การวัดประสิทธิภาพของธุรกิจรวบรวมผลผลิตของสหกรณ์การเกษตรในจังหวัดสระบุรี โดยใช้เทคนิค DEA: กรณีศึกษาสหกรณ์โคนม

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิภาพของการรวบรวมน้ำนมดิบของสหกรณ์โคนม จ.สระบุรี จำนวน 9 แห่ง โดยศึกษาจากประสิทธิภาพเชิงเทคนิค ด้วยวิธีการวิเคราะห์เส้นห่อหุ้ม ซึ่งเป็นการประเมินประสิทธิภาพทางเศรษฐศาสตร์ โดยรวบรวมข้อมูลทุติยภูมิตั้งแต่ปี พ.ศ. 2560 – 2564 ตัวแปรที่ใช้วัดประสิทธิภาพกำหนดปัจจัยนำเข้า ได้แก่ ค่าใช้จ่าย และสินทรัพย์ถาวร สำหรับตัวแปรผลผลิต ประกอบด้วย ปริมาณน้ำนมดิบ และรายได้ของสหกรณ์ ผลการศึกษาพบว่า

สหกรณ์โคนมทั้งหมด 9 สหกรณ์ จำนวน 45 DMU มีการรวบรวมน้ำนมดิบจากสมาชิกที่อยู่ในระยะ Increasing Return to Scale 12 DMU, ระยะ Constant Return to Scale 3 DMU และระยะ Decreasing Return to Scale 30 DMU ที่น่าสังเกตคือการรวบรวมผลผลิตของสหกรณ์ที่อยู่ในระยะ Constant Return to Scale มีเพียง 3 DMU จำนวน 2 สหกรณ์ แต่สหกรณ์ที่มีประสิทธิภาพสูงสุดกลับเป็นสหกรณ์ที่ไม่มีโรงงานแปรรูปน้ำนม แต่ทำธุรกิจรวบรวมน้ำนมดิบจากสมาชิกส่งจำหน่ายให้บริษัทเอกชนโดยตรงเพื่อทำการแปรรูปเป็นนมบรรจุกล่องต่อไป ในด้านประสิทธิภาพการรวบรวมน้ำนมดิบของสหกรณ์ พบว่าสหกรณ์ทั้ง 9 แห่ง มีประสิทธิภาพในการรวบรวมน้ำนมดิบจากสมาชิก ที่อยู่บนเส้นพรมแดนประสิทธิภาพ เป็นบางปี ดังนั้น การส่งเสริมให้สหกรณ์ลงทุนสร้างโรงงานแปรรูปของตนเองอาจต้องทบทวนนโยบายดังกล่าวและ  ความคุ้มค่าในการลงทุน โดยจะต้องพิจารณาร่วมกับปัจจัยสภาพแวดล้อมต่างๆ เช่น ด้านการตลาด ปัจจัยด้านต้นทุนการผลิต ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมและโรคของโค เพราะว่าการลงทุนเพื่อสร้างโรงงานแปรรูปผลิตภัณฑ์นมของสหกรณ์โคนมเป็นการลงทุนที่ต้องใช้เงินลงทุนที่สูงเพื่อให้การส่งเสริมสหกรณ์โคนมบรรลุตามวัตถุประสงค์ต่อไป