สภาพและความต้องการนวัตกรรมการถ่ายทอดความรู้แบบจำลองการเกษตร เพื่อความยั่งยืนในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ กรณีศึกษา : สถานีพัฒนาเกษตรที่สูงในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ บ้านป่าคา จังหวัดกำแพงเพชร

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ในวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาสภาพการถ่ายทอดองค์ความรู้ของแบบจำลองเกษตรที่สูง 2. ศึกษาเจตคติและความต้องการนวัตกรรมการถ่ายทอดความรู้แบบจำลองเกษตรที่สูงเพื่อ การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน ของเกษตรกรชาวเขา บ้านป่าคา โดยใช้วิธีวิจัยแบบแบบผสานวิธี โดยมีกลุ่มเป้าหมายหลัก 2 ส่วนคือ (1) เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานในโครงการฯ จำนวน 6 คน เป็นผู้ให้ข้อมูลสำคัญในการประชุมกลุ่มย่อยเพื่อทราบถึงสภาพปัจจุบันและแนวทางการพัฒนานวัตกรรมการถ่ายทอดความรู้แบบจำลองเกษตรที่สูงดังกล่าว และ (2) เกษตรกรชาวเขาบนพื้นที่ศึกษา 162 ครัวเรือนจากการสุ่มตัวอย่างอย่างง่ายจากตารางของเครจซี่และมอร์แกนที่ความเชื่อมั่น 0.95 การวิจัยนี้ใช้เครืองมือจำนวน 2 ชุด ได้แก่ ประเด็นคำถามในการจัดสนทนากลุ่ม ซึ่งมีค่า IOC อยู่ระหว่าง 0.60-1.00  และ แบบสอบถามเจตคติและความต้องการนวัตกรรมการถ่ายทอดความรู้แบบจำลองเกษตรที่สูงของสถานีฯ  ซึ่งมีค่า IOC อยู่ระหว่าง 0.80-1.00 ผลการวิจัยพบว่านวัตกรรมการถ่ายทอดองค์ความรู้ควรประกอบด้วย 5 ประเด็นหลักคือ  (1) ลักษณะและความสำคัญของการปลูกไม้ผลยืนต้นทดแทนการทำไร่เชิงเดี่ยว (2) ความรู้ด้านการเตรียมพื้นที่และความรู้เรื่องดิน (3) ความรู้ความเข้าใจด้านความอันตรายจากการสัมผัสสารเคมีทางการเกษตร (4) การดูแลรักษา การให้ปุ๋ย และการกำจัดศรัตรูพืช ตลอดจนการผลิตปุ๋ยและสารชีวภัณฑ์ และ (5) การเก็บเกี่ยวผลผลิต โดยเกษตรกรชาวเขาทั้งหมดมีความต้องการนวัตกรรมในรูปวิดีโอผ่านระบบออนไลน์ผ่านช่อง YouTube เนื่องจากง่ายต่อการเข้าถึงและเปิดดูได้ตามต้องการ