ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันโรคหนอนพยาธิที่ติดต่อผ่านดินในนักเรียนศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก
คำสำคัญ:
พฤติกรรมการป้องกันโรค, หนอนพยาธิ, ศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขาบทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้เป็นเชิงสหสัมพันธ์ ผู้วิจัยได้รวบรวมข้อมูลโดยจำนวนกลุ่มตัวอย่างที่ได้รับการตรวจอุจาระและการใช้แบบสอบถามจำนวน 85 คน โดยในการวิจัยครั้งนี้ตรวจอุจาจระด้วยกล้องจุลทรรศน์ทำการตรวจหาไข่พยาธิในอุจจาระโดยวิธี Kato’s thick smear technique และผู้ให้ข้อ มูลตอบแบบสอบถามคือผู้ปกครองนักเรียน โดยเก็บข้อมูลระหว่างเดือนธันวาคม พ.ศ.2565 ถึงเดือน มีนาคม พ.ศ.2566 การวิเคราะห์ข้อมูลส่วนบุคคล ค่าความถี่ ค่าร้อยละ และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ส่วนการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ Chi-square test
ผลการศึกษาพบว่านักเรียนส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงคิดเป็นร้อยละ 62.35 และเพศชายคิดเป็นร้อยละ 37.65 อายุของนักเรียนส่วนมากอยู่ในช่วง 15-19 ปี คิดเป็นร้อยละ 47.06 รองลงมาอายุ 10-14 ปี คิดเป็นร้อยละ 38.82 ภาวะโภชนาการ ส่วนใหญ่น้ำหนักตามเกณฑ์ คิดเป็นร้อยละ 81.18 รองมาน้ำหนักน้อยกว่าเกณฑ์ คิดเป็นร้อยละ 11.76 อัตราความชุกของโรคหนอนพยาธิในทางเดินอาหารตรวจพบไข่หนอนพยาธิทางเดินอาหาร คิดเป็นร้อยละ 10.59 พบในเพศชายคิดเป็นร้อยละ 21.88 และเพศหญิงคิดเป็นร้อยละ 3.77 พบในช่วงอายุ15-19 ปีคิดเป็นร้อยละ 12.50 รองลงมาอายุ 10-14 ปี คิดเป็นร้อยละ 12.12 ภาวะโภชนาการ ส่วนมากพบน้ำหนักน้อยกว่าเกณฑ์คิดเป็นร้อยละ 70.00 รองลงมาน้ำหนัค่อนข้างน้อย คิดเป็นร้อยละ 20.00 ลักษณะการกระจายของหนอนพยาธิจำแนกตามชนิดพบพยาธิไส้เดือนมากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 7.06 รองลงมาได้แก่พยาธิปากขอคิดเป็นร้อยละ 2.35 และพยาธิเข็มหมุดร้อยละ 1.18 พยาธิไส้เดือนและพยาธิเข็มหมุดในนักเรียนชายมากกว่านักเรียนหญิง คิดเป็นร้อยละ 12.50 และเป็นร้อยละ 3.13 ตามลำดับ ความชุกของโรคหนอนพยาธิทางเดินอาหารมีความสัมพันธ์กับภาวะโภชนาการของนักเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ p-value < 0.05 ส่วนอายุ เพศและระดับชั้นเรียนของนักเรียนไม่มีความสัมพันธ์กับกับความชุกของโรคหนอนพยาธิทางเดินอาหาร
ข้อเสนอแนะหน่วยงานที่รับผิดชอบในพื้นที่ควรจัดให้มีผู้นำนักเรียนส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคตามนโยบายโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ เพื่อให้นักเรียนเป็นผู้นำในการส่งเสริมและป้องกันโรคในโรงเรียน ครอบครัวและชุมชน เพื่อสร้างความรู้ในด้านการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคหนอนพยาธิให้แก่ชุมชน
