แนวคิดพิพิธภัณฑ์วิทยาใหม่กับการบริหารจัดการนิทรรศการของพิพิธภัณฑ์ไทย : จากพื้นที่จัดแสดงสู่พื้นที่สนทนาทางสังคม

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อการสังเคราะห์ข้อมูลเกี่ยวกับการบริหารจัดการนิทรรศการของพิพิธภัณฑ์ไทยผ่านแนวคิดพิพิธภัณฑ์วิทยาใหม่ โดยมีการวิเคราะห์ความแตกต่างของนิยามพิพิธภัณฑ์ระหว่างบริบทสากลกับประเทศไทย และการปรับใช้แนวคิดพิพิธภัณฑ์วิทยาใหม่ในบริบทการบริหารจัดการนิทรรศการของพิพิธภัณฑ์ไทย ผลการสังเคราะห์ข้อมูล พบว่า พิพิธภัณฑ์ในบริบทสากล ไม่ว่าจะเป็นพิพิธภัณฑ์อารยธรรมเอเชีย ประเทศสิงคโปร์ พิพิธภัณฑ์โกล-โรมัน ประเทศเบลเยี่ยม พิพิธภัณฑ์ลูฟวร์ ประเทศฝรั่งเศส และพิพิธภัณฑ์นิเวศชุมชนพื้นถิ่นอัคชิน ประเทศสหรัฐอเมริกา เป็นตัวอย่างของพิพิธภัณฑ์ที่ดำเนินการบริหารจัดการนิทรรศการตามแนวคิดพิพิธภัณฑ์วิทยาใหม่อย่างครบถ้วน ทั้งมีการรู้จักและเข้าใจผู้เข้าชม การเป็นสถาบันการเรียนรู้ การเข้าถึงทุกกลุ่มเป้าหมายและการมีส่วนร่วมของชุมชน ในขณะที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติของไทยภายใต้การกำกับของภาครัฐ ยังคงจำกัดอยู่กับการจัดเก็บรวบรวม และจัดแสดงวัตถุเพื่อการศึกษาเฉพาะด้านเพียงเท่านั้น อย่างไรก็ตาม ประเทศไทยยังคงมีพิพิธภัณฑ์นอกการกำกับของภาครัฐ ไม่ว่าจะเป็นพิพิธภัณฑ์เรียนรู้การลงทุน มิวเซียมสยาม ศูนย์การเรียนรู้ธนาคารแห่งประเทศไทย และพิพิธภัณฑ์วัดพระธาตุเสด็จ ที่มีการปรับใช้แนวคิดพิพิธภัณฑ์วิทยาใหม่ เพื่อพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการนิทรรศการให้สอดคล้องกับความต้องการของสังคมยุคใหม่มากยิ่งขึ้น จึงสะท้อนให้เห็นว่า การบริหารจัดการนิทรรศการของพิพิธภัณฑ์ภายใต้แนวคิดพิพิธภัณฑ์วิทยาใหม่ สามารถที่จะช่วยยกระดับพิพิธภัณฑ์ไทยให้กลายเป็นพื้นที่สำหรับการเรียนรู้ทางสังคมอย่างแท้จริง