ผลงานในชีวิตและชีวิตในผลงาน: ประวัติศาสตร์นิพนธ์ ส.ธรรมยศ

Abstract

บทความนี้ศึกษาประวัติของแสน ธรรมยศ ในบริบทประวัติศาสตร์ในสองลักษณะ นั่นก็คือ บริบทประวัติศาสตร์ของผลงานของเขา และชีวประวัติของเขาที่ปรากฏอยู่ในผลงานเขียนทั้งจากตัวแสน ธรรมยศเองและชีวประวัติที่ปรากฏอยู่ในงานเขียนของผู้อื่น แม้แสน ธรรมยศ จะมีชีวิตอยู่ในช่วงสั้นๆ เพียง 38 ปี แต่ผลงานของเขานั้นกลับสร้างผลกระทบต่อวงการวรรณกรรมและการวิพากษ์วิจารณ์ได้อย่างน่าสนใจ ทั้งในฐานะชิ้นงานวรรณกรรมและสำนวนภาษาอันเฉพาะตัว กระทั่งการสร้างข้อถกเถียงอันเผ็ดร้อนในสังคมไทยที่ขาดแคลนวัฒนธรรมการวิจารณ์ ด้วยข้อจำกัดของระบบอุปถัมภ์ระหว่างนักเขียนและระเบียบในสังคมรู้ที่ต่ำที่สูงที่จำเป็นต้องรักษาน้ำใจของเหล่ามิตรสหายในวงการวรรณกรรม หลังจากมรณกรรมของเขาแล้ว ตัวตนของเขากลับถูกก่อร่างขึ้นใหม่ด้วยผลงานเขียนและการย้อนกลับไปมองตัวเขาอยู่เป็นระยะ อาจกล่าวได้ว่าทั้งชีวิตและผลงานของเขาที่ผ่านมานั้น กลายเป็นประวัติศาสตร์นิพนธ์ที่มีพลวัตอันสัมพันธ์กับบรรยากาศทางสังคมการเมืองไทยในหลายทศวรรษ ดังนั้น การศึกษาชีวิตและผลงานของเขาจึงไม่ได้สะท้อนเพียงตัวตนของคนเพียงคนเดียว แต่ยังเป็นเงาฉายของสังคมไทยผ่านปฏิสัมพันธ์ทางวรรณกรรมและตลาดสิ่งพิมพ์ได้เป็นอย่างดี