Monarchical Titles in the Rattanakosin Period: Implications and Social Context

Main Article Content

Prachya Parnkate

Abstract

            This article aims to study the background, the characteristics, and the language of the titles of the monarch in the Rattanakosin period, together with the social context reflected in these titles. The information about the monarchical titles under study is mainly derived from primary documents, namely: the Three Seals Law; Collection of Announcements in the Fourth Reign; Royal Ceremonies Announcements; Preaches on Royal Biographies and the Chronology of Krungthep; Rattanakosin Chronology from the First to the Fifth Reigns; and the Government Gazettes. The study finds that the naming of monarchical titles in the Early Rattanakosin period was a tradition inherited from the Ayutthaya period. The change took place in the reign of King Rama IV, who had a new convention established, according to which a monarchical title would be composed of three major components: the monarch’s given name, terms for elaboration, and terms to signify the reign. The language used is highly distinctive, expressing his kingly status and characteristics and reflecting contemporary social context. Social dynamics are related to different monarchical titles.

Article Details

Section
Academic Articles

References

จันทร์ฉาย ภัคอธิคม. (2528). การศึกษาวิเคราะห์ความชอบธรรมของระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ในสมัยอยุธยา: รายงานการวิจัย. กรุงเทพฯ: คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

จันทร์ฉาย ภัคอธิคม. (2532). รายงานการวิจัยการวิเคราะห์พระบรมนามาภิไธยในสมัยอยุธยา: การสืบค้นและความหมาย. กรุงเทพฯ: คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2463). พระราชกรัณยานุสร พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 5 ตอนว่าด้วยพระราชพิธีศรีสัจปานกาล. พระนคร: โรงพิมพ์ไทย.

ดนัย พลอยพลาย. (2558). พระนามเจ้านายสมัยรัตนโกสินทร์: การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างภาษากับวัฒนธรรมไทย (วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.

ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา. (2459). พระราชพงษาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 2. พระนคร: โรงพิมพ์ไทย.

ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา. (2468). ตำนานพระพุทธรูปสำคัญ. พระนคร: โสภณพิพรรฒธนากร.

ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา. (2511). พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา. พระนคร: บริษัทตั้งท่งฮวดและบริษัทสยามกลการ.

ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา. (2555). พระราชพงศาวดารรัชกาลที่ 5 (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: มติชน.

ทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2538). พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 3. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.

เทศนาพระราชประวัติและพงศาวดารกรุงเทพฯ ของสมเดจพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ [และคนอื่นๆ]. (2462). พระนคร: หนังสือพิมพ์ไทย.

นรินทรเทวี, กรมหลวง. (2451). พระราชวิจารณ์ จดหมายเหตุความทรงจำของพระเจ้าไปยิกาเธอ กรมหลวงนรินทรเทวี (เจ้าครอกวัดโพ) ตั้งแต่จุลศักราช 1129 ถึงจุลศักราช 1182 เปนเวลา 53 ปี. พระนคร: บำรุงนุกูลกิจ.

นั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2458). โคลงแลร่ายยอพระเกียรติ์. พระนคร: โรงพิมพ์ไทย.

ประชุมประกาศรัชกาลที่ 4 ภาคปกิรณกะ ส่วนที่ 1. (2467). พระนคร: บำรุงนุกูลกิจ.

ประชุมหมายรับสั่ง ภาคที่ 3 สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย. (2528). กรุงเทพฯ: คณะกรรมการพิจารณาและจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี.

ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1 จุลศักราช 1166 พิมพ์ตามฉะบับหลวงตรา 3 ดวง (เล่ม 1-3). (2481). พระนคร: มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์.

พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ 1. (2478). พระนคร: พระจันทร์.

พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ 4 พ.ศ. 2394-2411 ฉบับเจ้าพระยาทิพากรวงศ์. (2477). พระนคร: พระจันทร์.

พิชญา สุ่มจินดา. (2560). พระปรมาภิไธย พระมหากษัตริย์ในพระบรมราชจักรีวงศ์. ศิลปวัฒนธรรม, 38(3), 66-90.

พิพัฒน์ กระแจะจันทร์ (บ.ก.). (2558). สุโขทัยกับอาเซียน: มองปัจจุบันผ่านอดีตจากมิติประวัติศาสตร์ ศิลปะ โบราณคดี. ปทุมธานี: คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ภาวาส บุนนาค. (2535). พระปรมาภิไธยสมเด็จพระมหากษัตริย์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ราชกิจจานุเบกษา. (2417). ประกาศเปลี่ยนธรรมเนียมใหม่. เล่มที่ 1 วันจันทร์ เดือน 8 แรมค่ำ 1 ปีจอ ฉศก 1236 แผ่นที่ 7, น. 52-53.

ราชกิจจานุเบกษา. (2451). ประมวลกฎหมายลักษณะอาญา ร.ศ. 127. เล่มที่ 25 ฉบับพิเศษ วันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2451, น. 206-287.

ราชกิจจานุเบกษา. (2453). ประกาศเฉลิมพระปรมาภิไธย. เล่มที่ 27 ตอนที่ 0 ง วันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2453, น. 2023.

ราชกิจจานุเบกษา. (2459). พระบรมราชโองการ ประกาศ เฉลิมพระปรมาภิไธย. เล่มที่ 33 ตอนที่ 0 ก วันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2459, น. 212-217.

ราชกิจจานุเบกษา. (2468). พระราชพิธี บรมราชาภิเษกเฉลิมพระราชมณเฑียร ปีฉลู สัปตศก พุทธศักราช 2468. เล่มที่ 42 ตอนที่ พิเศษ 0 ก วันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2468, น. 154-155.

ราชกิจจานุเบกษา. (2475). รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม. เล่มที่ 49 วันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475, น. 529.

ราชกิจจานุเบกษา. (2476). พระราชกฤษฎีกาตั้งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ พุทธศักราช 2476. เล่มที่ 50 วันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2476, น. 838.

ราชกิจจานุเบกษา. (2477). ประกาศ สภาผู้แทนราษฎรรับทราบในการที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสละราชสมบัติและลงมติเห็นชอบในการอัญเชิญ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอานันทมหิดล ขึ้นทรงราชย์. เล่มที่ 51 ตอนที่ พิเศษ 0 ก วันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2477, น. 1331.

ราชกิจจานุเบกษา. (2489). ประกาศ เรื่องสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้าภูมิพลอดุลยเดชทรงราชย์สืบราชสันตติวงศ์. เล่มที่ 63 ตอนที่ พิเศษ 39 ก วันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2489, น. 4-5.

ราชกิจจานุเบกษา. (2539). พระบรมราชโองการ ประกาศ เฉลิมพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล. เล่มที่ 113 ตอนที่ 11 ข วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ.2539, น. 2.

ราชกิจจานุเบกษา. (2559). ประกาศเฉลิมพระปรมาภิไธยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว. เล่มที่ 113 ตอนที่ 102 วันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2559, น. 2.

ราชกิจจานุเบกษา. (2562). พระบรมราชโองการ ประกาศ เรื่อง พระปรมาภิไธย พระนามาภิไธย คำอ่าน และสรรพนาม คำขึ้นต้น คำลงท้าย ในการกราบบังคมทูล กราบทูล. เล่มที่ 136 ตอนที่ พิเศษ 117 ง วันที่ 10 พฤษภาคม 2562 ข, น. 3.

ราชกิจจานุเบกษา ฉบับจดหมายเหตุ พระราชพิธีราชาภิเษกสมรส พระราชพิธีบรมราชาภิเษก และพระราชพิธีเฉลิมพระราชมนเทียร พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช สยามินทราธิราช พ.ศ. 2493. (2493). พระนคร: กรมเลขาธิการคณะรัฐมนตรี.

ราม วชิราวุธ. (2546). ประวัติต้นรัชกาลที่ 6 (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: มติชน.

วิไลเลขา ถาวรธนสาร (2545). ชนชั้นนำไทยกับการรับวัฒนธรรมตะวันตก. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ.

ศุภวัฒย์ เกษมศรี, ม.ร.ว. (2554). สถาบันพระมหากษัตริย์กับประเทศไทย. ใน นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย (น. 6-10). กรุงเทพฯ: มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา.

สมมตอมรพันธุ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ. (2459). ประกาศการพระราชพิธี เล่ม 1 สำหรับพระราชพิธีประจำปี. พระนคร: โรงพิมพ์ไทย.

สายชล สัตยานุรักษ์. (2546). พุทธศาสนากับแนวคิดทางการเมืองในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (พ.ศ. 2325-2352). กรุงเทพฯ: มติชน.

อภิวิชญ์ คำสอน. (2564). พระปรมาภิไธยในสมัยรัตนโกสินทร์: ความงดงามทางภาษาที่สะท้อนภาพลักษณ์ใหม่ของพระมหากษัตริย์. ใน รายงานสืบเนื่องจากการประชุมวิชาการ “โครงการประชุมวิชาการระดับชาติ เครือข่ายความร่วมมือทางวิชาการและวัฒนธรรม 4 สถาบันการศึกษา” (น. 255-276). กรุงเทพฯ: คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

อภิวิชญ์ คำสอน. (2566). ความชอบธรรมทางการเมืองของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ปรากฏในพระปรมาภิไธยของพระองค์. วารสารรามคำแหง ฉบับคณะศึกษาศาสตร์ (มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 4(2), 34-48.

อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์. (2538). การเปลี่ยนแปลงโลกทัศน์ของชนชั้นผู้นำไทย ตั้งแต่รัชกาลที่ 4-พ.ศ. 2475. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.