ขนบการประณามพจน์ในวรรคดีเขมร

Abstract

บทความนี้มุ่งศึกษาบทประณามพจน์ที่ปรากฏในวรรณคดีเขมร ผลการศึกษาพบว่าประณามพจน์ถือเป็นขนบสำคัญ ซึ่งประกอบด้วย 1) ประณามพจน์พากย์บาลี 2) บทไหว้ ได้แก่ ไหว้พระรัตนตรัย ไหว้เทวดา ในศาสนาพุทธแฃะเทพเจ้าในศาสนาพราหมณ์ ไหว้ครูอาจารย์ ไหว้บิดามารดา และไหว้พระมหากษัตริย์ 3) การบอกนามกวีผู้แต่ง 4) การบอกประวัติกวีผู้แต่งโดยสังเขป 5) การบอกวัตถุประสงค์ในการแต่ง 6) การบอกที่มาของเรื่องที่แต่ง 7) การบอกศักราชที่แต่ง 8) คำอธิษฐานของกวี และ 9) คำร้องขอของกวีให้ช่วยแก้ไขข้อบกพร่องในงาน

นอกจากบทประณามพจน์ จะแสดงถึงความเป็นผู้มีคารวธรรมของกวีแล้ว ยังแสดงถึงความมีตัวตนอยู่ของกวี ความสำคัญของผลงานที่กวีได้สร้าง รวมทั้งความมุ่งหวังของกวีที่ได้รับจากงานที่ทำ