ปัญหาทางกฎหมายกรณีมาตรการระงับการเข้าถึงเนื้อหาละเมิดลิขสิทธิ์โดยผู้ให้บริการเข้าถึงอินเทอร์เน็ต

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้มุ่งศึกษากฎหมายและแนวปฏิบัติเกี่ยวกับมาตรการระงับการเข้าถึงเนื้อหาละเมิดลิขสิทธิ์โดยผู้ให้บริการเข้าถึงอินเทอร์เน็ต ซึ่งเป็นมาตรการที่มีการนำเสนอและบังคับใช้อย่างแพร่หลายในกลุ่มประเทศสหภาพยุโรป ประเทศอังกฤษ ประเทศสิงคโปร์และประเทศออสเตรเลีย เพื่อแก้ปัญหาข้อจำกัดจากกระบวนการแจ้งเตือนและนำออก (Notice and take down) ในการดำเนินการกับผู้ให้บริการจัดเก็บข้อมูลในกรณีที่ที่ตั้งออนไลน์ละเมิดลิขสิทธิ์อยู่นอกราชอาณาจักรภายใต้แนวทางของกฎหมายลิขสิทธิ์แห่งสหัสวรรษดิจิทัล (Digital Millennium Copyright Act: DMCA)

         การศึกษาวิจัยฉบับนี้เป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาเปรียบเทียบกฎหมายแนวปฏิบัติของมาตรการระงับการเข้าถึงเนื้อหาละเมิดลิขสิทธิ์โดยผู้ให้บริการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตจากกลุ่มประเทศที่ประสบความสำเร็จในการใช้มาตรการดังกล่าว ศึกษาผ่านแนวคำตัดสินของศาลยุติธรรมของสหภาพยุโรปและจากบทกฎหมายลิขสิทธิ์ของประเทศอังกฤษ ประเทศสิงคโปร์และประเทศออสเตรเลียที่ล้วนพบว่ามีการนำหลักความได้สัดส่วนมาประกอบการพิจารณาในเนื้อหาของลิขสิทธิ์เพื่อสร้างสมดุลระหว่างการใช้สิทธิของเจ้าของลิขสิทธิ์กับสิทธิเสรีภาพของผู้ได้รับผลกระทบ มาเป็นฐานในการวิเคราะห์ศึกษาเพื่อเสนอแนะ “แนวปฏิบัติที่ดี” ภายใต้กฎหมายและแนวปฏิบัติที่เหมาะสมสำหรับการใช้มาตรการดังกล่าวต่อประเทศไทย เนื่องด้วยประเทศไทยได้กำหนดบทบัญญัติให้อำนาจออกมาตรการระงับการเข้าถึงเนื้อหาละเมิดลิขสิทธิ์ในกฎหมาย 2 ฉบับ คือ พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2558 และมาตรา 20 พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2560 แต่ยังคงมีประเด็นปัญหาในการบังคับใช้มาตรการโดยเฉพาะประเด็นของมาตรา 20 ของพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ที่ถูกนำเสนอเพื่อแก้ปัญหาที่เกิดจากมาตรา 32/3 ของพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2558 แต่ยังคงพบปัญหาในการตีความหลักความได้สัดส่วนในเกณฑ์พิจารณาระหว่างความผิดที่กระทบต่อประโยชน์สาธารณะกับความผิดลิขสิทธิ์ที่เป็นประโยชน์ของเอกชนและรูปแบบคำสั่งภายใต้เนื้อหาลิขสิทธิ์ต่อผู้ให้บริการจัดเก็บข้อมูลกับผู้ให้บริการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตล้วนอยู่ภายใต้เกณฑ์พิจารณาเดียวกัน ทำให้เกิดความสับสนในการตีความในการบังคับใช้มาตรการทั้งในส่วนของข้อพิจารณาความได้สัดส่วนและประเภทผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ตที่มีระดับการกระทบต่อสิทธิเสรีภาพที่แตกต่างกัน อีกทั้งการดำเนินกระบวนพิจารณาที่ขาดความชัดเจนในการเปิดโอกาสให้ผู้ได้รับผลกระทบมีส่วนร่วมในกระบวนพิจารณา จากสภาพปัญหาที่เกิดขึ้นพบว่าแม้ศาลจะมีคำสั่งอนุมัติมาตรการในหลายคำร้องแต่กลับพบว่าไม่สามารถดำเนินการระงับการเข้าถึงเนื้อหาละเมิดลิขสิทธิ์ได้จริงแต่อย่างใด

ด้วยสภาพปัญหาดังกล่าวจึงควรเสนอแนะให้มีการแก้ไขบทกฎหมายเกี่ยวกับมาตรการระงับการเข้าถึงเนื้อหาละเมิดลิขสิทธิ์โดยผู้ให้บริการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตในประเทศไทย ในประเด็นดังนี้ คือ ประการที่หนึ่งแก้ไขพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์โดยนำองค์ประกอบของกฎหมายที่ให้อำนาจบังคับใช้มาตรการระงับการเข้าถึงเนื้อหาละเมิดลิขสิทธิ์โดยผู้ให้บริการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตมากำหนดไว้ในพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์แทนพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ ประเด็นที่สองควรกำหนดแนวทางที่ชัดเจนในการบังคับใช้มาตรการให้เหมาะสมภายใต้บริบทของเนื้อหาลิขสิทธิ์ กำหนดแนวทางในการพิจารณาและข้อคำนึงเฉพาะภายใต้เนื้อหาละเมิดลิขสิทธิ์ให้สอดคล้องกับเกณฑ์ความได้สัดส่วนต่อการพิจารณาประเด็นในเนื้อหาของลิขสิทธิ์โดยเฉพาะ เพื่อยกระดับและสร้างแนวปฏิบัติที่ดีเพื่อให้ประเทศไทยมีกระบวนการปราบปรามการละเมิดลิขสิทธิ์ที่เข้มแข็งและมีประสิทธิภาพต่อไป