใช้เนื้อหาด้านสุขภาวะบนอินเทอร์เน็ตของผู้สูงอายุ. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 1(36), 72-80.
อารีย์ มยังพงษ์ และเกื้อกูล ตาเย็น. (2559). ปัจจัยที่ส่งผลต่อความต้องการการเรียนรู้เทคโนโลยีของผู้สูงอายุในยุคหลอมรวม เทคโนโลยี (รายงานการวิจัย). คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร.
อุษา บิ้กกิ้นส์ และชวพร ธรรมนิตยกุล. (2561). นวัตกรรมสื่อเพื่อสร้างความเป็นพลเมืองดิจิทัลผ่านมัลติแพลตฟอร์ม. กองทุน พัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ ประจำปี พ.ศ. 2561.
Blackwood-Brown, C., Levy, Y., & D'Arcy, J. (2019). Cybersecurity Awareness and Skills of Senior Citizens: A Motivation Perspective. Journal of Computer Information Systems. 61(3), 1-12. https://doi.org/ 10.1080/08874417.2019.1579076
Goram, M. (2020). Co-learning assistant for senior citizens to create contributions in a community application. In F. Alt, S. Schneegass, & E. Hornecker (Eds.), Mensch und Computer 2020 – Proceedings (pp. 449-453). New York: Association for Computing Machinery.https://doi.org/10.1145 / 3404983.3410023
Grigoryeva, I., Shubinskiy, M., & Mayorova, E. (2014). ICT as a driver for senior citizens' social inclusion. In Proceedings of the 8th International Conference on Theory and Practice of Electronic Governance. ICEGOV '14 (pp. 292–295). New York: Association for Computing Machinery. https://doi.org/10.1145/2691195.2691260
Przegalinska, A., Ciechanowski, L., Stróż, A., Gloor, P., & Mazurek, G. (2019). In bot we trust: A new methodology of chatbot performance measures. Business Horizons (p.62). https://doi.org/10.1016/j.bushor.2019.08.005.
Sayago, S., Forbes, P., & Blat, J. (2012). Older people becoming successful ICT learners over time: challenges and strategies through an ethnographical lens. Educational Gerontology, 38, 6.
Takagi, H., Kosugi, A., Ishihara, T., & Fukuda, K. (2014). Remote IT education for senior citizens. In Proceedings of the 11th Web for All Conference. W4A '14 (Article 41, pp. 1–4). New York: Association for Computing Machinery. https://doi.org/10.1145/2596695.2596714
Tascini, G. (2019). AI-Chatbot Using Deep Learning to Assist the Elderly. ResearchGate. https://doi.org/10.1007/978-3-030-15277-2_24.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารวิชาการ กสทช.
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ปรากฏในวารสารกิจการสื่อสารดิจิทัล เป็นลิขสิทธิ์ของสำนักงาน กสทช. ซึ่งสำนักงาน กสทช. เปิดโอกาสให้สาธารณะหรือบุคคลทั่วไปสามารถนำผลงานไปเผยแพร่ คัดลอก หรือตีพิมพ์ซ้ำได้ ภายใต้สัญญาอนุญาตแบบเปิด (Creative Commons: CC) โดยมีเงื่อนไขสำหรับผู้ที่นำผลงานไปใช้ต้องระบุอ้างอิงแหล่งที่มา (Attribution: BY) ห้ามดัดแปลง (NoDerivatives: ND) และต้องไม่ใช้เพื่อการค้า (NonCommercial: NC) เว้นแต่ได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากสำนักงาน กสทช.
อนึ่ง ข้อความ ตาราง และภาพที่ปรากฏในบทความซึ่งได้รับการตอบรับให้ตีพิมพ์และเผยแพร่ในวารสารนี้เป็นความคิดเห็นของผู้นิพนธ์ โดยไม่ผูกพันต่อ กสทช. และสำนักงาน กสทช. หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้นิพนธ์แต่ละท่านต้องรับผิดชอบบทความของตนเองแต่เพียงผู้เดียว ไม่เกี่ยวข้องกับ กสทช. และสำนักงาน กสทช. แต่ประการใด
