การประยุกต์ใช้หลักไตรสิกขากับการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ในภาครัฐ
คำสำคัญ:
ไตรสิกขา, การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์, ภาครัฐ, การบูรณาการบทคัดย่อ
การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์การประยุกต์ใช้หลักไตรสิกขาในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ภาครัฐ และเสนอแนวทางการบูรณาการหลักพุทธธรรมกับแนวทางการพัฒนาสมัยใหม่เพื่อสร้างบุคลากรที่มีคุณภาพทั้งด้านความรู้ความสามารถและคุณธรรมจริยธรรม การศึกษาใช้วิธีการวิเคราะห์เอกสารและการสังเคราะห์แนวคิดจากงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการศึกษากรณีตัวอย่างการประยุกต์ใช้ในองค์กรภาครัฐต่าง ๆ ผลพบว่า หลักไตรสิกขา ประกอบด้วย ศีล สมาธิ และปัญญา สามารถนำมาประยุกต์ใช้กับการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยศีลช่วยสร้างวินัยและจริยธรรมในการทำงาน สมาธิส่งเสริมคุณภาพจิตใจและความมีสติในการปฏิบัติงาน และปัญญาพัฒนาความรู้และทักษะการคิดวิเคราะห์อย่างลึกซึ้ง การบูรณาการทั้งสามด้านจะส่งผลให้บุคลากรมีความสมดุลระหว่างความสามารถและคุณธรรม มีจิตสาธารณะและสามารถปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงในยุคดิจิทัลได้อย่างเหมาะสม การพัฒนาตามหลักไตรสิกขาต้องดำเนินการอย่างเป็นระบบและต่อเนื่องผ่านกระบวนการฝึกอบรม การประเมินผล การสร้างวัฒนธรรมองค์กร และการพัฒนาผู้นำในทุกระดับ เพื่อสร้างบุคลากรที่มีความรู้คู่คุณธรรมและสามารถขับเคลื่อนภาครัฐสู่ความโปร่งใส ยั่งยืน และเป็นที่ศรัทธาของประชาชนอย่างแท้จริง
เอกสารอ้างอิง
นราธิป ศรีราม. (2550). การวางแผนทรัพยากรมนุษย์ (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
พระครูนิวิฐศีลขันธ์ (ณรงค์ ฐิตวฑฺฒโน). (2556). รูปแบบการพัฒนาทุนมนุษย์ตามหลักพุทธธรรมในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน์, 9(2), 102-115.
พระครูพิสัยปริยัติกิจ (แก่น อคฺควณฺโณ) และศราวุธ ปลอดภัย. (2557). การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ในองค์กรตามหลักไตรสิกขา. วารสารมหาจุฬาวิชาการ, 4(1), 123-140.
พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต). (2543). ทศวรรษธรรมทัศน์พระปิฎก หมวดศึกษาศาสตร์. กรุงเทพฯ: ธรรมสภา.
_____. (2545). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
พระพรหมคุณากรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2555). พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย (พิมพ์ครั้งที่ 32). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ผลิธัมม์.
_____. (2551). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ฉบับประมวลธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 17). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระสมุห์หลง อิทฺธิญาโณ. (2565). การประยุกต์หลักไตรสิกขาเพื่อการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ขององค์การบริหารส่วนตำบลปางหมู อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน (สารนิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พัฐสุดา ชูติกุลัง และคณะ. (2566). การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ที่ส่งผลต่อประสิทธิผลการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์ในเรือนจำกลางคลองเปรม กรุงเทพมหานคร. วารสาร มจร พุทธปัญญาปริทรรศน์, 8(3). 206-221.
พุทธทาสภิกขุ (เงื่อม อินฺทปญฺโญ). (2552). คู่มือมนุษย์ Handbook for Mankind. กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกฉบับภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ: บริษัทนานมีบุ๊ค.
ศิริศักดิ์ นันตี. (2558). การบูรณาการการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ตามทฤษฎีตะวันตกกับหลักการทางพระพุทธศาสนา. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมคาสตร์, 23(41), 75-88.
สนธยา พลศรี. (2550). ทฤษฎีและหลักการพัฒนาชุมชน (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2536). พุทธศาสนากับการพัฒนาพฤติกรรมมนุษย์. สืบค้น 10 เมษายน 2568, จาก https://shorturl.asia/tJdgy
สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน (ก.พ.). (2567). แนวทางการพัฒนาบุคลากรภาครัฐ พ.ศ. 2566-2570. สืบค้น 10 เมษายน 2568, จาก https://tinylink.info/100nI
สุจิตรา ธนานันท์. (2550). การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์. กรุงเทพฯ: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
สุรศักดิ์ ชะมารัมย์. (2559). การบริหารทรัพยากรมนุษย์ในทศวรรษหน้า. ร้อยเอ็ด: มหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด.
อำนวย แสงสว่าง. (2540). การจัดการทรัพยากรมนุษย์. กรุงเทพฯ: อักษราพิพัฒน์.
อำนาจ บัวศิริ. (2558). กระบวนการสร้างภาวะผู้นำด้วยหลักไตรสิกขา. วารสารศึกษาศาสตร์, 26(3), 76-89.
Bohlander, G. et al. (2001). Managing human resources (12th ed.). Cincinnati, OH: South-Western College.
Goulet, D. (1971). The cruel choice: A new concept in the theory of development. New York: Athenum.
Nadler, L. (1982). Designing training program: The critical events model. Reading, MA: Addison-Wesley.
______. (1984). The Handbook of Human Resource Development. New York: John Wiley & Sons.
Pace, R. W. & Smith, P. (1991). Human resource development. New Jersey: Prentice Hall.
Swaneburg, R. C. (1968). In service education. New York: G.D. Putnam Sons.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสหวิทยาการนวัตกรรมปริทรรศน์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เพื่อให้เป็นไปตามกฎหมายลิขสิทธิ์ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องลงลายมือชื่อในแบบฟอร์มใบมอบลิขสิทธิ์บทความให้แก่วารสารฯ พร้อมกับบทความต้นฉบับที่ได้แก้ไขครั้งสุดท้าย นอกจากนี้ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องยืนยันว่าบทความต้นฉบับที่ส่งมาตีพิมพ์นั้น ได้ส่งมาตีพิมพ์เฉพาะในวารสารสหวิทยาการนวัตกรรมปริทรรศน์ เพียงแห่งเดียวเท่านั้น หากมีการใช้ภาพหรือตารางหรือเนื้อหาอื่นๆ ของผู้นิพนธ์อื่นที่ปรากฏในสิ่งตีพิมพ์อื่นมาแล้ว ผู้นิพนธ์ต้องขออนุญาตเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน พร้อมทั้งแสดงหนังสือที่ได้รับการยินยอมต่อบรรณาธิการ ก่อนที่บทความจะได้รับการตีพิมพ์ หากไม่เป็นไปตามข้อกำหนดเบื้องต้น ทางวารสารจะถอดบทความของท่านออกโดยไม่มีข้อยกเว้นใดๆ ทั้งสิ้น
