การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้แนวคิดการคิดเชิงออกแบบเพื่อส่งเสริมความสามารถในการสร้างนวัตกรรมและความเป็นนวัตกรของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

เบญจรัตน์ เปรมปรีสุข; อุบลวรรณ ส่งเสริม

ผู้แต่ง

เบญจรัตน์ เปรมปรีสุข มหาวิทยาลัยศิลปากร
อุบลวรรณ ส่งเสริม มหาวิทยาลัยศิลปากร

คำสำคัญ:

รูปแบบการจัดการเรียนรู้, แนวคิดการคิดเชิงออกแบบ, ความสามารถในการสร้างนวัตกรรม, ความเป็นนวัตกร

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1. พัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้แนวคิดการคิดเชิงออกแบบ เพื่อส่งเสริมความสามารถในการสร้างนวัตกรรมและความเป็นนวัตกรของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 2. ศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบฯ ประกอบด้วย 2.1 ศึกษาพัฒนาการความสามารถในการสร้างนวัตกรรมของนักเรียน 2.2 ศึกษาความเป็นนวัตกรหลังการใช้รูปแบบฯ 2.3 ศึกษาความคิดเห็นของนักศึกษาที่มีต่อการเรียนด้วยรูปแบบฯ กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการวิจัย คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2566 โรงเรียนพระปฐมวิทยาลัย จำนวน 40 คน โดยการสุ่มแบบกลุ่ม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย 1. รูปแบบการจัดการเรียนรู้ 2. คู่มือการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ 3. แผนการจัดการเรียนรู้ 4. แบบประเมินความสามารถในการสร้างนวัตกรรม 5. แบบประเมินความเป็นนวัตกร 6. แบบสอบถามความคิดเห็นของนักเรียน วิเคราะห์ข้อมูลโดย ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบสมมติฐานที่ใช้เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของสองกลุ่มที่เกี่ยวข้องกัน การวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียวแบบวัดซ้ำ

ผลการวิจัยพบว่า 1. รูปแบบการจัดการเรียนรู้ มีองค์ประกอบที่สำคัญ 5 ประการ ได้แก่ 1. หลักการ 2. จุดมุ่งหมาย 3. ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้ มี 5 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นตอนที่ 1 ขั้นการทำความเข้าใจปัญหา ขั้นตอนที่ 2 ขั้นการกำหนดปัญหา ขั้นตอนที่ 3 ขั้นการระดมความคิด ขั้นตอนที่ 4 ขั้นการสร้างต้นแบบหรือแบบจำลอง ขั้นตอนที่ 5 ขั้นการทดสอบ 4. การวัดประเมินผล และ 5. เงื่อนไขการนำไปใช้ ซึ่งผลการประเมินคุณภาพโดยผู้เชี่ยวชาญพบว่ามีค่าความสอดคล้องอยู่ในระดับมากที่สุด (M=4.82, S.D.=0.38) 2. ประสิทธิผลของรูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้แนวคิดการคิดเชิงออกแบบ 2.1 พัฒนาการความสามารถในการสร้างนวัตกรรมของนักเรียนสูงขึ้น อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 2.2 ความเป็นนวัตกรหลังการใช้รูปแบบฯ อยู่ในระดับดีมาก (M=2.91, S.D.=0.09) 2.3 ความคิดเห็นของนักเรียนที่มีต่อการใช้รูปแบบฯ ภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (M=4.83, S.D.=0.35)

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.

ชญาภรณ์ เอกธรรมสุทธิ์. (2562). การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดการคิดเชิงออกแบบร่วมกับแนวคิดการสพท้อนคิดการปฏิบัติเพื่อส่งเสริมความสามารถในการสร้างนวัตกรรมพยาบาลของนักศึกษาพยาบาล (ดุษฎีนิพนธ์ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ตรีทิพ บุญแย้ม. (2554). ปัจจัยเชิงสาเหตุพหุระดับที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมสร้างนวัตกรรมระดับบุคคลและระดับกลุ่มงานเพื่อสร้างนวัตกรรมผลิตภัณฑ์ในบริษัทเอกชนของไทย (ดุษฎีนิพนธ์วิทยาศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการวิจัยพฤติกรรมศาสตร์ประยุกต์). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

เนาวนิตย์ สงคราม. (2556). ผลของการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดการเรียนรู้เชิงรุกและแนวคิดการเรียนการสอนบนเว็บแบบผสมผสาน เพื่อการออกแบบการศึกษา

นอกสถานที่เสมือนและส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของนักศึกษาครุศาสตร์ ศึกษาศาสตร์ระดับปริญญาบัณฑิต. วารสารศึกษาศาสตรมหาวิทยาลัยศิลปากร, 10(2), 82-95.

พีชญาณ์ พานะกิจ. (2558). การพัฒนารูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์และนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนชั้น ประถมศึกษา (ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน) กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

ราชบัณฑิตยสถาน. (2552). พจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: อักษรเจริญทัศน์.

สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ. (2562). นวัตกรรมเพื่ออนาคต. กรุงเทพฯ: สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน).

Bagley, R. O. (2014). The 10 Traits of Great Innovators. Retrieved May 20, 2024, from https://shorturl.asia/rtwzR

Brown, T. (2008). Design Thinking. Harvard Business Review, 86(6), 84-95.

Zhou, J. & George, J. M. (2001). When job dissatisfaction leads to creativity: Encouraging the expression of voice. Academy of Management, Journal 44(4), 682-696.