ชุมชนโบราณของกลุ่มชาติพันธ์ไท-ลาว ที่สัมพันธ์กับนิเวศวิทยาวัฒนธรรมปลาไหล ในประเทศไทยและสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษานิเวศวิทยาวัฒนธรรมปลาไหลของกลุ่มชาติพันธุ์ไท - ลาวในจังหวัดสุรินทร์ ประเทศไทยและแขวงจำปาสัก สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว และ 2) วิเคราะห์องค์ประกอบของชุมชนโบราณที่สัมพันธ์กับนิเวศวิทยาวัฒนธรรมปลาไหลในประเทศไทย เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์กับผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ ผู้นำ ผู้อาวุโส ปราชญ์ และผู้นำใน การประกอบพิธีกรรม ในประเทศไทย และสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว แห่งละ 30 ราย และใช้แบบสอบถามในการเก็บรวบรวมข้อมูลกลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ประชาชนกลุ่มชาติพันธุ์ไท - ลาว  ในจังหวัดสุรินทร์ ประเทศไทย จำนวน 500 ราย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์ด้านเนื้อหา และการวิเคราะห์ปัจจัยหรือการวิเคราะห์องค์ประกอบ ผลการวิจัย พบว่า 1) นิเวศวิทยาวัฒนธรรมปลาไหล ประกอบด้วย ระบบนิเวศน์ที่อยู่อาศัยของปลาไหล นิเวศวิทยาวัฒนธรรมปลาไหล วัฒนธรรม ประเพณี พิธีกรรม และความเชื่อกับนิเวศวิทยาปลาไหล และชุมชนโบราณที่สัมพันธ์กับนิเวศวิทยาปลาไหล 2) มีองค์ประกอบของชุมชนโบราณที่สัมพันธ์กับนิเวศวิทยาวัฒนธรรมปลาไหลในประเทศไทย จำนวน 4 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) นิเวศวิทยาวัฒนธรรมปลาไหลในสังคมชุมชนโบราณในวิถีวัฒนธรรม และโครงการตามพระราชดำริ  2) นิเวศวิทยาวัฒนธรรมปลาไหลที่สัมพันธ์กับความจำเป็นทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม 3) นิเวศวิทยาวัฒนธรรมปลาไหลที่สัมพันธ์กับประวัติศาสตร์ท้องถิ่น และ 4) นิเวศวิทยาวัฒนธรรมปลาไหลที่สัมพันธ์กับสังคมชุมชนโบราณลุ่มน้ำมูล