การใช้แนวคิดคติชนสร้างสรรค์ในการพัฒนาการท่องเที่ยวชุมชนโดยรอบเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์
DOI:
https://doi.org/10.14456/lar.2022.3คำสำคัญ:
คติชนสร้างสรรค์, การท่องเที่ยวชุมชน, เขื่อนป่าสักชลสิทธิ์บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษารวบรวมข้อมูลคติชนและจัดทำเส้นทางการท่องเที่ยวชุมชนด้วยแนวคิด คติชนสร้างสรรค์ในชุมชนโดยรอบเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ โดยมีพื้นที่ศึกษากลุ่มตัวอย่างจำนวน 7 ชุมชน ได้แก่ 1) ตำบลโคกสลุง อำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี 2) ตำบลหนองบัว อำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี 3) ตำบลพัฒนานิคม (เขาพระยาเดินธง) อำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี 4) ตำบลดีลัง อำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี 5) ตำบลห้วยขุนราม อำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี 6) ตำบลบัวชุม อำเภอชัยบาลดาล จังหวัดลพบุรี 7) ตำบลวังม่วง อำเภอ วังม่วง จังหวัดสระบุรี ผลการศึกษาพบว่า จากพื้นที่ศึกษาทั้งหมด 7 ชุมชนพบแหล่งข้อมูลคติชนที่สามารถนำมาส่งเสริมการท่องเที่ยวชุมชนได้จำนวน 4 เส้นทาง ได้แก่ 1. เส้นทางท่องเที่ยวชุมชนวิถีชีวิตชาติพันธุ์ไทยเบิ้ง 2. เส้นทางท่องเที่ยววัฒนธรรมปลาและอาหารท้องถิ่น 3. เส้นทางท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์และเรื่องเล่าท้องถิ่น 4. เส้นทางท่องเที่ยวเชิงศาสนาไหว้พระขอพร 9 วัด ผู้วิจัยได้เสนอรูปแบบเส้นทางท่องเที่ยวโดยใช้คติชนเป็นแกนหลักในการจัดการ เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มให้แก่การท่องเที่ยวในพื้นที่ และทำให้เกิดการให้คุณค่าและสร้างความหมายใหม่ให้แก่ คติชนที่มีอยู่ในชุมชนเกิดเป็นแหล่งท่องเที่ยวใหม่ อนุรักษ์ภูมิปัญญาในชุมชน และเชื่อมโยงไปยังแหล่งท่องเที่ยวที่มีอยู่เดิมนำไปสู่การสร้างงานและรายได้ ตลอดจนพัฒนาคุณภาพชีวิตของชาวบ้านในชุมชนพื้นที่โดยรอบเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ให้ดีขึ้น
เอกสารอ้างอิง
กรมชลประทาน. (2541). โครงการพัฒนาลุ่มน้ำป่าสักอันเนื่องมาจากพระราชดำริ. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
กาญจนา วิเศษ. (2544). แนวทางการพัฒนาพื้นที่ชุมชนใหม่ในโครงการพัฒนาลุ่มน้ำป่าสัก อันเนื่องมาจากพระราชดำริ. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพมหานคร.
ชลดา บุญอยู่. (2556). ทุนทางสังคมกับการจัดการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ กรณีศึกษาบ้านเกาะพิทักษ์ ตำบลบางน้ำจืด อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร, นครปฐม.
ชาทิตต์ มธุรวาทิน. (2553). การบริหารจัดการผู้อพยพจากการก่อสร้างเขื่อนขนาดใหญ่ กรณีศึกษาเขื่อนป่าสัก ชลสิทธิ์ อำเภอพัฒนานิพนคม จังหวัดลพบุรี. (ดุษฎีนิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยแม่โจ้, เชียงใหม่.
ทรงยศ สาโรจน์. (2557). การพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างเศรษฐกิจชุมชนด้วยทุนทางวัฒนธรรม กรณีศึกษาชุมชนเรือนแพ ลุ่มน้ำสะแกกรัง. (ดุษฎีนิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร, นครปฐม.
นพรัตน์ อาจเอี่ยม. (2551). ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจของนักท่องเที่ยวชาวไทยต่อการท่องเที่ยวเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ จังหวัดลพบุรี. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี, ลพบุรี.
พระครูสุธรรมนิวิฐ. (2563, มิถุนายน 26). เจ้าอาวาสวัดหนองนา รองเจ้าคณะอำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี. สัมภาษณ์.
พัชรพรรณ ภูคาพิน. (2545). ความพร้อมในการพัฒนาพื้นที่รอบเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพมหานคร.
ภควดี ทองชมพูนุช และพัชรินทร์ ลาภานันท์. (2561, กันยายน – ธันวาคม). การท่องเที่ยวเชิงชาติพันธุ์: อัตลักษณ์ชาติพันธุ์มอญและการสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจ. วารสารลุ่มน้ำโขง, 14(3), 102 – 124.
ภูธร ภูมะธน. (2542). รายงานการศึกษาเรื่องมรดกวัฒนธรรมไทยเบิ้ง ลุ่มแม่น้ำป่าสัก ในเขตที่ได้รับผลกระทบจากการสร้างเขื่อนป่าสัก. ลพบุรี: ศูนย์ศิลปวัฒนธรรมสถาบันราชภัฎเทพสตรี.
ภูธร ภูมะธน. (2548). ป่าสักชลสิทธิ์ มรดกชีวิตและสายน้ำ. กรุงเทพมหานคร: บริษัท เอ.เอส.พี ดีไซน์ พริ้นติ้ง จำกัด.
ยุลดา ทรัพย์สมบูรณ์ และวริยา ภัทรภิญโญพงศ์. (2562, กรกฎาคม - ธันวาคม). การสำรวจแหล่งท่องเที่ยวในจังหวัดชัยนาทเพื่อเป็นข้อมูลเบื้องต้นสำหรับสนับสนุนการสร้างมูลค่าเพิ่มทางการท่องเที่ยว. วารสารศิลปศาสตร์ปริทัศน์, 14(2), 1 – 14.
ศศิภัค คำนิล. (2549). พฤติกรรมการท่องเที่ยวของประชาชนที่เขื่อนป่าสักชลสิทธิ์. (การศึกษาค้นคว้าอิสระปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพมหานคร.
ศิราพร ฐิตะฐาน ณ ถลาง. (2537). ในท้องถิ่นมีนิทานและการละเล่น...การศึกษาคติชนในบริบททางสังคมไทย. กรุงเทพมหานคร: มติชน.
ศิราพร ฐิตะฐาน ณ ถลาง. (2562). คติชนสร้างสรรค์ บทสังเคราะห์และทฤษฎี. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
สรินทร โมฬีพันธ์. (2548). การจัดการประมงที่เหมาะสมสำหรับอ่างเก็บน้ำเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ กรณีศึกษา: อำเภอท่าหลวง อำเภอชัยบาดาล อำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี และอำเภอวังม่วง จังหวัดสระบุรี. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพมหานคร.
หยด หยั่งถึง. (2563, กรกฎาคม 25). อดีตกำนันตำบลพัฒนานิคม อำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี. สัมภาษณ์.
อรรถกฤต สัตตสุริยะเดช. (2548). การประเมินผลกระทบทางด้านเศรษฐกิจของโครงการเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาเกษตรศาสตร์, กรุงเทพมหานคร.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 ศิลปศาสตร์ปริทัศน์

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารศิลปศาสตร์ปริทัศน์
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
