ลำคอนสะหวัน : อัตลักษณ์การแสดงดั้งเดิมแขวงสะหวันนะเขตในยุคจินตนาการใหม่ ของ สปป.ลาว

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง การแสดงพื้นถิ่น : อัตลักษณ์และการปรับปรนทางวัฒนธรรมยุคจินตนาการใหม่ แขวงสะหวันนะเขต สปป.ลาว มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) อัตลักษณ์การแสดงแบบดั้งเดิมของลำคอนสะหวัน 2) การแสดงคอนสะหวันหลังการปรับปรนทางวัฒนธรรมในยุคจินตนาการใหม่  มีการรวบรวมข้อมูลจากเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และการเก็บข้อมูลภาคสนาม โดยนำเสนอในรูปแบบพรรณาวิเคราะห์ ได้ผลการวิจัยดังนี้ 1) อัตลักษณ์การแสดงลำคอนสะหวัน แขวงสะหวันนะเขต สปป. ลาว โดยปราชญ์ (หมอลำ) ได้มีการแต่งบทกลอนพรรณนาความงามของธรรมชาติ ขนบธรรมเนียมประเพณี และความรัก จังหวะทำนองเป็นไปตามสำเนียงของท้องถิ่นแขวงสะหวันนะเขต โอกาสในการคืองานเฉลิมฉลองในเทศกาลประเพณีเมื่อเกิดความสนุกสนานมีการฟ้อนรำไปตามจังหวะมีท่าฟ้อนที่เป็นอิสระเป็นธรรมชาติ เนื่องจากเป็นมรดกภูมิปัญญาจึงมีการเรียนรู้จดจำสืบต่อกันมา 2) การขับลำคอนสะหวันประจำถิ่นได้ลดบทบาทลงตามเหตุการณ์ทางการเมือง ตั้งแต่ยุคอาณานิคมฝรั่งเศส ยุคสังคมนิยม มาจนถึงยุคจินตนาการใหม่ พ.ศ. 2529 มีการผ่อนปรนแต่ละท้องถิ่นมีการรื้อฟื้นภูมิปัญญา แต่เนื้อหายังถูกควบคุมเกี่ยวกับการสร้างชาติ การสื่อสารประชาสัมพันธ์ตอบสนองรัฐ คุณธรรมจริยธรรม และการเกี้ยวพาราสี ระหว่างคู่ขับร้อง ทำนองร้องยังคงเอกลักษณดั้งเดิม มีการปรับปรนในด้านการแต่งกาย เครื่องดนตรีและการฟ้อนรำ ในภาพรวมถึงแม้จะมีร่องรอยของความเป็นท้องถิ่นแต่แนวโน้มที่เปลี่ยนไปตามสมัยนิยม ภายใต้ยุคดิจิทัลที่นำสื่อภายนอกเข้ามาภายในวัฒนธรรม แต่ในทางกลับกันสื่อก็สามารถสื่อสารและเผยแพร่วัฒนธรรมด้านการแสดงให้แพร่กระจายออกไปอย่างไร้ขีดจำกัด ซึ่งมีความสัมพันธ์ต่อการพัฒนาเศรษฐกิจแบบทุนนิยมที่สอดคล้องกันด้วยเช่นกัน