แนวคิดและกลวิธีการเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชในทศชาติคำฉันท์

บทคัดย่อ

          บทความนี้มุ่งศึกษาแนวคิดและกลวิธีการเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชที่ปรากฏในทศชาติคำฉันท์ของบุญเตือน ศรีวรพจน์ ผลการศึกษาแสดงแนวคิดเฉลิมพระเกียรติว่า กวีสรรเสริญพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชว่าทรงเป็นโพธิสัตวราชา เป็นพระมหากษัตริย์ผู้มีพระบรมเดชานุภาพยิ่งใหญ่ เป็นเสมือนบิดาของประชาชนชาวไทย เป็นพระเจ้าจักรพรรดิและเป็นพระนารายณ์อวตาร กลวิธีสำคัญที่ใช้ในการนำเสนอแนวคิด ได้แก่ การนำพระราชกรณียกิจและพระราชจริยวัตรของพระองค์มาเป็นบทบาทของตัวละครพระโพธิสัตว์ การตัดรายละเอียดเหตุการณ์จากอรรถกถาชาดกเพื่อเน้นการเฉลิมพระเกียรติ การเพิ่มบทพรรณนาตามขนบวรรณคดีไทย การใช้บทสนทนาหรือคำพูดของตัวละคร และการสร้างตัวละครคู่เปรียบ การศึกษานี้ทำให้เห็นความสำคัญของทศชาติชาดกที่มีต่อการสร้างสรรค์วรรณคดีเฉลิมพระเกียรติร่วมสมัย