มารยาทดิจิทัล: ข้อกำหนดในการสื่อสารออนไลน์ที่พลเมืองดิจิทัลไทยควรตระหนัก
คำสำคัญ:
มารยาทดิจิทัล, มารยาทอินเทอร์เน็ต, มารยาททางสังคม, การสื่อสารออนไลน์บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษามารยาทดิจิทัลและมารยาทในการสื่อสารออนไลน์ โดยอาศัยพื้นฐานแนวคิดเกี่ยวกับมารยาททางสังคม มารยาทอินเทอร์เน็ต และการสื่อสารระหว่างบุคคลเป็นหลัก การศึกษานี้เป็นการวิจัยเอกสาร โดยอาศัยเอกสาร หนังสือ งานวิจัย และบทความที่เกี่ยวข้องจาก 7 แหล่งข้อมูลสำคัญ ใช้การวิเคราะห์ข้อมูลด้วยแบบสร้างข้อสรุปด้วยการจำแนกชนิดข้อมูลและการเปรียบเทียบข้อมูล รวมถึงการวิเคราะห์เนื้อหาสำคัญ ผลการศึกษาพบว่า ข้อมูลเกี่ยวกับมารยาทดิจิทัลนั้นสามารถสรุปได้เป็น 4 ประเด็นสำคัญคือ มารยาทในการสื่อสาร มารยาทในโลกออนไลน์ มารยาทดิจิทัล: ข้อปฏิบัติสำคัญสำหรับพลเมืองออนไลน์ และการละเมิดมารยาทในโลกออนไลน์และผลกระทบ ทั้งนี้ องค์ความรู้เกี่ยวกับมารยาทดิจิทัลทั้ง 4 ประการดังกล่าวชี้ให้เห็นว่า ข้อกำหนดมารยาทในการสื่อสารออนไลน์นั้นมีความเชื่อมโยงกับมารยาททางสังคมทั้งมารยาทไทยและมารยาทสากล มารยาทการสื่อสาร และมารยาทการใช้อินเทอร์เน็ตซึ่งถือเป็นพื้นฐานในการสร้างมารยาทดิจิทัลในปัจจุบัน โดยมารยาทดิจิทัลนั้นเน้นในหลักการเอาใจเขามาใส่ใจเราทางดิจิทัล อย่างไรก็ตาม มารยาทดิจิทัลเป็นการสะท้อนลักษณะการสื่อสารของชาวดิจิทัลโดยเฉพาะข้อกำหนดมารยาทในการส่งข้อความสนทนา ผลการศึกษานี้สนับสนุนให้เกิดการส่งเสริมความรู้และสร้างความตระหนักเกี่ยวกับมารยาทในการสื่อสารออนไลน์ของชาวดิจิทัลไทยโดยเชื่อมโยงกับกลไกต่าง ๆ เพื่อให้เกิดบรรทัดฐานของสังคมออนไลน์ที่เหมาะสมต่อไป
เอกสารอ้างอิง
จุลนี เทียนไทย, ภัทรพรรณ ทำดี, ภาสนันทน์ อัศวรักษ์, ปุณณฑรีย์ เจียวิริยบุญญา, ฉันท์ฉาย ฉันทวิลาสวงศ์ และ ฐิตินันทน์ ผิวนิล. (2563). รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์ การสร้างความเข้าใจในคุณลักษณะ พฤติกรรม และทัศนคติในอนาคตของชาวดิจิทัลไทย. สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.).
นวรัตน์ คุปตานนท์. (2541). การพัฒนามารยาทเครือข่ายของผู้ใช้อินเทอร์เน็ต. [วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ปราวีณยา สุวรรณณัฐโชติ. (2561). วัคซีนคุ้มภัยคนยุคดิจิทัล: ประเด็นจริยธรรมและข้อควรรู้ทางกฎหมาย. ศูนย์ส่งเสริมการพัฒนานวัตกรรม ตำราและเอกสารทางวิชาการ คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พิรงรอง รามสูต. (2557). การกำกับดูแลเนื้อหาอินเทอร์เน็ต. ศูนย์ศึกษานโยบายสื่อ คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
มาร์ติน, อลิซาเบท. (2545). Good Housekeeping Everyday Etiquette [มารยาทสากล]. สถาบันการแปลหนังสือ กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ.
มูลนิธิยุวพัฒน์. (2562). การกลั่นแกล้ง (Bullying) ความรุนแรงในสังคม. มูลนิธิยุวพัฒน์. https://www.yuvabadhanafoundation.org/ข่าวสาร/บทความทั่วไป/การกลั่นแกล้ง-bullying-วัยรุ่น/.
มูลนิธิส่งเสริมสื่อเด็กและเยาวชน. (2562). ทักษะการเอาใจเขามาใส่ใจเราทางดิจิทัล (Digital Empathy). บริษัท วอล์ค ออน คลาวด์ จำกัด.
มูลนิธิสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย. (2559). รายงานผลการศึกษาฉบับสมบูรณ์ (Final Report) โครงการศึกษาวิจัยการปฏิรูปสื่อ เล่มที่ 5 “การกำกับดูแลเนื้อหาของสื่อใหม่ (New Media)”. สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ). https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2017/10/เล่มที่-5-การกำกับดูแลเนื้อหา-สื่อใหม่.pdf.
ลือรัตน์ อนุรัตน์พานิช. (2559). เจนเอ็กซ์ เจนวาย เจนแซด คืออะไร. คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/330.
วนิดา จันทรุจิรากร. (2543). อินเตอร์เน็ต : มิติใหม่ของการสื่อสาร. เธิร์ดเวฟ เอ็ดดูเคชั่น.
ศรีดา ตันทะอธิพานิช. (2544). ท่องอินเทอร์เน็ตอย่างปลอดภัยและได้ประโยชน์ ข้อคิดสำหรับผู้ปกครองและเยาวชน. ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ.
สถาบันเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่ออุตสาหกรรม. (ม.ป.ป.) Social Network เข้ายึดพื้นที่ในโลกการสื่อสารปัจจุบัน. สถาบันเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่ออุตสาหกรรม. http://www.icti.or.th/article_detail.aspx?id=4.
สฤณี อาชวานันทกุล. (2552). กฎหลักของมารยาทเน็ต – เอกสารประกอบการเสวนา “กติกาพลเมืองชาวเน็ต”. เครือข่ายพลเมืองเน็ต มูลนิธิเพื่ออินเทอร์เน็ตและวัฒนธรรมพลเมือง. https://thainetizen.org/docs/the-core-rules-of-netiquette/.
สำนักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้ (องค์การมหาชน). (2559). 9 ข้อควรปฏิบัติของพลเมืองดิจิทัลยุคใหม่. สำนักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้ (องค์การมหาชน). http://www.okmd.or.th/okmd-opportunity/digital-age/258/.
สำนักวัฒนธรรม กีฬา และการท่องเที่ยว กรุงเทพมหานคร. (2551). มารยาทไทย : มรดกทางวัฒนธรรมไทย. สำนักวัฒนธรรม กีฬา และการท่องเที่ยว กรุงเทพมหานคร.
Abulibdeh, E. S. A. (2019). UAE Undergraduate Student Digital Etiquette and Belief-Oriented TechnologyUSE: An Exploratory Survey. International Journal of Web-Based Learning and Teaching Technologies (IJWLTT), 14(1), 84-92.
Arouri, Y. M., & Hamaidi, D. A. (2017). Undergraduate students’ perspectives of the extent of practicing netiquettes in a Jordanian southern university. International Journal of Emerging Technologies in Learning (iJET), 12(03), 84-97.
Boyd, D. (2014). It's complicated: The social lives of networked teens. Yale University Press.
Hoover, J., Johnson, K., Boghrati, R., Graham, J., & Dehghani, M. (2018). Moral framing and charitable donation: Integrating exploratory social media analyses and confirmatory experimentation.Collabra: Psychology, 4(1), 9. https://doi.org/10.1525/collabra.129
Kim, E., Iyer, R., Graham, J., Chang, Y. H., & Maheswaran, R. (2013). Moral values from simple game play. In International Conference on Social Computing, Behavioral-Cultural Modeling, and Prediction (pp. 56-64). Springer, Berlin, Heidelberg.
Kumazaki, A., Suzuki, K., Katsura, R., Sakamoto, A., & Kashibuchi, M. (2011). The effects of netiquette and ICT skills on school-bullying and cyber-bullying: The two-wave panel study of Japanese elementary, secondary, and high school students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29(2011), 735-741. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.11.299
Lewin-Jones, J., & Mason, V. (2014). Understanding style, language and etiquette in email communication in higher education: a survey. Research in Post-Compulsory Education, 19(1), 75-90. https://doi.org/10.1080/13596748.2014.872934
Messenger from Facebook, & Debrett's. (2019). The Art of Digital Messaging: A Guide to Communication in the Digital Age. Facebook. https://messengernews.fb.com/wp-content/uploads/2019/09/The-Art-of-Digital-Messaging_A-Guide-to-Communication-in-the-Digital-Age.pdf
Miller, D., Costa, E., Haynes, N., McDonald, T., Nicolescu, R., Sinanan,J., Spyey, J., Venkatraman, S., & Wang, X. (2016). How the world changed social media. OAPEN Library. http://library.oapen.org/handle/20.500.12657/32834.
Mooijman, M., Hoover, J., Lin, Y., Ji, H., & Dehghani, M. (2018). Moralization in social networks and the emergence of violence during protests. Nature human behaviour, 2(6), 389-396. https://doi.org/10.1038/s41562-018-0353-0.
O'Keeffe, G. S., & Clarke-Pearson, K. (2011). The impact of social media on children, adolescents, and families. Pediatrics, 127(4), 800-804. https://doi.org/10.1542/peds.2011-0054.
Park, S., Na, E. Y., & Kim, E. M. (2014). The relationship between online activities, netiquette and cyberbullying. Children and youth services review, 42, 74-81. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2014.04.002
Rost, K., Stahel, L., & Frey, B. S. (2016). Digital Social Norm Enforcement: Online Firestorms in Social Media. PLoS ONE, 11(6), 1-26. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0155923
Shea, V. (1994). Core Rules of Netiquette. Educom Review, 29(5), 58-62. Albion. http://www.albion.com/netiquette/corerules.html
Shea, V., & Shea, C. (1994). Netiquette. Albion Books.
Thainthai, C. (2009). Chapter Four A Glance into the Life of a Computerized Generation: A Case Study on Thai Teenagers Living in Bangkok. In Computing and Philosophy in Asia (pp. 48-70). Cambridge Scholars Publishing.
Thianthai, C. (2018). What does social media have to do with health? A case study of Bangkok youths. International journal of adolescent medicine and health, https://doi.org/10.1515/ijamh-2018-0058.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ปรากฏในวารสารกิจการสื่อสารดิจิทัล เป็นลิขสิทธิ์ของสำนักงาน กสทช. ซึ่งสำนักงาน กสทช. เปิดโอกาสให้สาธารณะหรือบุคคลทั่วไปสามารถนำผลงานไปเผยแพร่ คัดลอก หรือตีพิมพ์ซ้ำได้ ภายใต้สัญญาอนุญาตแบบเปิด (Creative Commons: CC) โดยมีเงื่อนไขสำหรับผู้ที่นำผลงานไปใช้ต้องระบุอ้างอิงแหล่งที่มา (Attribution: BY) ห้ามดัดแปลง (NoDerivatives: ND) และต้องไม่ใช้เพื่อการค้า (NonCommercial: NC) เว้นแต่ได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากสำนักงาน กสทช.
อนึ่ง ข้อความ ตาราง และภาพที่ปรากฏในบทความซึ่งได้รับการตอบรับให้ตีพิมพ์และเผยแพร่ในวารสารนี้เป็นความคิดเห็นของผู้นิพนธ์ โดยไม่ผูกพันต่อ กสทช. และสำนักงาน กสทช. หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้นิพนธ์แต่ละท่านต้องรับผิดชอบบทความของตนเองแต่เพียงผู้เดียว ไม่เกี่ยวข้องกับ กสทช. และสำนักงาน กสทช. แต่ประการใด
