การระงับอธิกรณ์ : วิเคราะห์การทำงานของคณะสงฆ์และหมอปลา

พระครูวินัยธรมานะ  หิริธมฺโม

ผู้แต่ง

พระครูวินัยธรมานะ หิริธมฺโม ที่พักสงฆ์ทุ่งสาลี อำเภอสนามชัยเขต จังหวัดฉะเชิงเทรา

คำสำคัญ:

การระงับอธิกรณ์, คณะสงฆ์, หมอปลา

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษการระงับอธิกรณ์และวิเคราะห์การทำงานของคณะสงฆ์และหมอปลา ผลการศึกษาพบว่า การระงับอธิกรณ์ ใช้อธิกรณะ 7 (เป็นวิธีการสำหรับระงับอธิกรณ์หรือแก้ปัญหาในสงฆ์) 1.วิวาทาธิกรณ์ การวิวาทกัน ใช้ 2 วิธี คือ1) สัมมุขาวินัย วิธีระงับพร้อมหน้า 2) เยภุยยสิกา การตัดสินตามข้างมาก 2. อนุวาทาธิกรณ์ การโจทฟ้องกันด้วยศีลวิบัติ ใช้ 4 วิธีคือ 1) สัมมุขาวินัย วิธีระงับพร้อมหน้า 2) สติวินัย วิธีระงับโดยถือสติ 3) อมูฬหวินัย วิธีระงับสำหรับผู้หายจากเป็นบ้า 4) ตัสสปาปิยสิกา การตัดสินลงโทษแก่ผู้ผิด 3. อาปัตตาธิกรณ์ การต้องอาบัติใช้ 2 วิธี 1) ปฏิญญาตกรณะ การทำตามที่รับ 2) ติณวัตถารกวินัย วิธีประนีประนอม 4. กิจจาธิกรณ์ เรื่องที่เป็นสังฆกรรม ใช้ 2 วิธีคือ 1) นิคคหะ การข่ม ลงโทษ 2) ปัคคหะ การยกย่อง เชิดชู ส่วนการระงับอธิกรณ์ของคณะสงฆ์และหมอปลามีหลักการเดียวกันคือเพื่อความเรียบร้อยของสงฆ์กำราบพระภิกษุที่ประพฤติผิดและสร้างศรัทธาให้แก่ประชาชน วิธีการที่ปฏิบัติแตกต่างกันออก คือ คณะสงฆ์รับผิดชอบโดยตรงในการระงับอธิกรณ์ แตกต่างจากหมอปลาที่เข้ามาช่วยโดยการร้องเรียนจากชาวบ้านให้เข้ามาช่วยตรวจสอบ

References

ข่าวสด ออนไลน์. (2565). หมอปลาบุกวัดดัง เจ้าอาวาสโวยไม่ได้มั่วสีกา. สืบค้น 12 เมษายน 2565, จาก https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_6881017.

คชาภรณ์ คำสอนทา. (2561). รูปแบบการระงับอธิกรณ์ของคณะสงฆ์ไทยตามหลักพุทธสันติวิธี(ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาสันติศึกษา). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

โชติ ทองประยูร. (2535). คู่มือพระสังฆาธิการ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ภาพพิมพ์.

เดลินิวส์ ออนไลน์. (2565). ‘พระพะยอม ชมเปาะ หมอปลา’ ชี้ทำหน้าที่ปกป้องคุ้มครองพระพุทธศาสนา. สืบค้น 12 เมษายน 2565, จาก https://www.dailynews.co.th/news/753973/

ถวัลย์ ทองมี. (2535). คู่มือพระวินยาธิการ. กรุงเทพฯ: ห้างหุ้นส่วนจํากัด ภาพพิมพ์.

พระเทพปวรเมธี. (2562). จากปฏิรูปสู่การปฏิบัติแผนยุทธศาสตร์การปฏิรูปกิจการพระพุทธศาสนา. พระนครศรีอยุธยา: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระเทพเวที (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). (2534). การศึกษาสากลลนพื้นฐานแห่งภูมิปัญญาไทย. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งกรุ๊พ.

พระพรหมคุณภรณ์ (ป.อ.ปยุตโต). (2552). พุทธธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 11). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย(ไทย). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ยงยุทธ วัชรดุลย์.(2548). องค์พุทธมามกะ ความมั่นคงของพระพุทธศาสนาในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: บริษัทโพสต์ พับลิชชิง จำกัด มหาชน.

รายการบางอ้อ Adam Last. (2556). ประวัติ หมอปลา มือปราบสัมภเวสี ผู้ปลดปล่อยดวงวิญญาณ. สืบค้น 16 เมษายน 2565 จาก, https://hilight.kapook.com/view/90344.