การศึกษาเปรียบเทียบสภาพความเป็นมนุษย์ตามกฎหมายอาญาของไทยและต่างประเทศ

พระครูชินวีรบัณฑิต (เอก ชินวํโส); พระครูภาวนาโชติคุณ (กุ้ยไฮ้ ชุตินฺธโร)

ผู้แต่ง

พระครูชินวีรบัณฑิต (เอก ชินวํโส) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
พระครูภาวนาโชติคุณ (กุ้ยไฮ้ ชุตินฺธโร) วัดถ้ำสิงโตทอง ราชบุรี

คำสำคัญ:

สภาพ, ความเป็นมนุษย์, กฎหมายอาญา

บทคัดย่อ

บทความนี้ประสงค์เพื่อเปรียบเทียบแนวคิดและหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการเริ่มต้นสภาพความเป็นมนุษย์ตามกฎหมายอาญาของไทยและต่างประเทศ โดยวิเคราะห์เกณฑ์การกำหนดจุดเริ่มต้นของสภาพความเป็นมนุษย์และการคุ้มครองชีวิตในแต่ละบริบทที่สะท้อนถึงความแตกต่างทางกฎหมายและวัฒนธรรม ประเทศไทยกำหนดให้สภาพบุคคลเริ่มต้นเมื่อทารกคลอดจากครรภ์มารดาอย่างสมบูรณ์และมีชีวิตรอด โดยไม่พิจารณาปัจจัยทางกายภาพ เช่น การหายใจ ระบบหมุนเวียนโลหิต หรือการตัดสายสะดือ ซึ่งแสดงถึงการมุ่งเน้นการพิจารณาข้อเท็จจริงเชิงกายภาพและสิทธิของบุคคลที่สามารถดำรงชีวิตได้อย่างอิสระ อังกฤษ ใช้หลักเกณฑ์ที่พิจารณาว่าทารกสามารถดำรงชีวิตได้อย่างอิสระหลังคลอด รวมถึงการทำงานของระบบหมุนเวียนโลหิตหรือการหายใจ เหมือนกับเครือรัฐออสเตรเลียและนิวซีแลนด์ ซึ่งพิจารณาความสามารถของทารกในการดำรงชีวิตโดยไม่พึ่งพาร่างกายมารดา ส่วนแคนาดามีหลักเกณฑ์ที่เน้นการตรวจสอบทางการแพทย์ เช่น การแลกเปลี่ยนออกซิเจนในปอดหรือหลักฐานที่บ่งบอกว่าทารกมีชีวิต แม้ไม่คำนึงถึงการหายใจหรือการตัดสายสะดือ ในสหรัฐอเมริกา หลักเกณฑ์แตกต่างกันในแต่ละมลรัฐ บางมลรัฐยังยึดหลักการเกิดมามีชีวิต (Born Alive) ซึ่งพิจารณาว่าทารกมีระบบหมุนเวียนโลหิตหรือการหายใจอิสระ ในขณะที่นิวยอร์ก ได้คุ้มครองสิทธิของตัวอ่อนในครรภ์อายุตั้งแต่ 24 สัปดาห์ขึ้นไป ผลการศึกษาชี้ให้เห็นความหลากหลายในเกณฑ์การกำหนดสภาพความเป็นมนุษย์ที่มีปัจจัยวัฒนธรรม ระบบกฎหมาย และความก้าวหน้าทางการแพทย์เป็นตัวแปรสำคัญ

References

ปิยะวัฒน์ บุญ-หลง. (2560). การพิจารณาสภาพบุคคลตามกฎหมายไทย: การคลอดและการอยู่รอดเป็นทารก. จุลนิติ, 8(1), 55-65.

ศักดา ธนิตกุล. (2563). ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ฉบับอธิบายพร้อมคำพิพากษาศาลฎีกา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์นิติธรรม.

สมบัติ ธำรงธัญวงศ์. (2555). กฎหมายแพ่งทั่วไป. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์วิญญูชน.

เสถียร เหล่าแสงทอง. (2561). สิทธิในชีวิตและสถานะบุคคลตามกฎหมายไทย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

อุดม รัฐอมฤต. (2560). นิติปรัชญาและสังคม. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

Alexy, R. (2002). A Theory of Constitutional Rights. Oxford: Oxford University Press.

Dixon, A.J. (2021). The evolution of fetal homicide laws in the United States. American Criminal Law Review. 58(1), 75-90.

Elliott, C. & Quinn, F. (2022). Criminal Law (14th ed.). Harlow: Pearson Education.

Finnis, J. (1995). Philosophy of Law: The Moral Foundation of Legal Personhood. Oxford: Oxford University Press.

Fletcher, G.P. (2019). Rethinking Criminal Law. Oxford University Press.

Glanville, W. (1983). Legal definitions of life and fetal rights: California jurisprudence. Current Legal Problems. 36(1), 105-115.

Gray, A. (2017). The concept of personhood in Australian criminal law. Australian Journal of Law and Philosophy, 43(1), 85-95.

Graycar, R. & Morgan, J. (2012). The Hidden Gender of Law (2nd ed.). Sydney: Federation Press.

Harman, E. (2009). Creation ethics: The moral and legal status of early fetuses. Philosophical Perspectives, 23(1), 45-50.

Harris, J. (1999). The legal definition of life in New Zealand criminal law. Kennedy Institute of Ethics Journal, 9(4), 340-350.

Harvard Law Review. (2022). Legal personhood and vital statistics: Delaware case studies. Harvard Law Review. 135(1), 110-120.

Herring, J. (2020). Criminal Law: Text, Cases, and Materials (9th ed.). Oxford: Oxford University Press.

Hogg, P.W. (2020). Constitutional Law of Canada (5th ed.). Toronto: Thomson Reuters.

Lafave, W.R. (2017). Substantive Criminal Law (3rd ed.). St. Paul: West Academic.

Mackenzie, C. & Stoljar, N. (Eds.). (2000). Relational Autonomy: Feminist Perspectives on Autonomy, Agency, and the Social Self. Oxford: Oxford University Press.

Ormerod, D. & Laird, K. (2018). Smith and Hogan's Essentials of Criminal Law (3rd ed.). Oxford: Oxford University Press.

Smith, R.J. (2018). Criminal Law in the United States (4th ed.). New York: Wolters Kluwer.