เปรียบเทียบรูปแบบการแสดงของกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทยแบบพื้นบ้าน และวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อ 1) ศึกษารูปแบบการแสดงของกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทยแบบพื้นบ้าน 2) ศึกษารูปแบบการแสดงกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทยของวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์ 3)เปรียบเทียบรูปแบบการแสดงของกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทยแบบพื้นบ้าน และวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์ ข้อมูลได้จากการรวบรวมเอกสารและภาคสนาม โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์ปราชญ์ชาวบ้านและบุคลากรวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์ การสังเกตและการสนทนากลุ่ม นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เชิงคุณภาพ นำเสนอผลงานการวิจัยแบบพรรณนาวิเคราะห์ และใช้กรณีศึกษาสังเกตจากตัวอย่างในพื้นที่ ผู้วิจัยเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ประกอบด้วยกลุ่มผู้รู้ กลุ่มผู้ปฏิบัติ และกลุ่มผู้เกี่ยวข้อง ผลการวิจัยพบว่า 1) รูปแบบการแสดงฟ้อนภูไทกาฬสินธุ์แบบพื้นบ้าน ในจังหวัดกาฬสินธุ์ทั้ง 8 อำเภอ มีเพียง 6 อำเภอที่ยังคงอนุรักษ์การฟ้อนภูไทแบบพื้นบ้าน ส่วนอีก 2 อำเภอจะฟ้อนในช่วงงานบุญโดยมีคนจากหมู่บ้านอื่นเข้ามาต่อท่ารำให้ ปัจจุบันฟ้อนภูไทกาฬสินธุ์ของชาวบ้านได้มีการพัฒนารูปแบบการแสดงให้มีแบบแผน  2) รูปแบบการแสดงฟ้อนภูไทกาฬสินธุ์ของวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์ ได้ออกเก็บรวบรวมข้อมูลแล้วนำมาอนุรักษ์และปรับปรุง นำเอาท่าฟ้อนที่ได้แบบมาจากการฟ้อนของนางเทียมในการรักษาคนป่วย แล้วนำมาปรับท่าให้มีความหมายและเกิดความสวยงาม มีรูปแบบในการถ่ายทอดการแสดง ประกอบดนตรีที่เป็นเอกลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทย วิทยาลัยนำท่าฟ้อนมาปรับและเพิ่มเติมเพื่อให้เป็นรูปแบบเกิดความสวยงาม  คณะอาจารย์ภาควิชานาฏศิลป์ ได้เรียบเรียงท่ารำขึ้นใหม่ ได้พัฒนาและปรับเปลี่ยนเนื้อร้องโดยการใส่คำร้องที่เป็นเนื้อร้องของชาวผู้ไทย สำเนียงของไทบ้าน มาเรียบเรียงใส่ดนตรี โดยเรียบเรียงเป็นวรรคตอนตามความสำคัญของเนื้อเพลง นำเอาเอกลักษณ์ สถานที่ สำคัญ สถานที่ท่องเที่ยวในจังหวัดกาฬสินธุ์ มาเรียบเรียงเป็นเนื้อร้องประกอบการแสดงฟ้อนภูไทกาฬสินธุ์โดยใช้ทำนองลำภูไทเหมือนเดิม  3)เปรียบเทียบรูปแบบการแสดงฟ้อนภูไทกาฬสินธุ์แบบพื้นบ้าน และแบบวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์ มีทั้งความเหมือนและแตกต่าง 3 ด้าน ได้แก่ ด้านที่1.ท่ารำ ด้านที่2.การแปรแถวของวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์จะมีด้วยกันถึง 5 แบบ  ส่วนแถวของชาวบ้านนั้นจะมีอยู่1ถึง2ลักษณะแล้วจะไม่มีการแปรแถวระหว่างรำ ด้านที่3 ดนตรี วิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์จะใช้วงดนตรีพื้นบ้านในการแสดง ส่วนชาวบ้านจะใช้การเปิดเครื่องเล่นซีดีและแผ่นซีดี เพลงฟ้อนภูไทกาฬสินธุ์แทนการเล่นดนตรีสด ส่วนที่เหมือนกันในการแสดงฟ้อนภูไทแบบชาวบ้านและแบบของวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์ นั้นก็คือ การแต่งกายและทำนองเพลงที่ใช้ประกอบการแสดงฟ้อนภูไทกาฬสินธุ์ ซึ่งการแต่งกาย ทำนองเพลง ภาษาที่ใช้ในลำประกอบการแสดงฟ้อนภูไทกาฬสินธุ์นั้นได้แสดงให้ว่าเป็นสัญลักษณ์ที่บ่งบอกถึงความเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทยได้ดีที่สุด