คติสัญลักษณ์ในการตกแต่งพุทธสถานเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม: กรณีศึกษาวัดป่าศรีคุณาราม ตำบลบ้านจีต อำเภอกู่แก้ว จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

งานวิจัยมีวัตถุประสงค์ไว้เพื่อ 1) ศึกษาประวัติพัฒนาการการพุทธสถานท้องถิ่นวัดป่าศรีคุณาราม  2) ศึกษาคติสัญลักษณ์และองค์ประกอบในการประดับตกแต่งพุทธสถาน 3) ศึกษาแนวทางการส่งเสริมการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมของวัดป่าศรีคุณาราม  ผู้วิจัยได้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพทำการศึกษาข้อมูลจากเอกสารและภาคสนาม ผู้ให้ข้อมูลจำนวน  80  คน  ซึ่งประกอบไปด้วย 1) กลุ่มผู้รู้  จำนวน  10  คน  2) ผู้ปฏิบัติ  จำนวน 30 คน 3) กลุ่มผู้ให้ข้อมูลทั่งไป จำนวน 50 คน วิเคราะห์เนื้อหาตามประเด็นที่กำหนดไว้ในกรอบการวิจัย นำเสนอผลการศึกษาแบบพรรณนาวิเคราะห์ผลการวิจัยพบว่า 1) วัดป่าศรีคุณารามสังกัดคณะธรรมยุตมีแนวทางการปฏิบัติด้านสมถะและวิปัสสนาตามตามแบบหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต สมัยที่ท่านยังมีชีวิตแนะนำให้พระผู้เป็นศิษย์ถือธุดงค์เข้าวัดเป็นหลักท่องเที่ยวไปตามป่าเขา แต่สถานที่ใดพิจารณาจึงพักปฏิบัติต่อ  ชาวบ้านเมื่อเกิดศรัทธานิมนต์ให้อยู่ประจำจึงสร้างวัดที่ถาวร ภายหลังท่านได้มรณภาพลงผู้เกิดศรัทธาจึงได้สร้างอาคารพิพิธภัณฑ์นำเสนอประวัติและเป็นที่เก็บรักษาอัฐิธาตุ อัฐบริขารเครื่องใช้จัดแสดงให้ผู้สนใจได้เรียนรู้   นับจากนั้นมาเมื่อลูกศิษย์ของพระเถระอาจารย์ก็นิยมสร้างกันต่อเนื่องมา วัดก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2494 วัดได้มีการพัฒนามาอย่างต่อเนื่อง  2) คติสัญลักษณ์ที่ใช้ประดับตกแต่งพุทธสถานเป็นงานร่วมสมัย ประกอบไปด้วย กุฏิ ศาลาการเปรียญ พระธาตุ ซุ้มประตู้โขง สถาปัตยกรรมดังกล่าวได้นำเอาเรื่องราวทางศาสนาและประเพณีท้องถิ่นโดยวิธการเขียนภาพจิตรกรรม ประติมากรรม และการจัดส่วนไม้ประดับที่โดดเด่น 3) การส่งเสริมการท่องเที่ยววัดควรพิจารณาให้ความสำคัญในด้านสถาปัตยกรรมที่ถูกประดับตกแต่งด้วยคติสัญลักษณ์โดยให้ความหมายและดูแลให้สวยงามเสมอ วัดควรมีการเชิญชวนให้ประชาชนเข้ากิจกรรมอย่างสม่ำเสมอและควรมีการดูแลไม้ดอกไม้ประดับรอบบริเวณพระธาตุและบริเวณอื่นเพื่อเป็นสถานที่พักผ่อนแก่ผู้ที่มาเยี่ยมชม โดยสรุปงานวิจัยนี้สามารถนำไปเป็นข้อมูลในการพัฒนาวัดเพื่อเป็นสถานที่ท่องเที่ยวได้