หหลักความเสมอภาคในการเข้าทำงานภาครัฐกับองค์การมหาชนในประเทศไทย

ผู้แต่ง

  • วัชระ กลิ่นสุวรรณ สถาบันทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติ (องค์การมหาชน)
  • สมพงษ์ แซ่ตัน สถาบันทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติ (องค์การมหาชน)
  • เกรียงไกร เจริญธนาวัฒน์ คณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำสำคัญ:

หลักความเสมอภาคในการเข้าทำงานภาครัฐ, หลักความเป็นอิสระในการบริหารทรัพยากรบุคคล, องค์การมหาชน

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มุ่งศึกษาสาระสำคัญของหลักความเสมอภาคในการเข้าทำงานภาครัฐ ซึ่งมีขึ้นเพื่อคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน และมีผลเป็นการควบคุมตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐด้วย ทั้งยังเป็นหลักประกันให้กับบุคคลในการมีโอกาสเข้าทำงานในภาครัฐและเป็นหลักประกันให้กับหน่วยงานภาครัฐในการได้บุคลากรที่มีความรู้ความสามารถเข้ามาทำภารกิจ และศึกษาหลักความเป็นอิสระในด้านการบริหารทรัพยากรบุคคลขององค์การมหาชน ซึ่งมีขึ้นเพื่อให้สามารถปฏิบัติภารกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพและตอบสนองความต้องการของประชาชนได้อย่างเหมาะสม รวมทั้งศึกษาระบบคุณธรรม ซึ่งเป็นพื้นฐานในการดำเนินการเกี่ยวกับการบริหารทรัพยากรบุคคลในภาครัฐ จากการศึกษาพบว่า (1) หลักความเสมอภาคในการเข้าทำงานภาครัฐ และหลักความเป็นอิสระในด้านการบริหารทรัพยากรบุคคลขององค์การมหาชนภายใต้ระบบคุณธรรม เป็นหลักการที่มีคุณค่าและมีความสำคัญต่อองค์การมหาชน ซึ่งจำเป็นต้องใช้ความละเอียดรอบคอบในการดำเนินการทั้งในขั้นตอนการกำหนดกฎเกณฑ์และการปฏิบัติตามกฎเกณฑ์เพื่อให้เกิดความสมดุลกัน และ (2) ยังปรากฏตัวอย่างที่แสดงให้เห็นว่าองค์การมหาชนใช้หลักความเป็นอิสระในการบริหารทรัพยากรบุคคลที่มีลักษณะขัดต่อหลักความเสมอภาคและเป็นเหตุให้การกระทำนั้นไม่ชอบด้วยกฎหมาย ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อหลักประกันสิทธิเสรีภาพในการเข้าทำงานภาครัฐ และการได้บุคลากรที่มีความรู้ ความสามารถ มาปฏิบัติภารกิจในระบบองค์การมหาชน ดังนั้น จึงควรสร้างความรู้ ความเข้าใจ และความตระหนัก ให้เห็นถึงคุณค่าและความสำคัญของหลักการข้างต้นให้กับบุคคลที่เกี่ยวข้องกับองค์การมหาชน เพื่อนำไปสู่การปฏิบัติให้เกิดความสมดุลกันระหว่างการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของบุคคลในการเข้าทำงานภาครัฐ กับความเป็นอิสระขององค์การมหาชน นอกจากนี้ สมควรแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายโดยการบัญญัติรับรองระบบคุณธรรมในองค์การมหาชนไว้เป็นลายลักษณ์อักษรด้วย

เอกสารอ้างอิง

ภาษาไทย

กระทรวงการต่างประเทศ. (2568). ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน. ค้นเมื่อ 9 พฤศจิกายน 2568. จาก https://humanrights.mfa.go.th/in-the-spotlight/documents/universal declaration-of-human-rights/

กฤษดายุทธ มังกร. (2561). สถานะทางกฎหมายและประเภทขององค์การมหาชนไทย. วิทยานิพนธ์ปริญญานิติศาสตรมหาบัณฑิต คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

เกรียงไกร เจริญธนาวัฒน์. (2567). หลักพื้นฐานกฎหมายมหาชน. พิมพ์ครั้งที่ 10. กรุงเทพฯ : วิญญูชน.

คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ. (2568). หลักกฎหมายระหว่างประเทศทั่วไปเกี่ยวกับสนธิสัญญาด้านสิทธิมนุษยชน กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม. ค้นเมื่อ 9 พฤศจิกายน 2568. จาก https://shorturl.asia/VpsnU

จำเรียง สวัสดิวัฒน์ ณ อยุธยา. (2556). ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการเข้าสู่ตำแหน่งอำนวยการของข้าราชการพลเรือนสามัญตามหลักคุณธรรม. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ต่อพงศ์ กิตติยานุพงศ์. (2567). การชั่งน้ำหนักคุณค่าในระบอบประชาธิปไตย. กรุงเทพฯ : วิญญูชน.

ทิพวรรณ เศละพฤกษ์กุล. (2559). การสร้างดุลยภาพในการใช้เสรีภาพในการประกอบอาชีพของผู้ประกอบการค้าตามบาทวิถีกับการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน. วิทยานิพนธ์ปริญญานิติศาสตรมหาบัณฑิต คณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

นภสนันทชณ์ ศรีปัญญาประดิษฐ์. (2562). ปัญหาทางกฎหมายในการวินิจฉัยและการเพิกถอนคำสั่งทางปกครองซึ่งเป็นการให้ประโยชน์แก่ผู้รับคำสั่ง. วิทยานิพนธ์ปริญญานิติศาสตร มหาบัณฑิต คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีปทุม.

นันทวัฒน์ บรมานันท์. (2561). หลักกฎหมายปกครองเกี่ยวกับบริการสาธารณะ. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : วิญญูชน.

นิรัชรา พงศ์อาจารย์. (2564). ปัญหาสถานะทางกฎหมายของประกาศรับสมัครบุคคลเพื่อเข้ารับราชการ. วารสารผู้ตรวจการแผ่นดิน 14(2), 113-141.

บรรเจิด สิงคะเนติ. (2547). ความเสมอภาคในการสมัครสอบเพื่อเข้ารับราชการ. วารสารผู้ตรวจการแผ่นดิน 2(2), 6-9.

บุพผา อัครพิมาน. (2551). หลักกฎหมายทั่วไป. ใน สำนักงานศาลปกครอง (บรรณาธิการ). รวมบทความทางวิชาการเล่ม 1 : กฎหมายปกครอง ภาคสารบัญญัติ. กรุงเทพฯ : สำนักงานศาลปกครอง.

พรสันต์ เลี้ยงบุญเลิศชัย. (2567). หลักพื้นฐานทางกฎหมายปกครอง : ข้อความคิดว่าด้วยรัฐ ฝ่ายปกครอง และอำนาจทางปกครอง. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : วิญญูชน.

พฤทธิสาณ ชุมพล. (2567). การวางรากฐานระเบียบราชการพลเรือนและนำระบบคุณธรรมมาใช้. ค้นเมื่อ 8 กรกฎาคม 2567. จาก https://shorturl.asia/DWU3n

พัชราภรณ์ ศิริวิมลกุล. (2565). การคัดเลือกผู้บริหารของสำนักงานคุ้มครองข้อมูลแห่งประเทศสเปนที่ไม่เป็นไปตามกฎหมายและขัดต่อหลักความเสมอภาคในการเข้าสู่ตำแหน่งและการปฏิบัติหน้าที่ราชการ. วารสารวิชาการศาลปกครอง 22(3), 208.

ภาคภูมิ เปี้ยปลูก. (2560). ที่มาและองค์ประกอบของคณะกรรมการองค์การมหาชนตามพระราชบัญญัติองค์การมหาชน พ.ศ. 2542. วิทยานิพนธ์ปริญญานิติศาสตรมหาบัณฑิต คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ภัทรดา เมฆานันท์. (2557). หลักความเสมอภาคกับการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชน : ศึกษากรณีคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ. วิทยานิพนธ์ปริญญานิติศาสตรมหาบัณฑิต คณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

วรพจน์ วิศรุตพิชญ์. (2544). หลักการพื้นฐานของกฎหมายปกครอง. กรุงเทพฯ : วิญญูชน.

วรเจตน์ ภาคีรัตน์. (2551). หลักการตีความกฎหมายมหาชน. ค้นเมื่อ 9 กรกฎาคม 2567. จาก https://dl.parliament.go.th/handle/20.500.13072/301246

วัชระ กลิ่นสุวรรณ, สมพงษ์ แซ่ตัน และ เกรียงไกร เจริญธนาวัฒน์. (2566). การพัฒนากฎหมายองค์การมหาชนภายใต้หลักการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี. วารสารผู้ตรวจการแผ่นดิน 16(2), 53.

วัชระ กลิ่นสุวรรณ, สมพงษ์ แซ่ตัน และ เกรียงไกร เจริญธนาวัฒน์. (2566). ปัญหาความเป็นอิสระ ขององค์การมหาชนในประเทศไทย. วารสารนิติศาสตร์ รัฐศาสตร์ และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย 7(2), 14-15.

วัชระ กลิ่นสุวรรณ, สมพงษ์ แซ่ตัน และ เกรียงไกร เจริญธนาวัฒน์. (2567). เจตนารมณ์และ ผลสัมฤทธิ์ขององค์การมหาชนในประเทศไทย : พัฒนาการและความเปลี่ยนแปลง. วารสารนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง 7(1), 72.

วัชระ กลิ่นสุวรรณ, สมพงษ์ แซ่ตัน, ชนินทร์ อินทรปัญญา และ เกรียงไกร เจริญธนาวัฒน์. (2567). อิทธิพลของวัฒนธรรมทางการเมืองกับการจัดทำบริการสาธารณะโดยองค์การมหาชนในประเทศไทย. วารสารผู้ตรวจการแผ่นดิน 17(1), 93-100.

วัธนี ตรีทอง. (2544). สถานภาพและบทบาทด้านพิทักษ์ระบบคุณธรรมของ ก.พ.. วิทยานิพนธ์ปริญญารัฐศาสตรมหาบัณฑิต คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

วิศรุต คิดดี. (2565). คดีปกครองเกี่ยวกับการสอบแข่งขันเข้ารับราชการของประเทศฝรั่งเศส. วารสารวิชาการศาลปกครอง 22(1), 75-103.

ศักดา ศรีภูมี. (2552). ระบบบริหารงานบุคคลขององค์การมหาชน : ศึกษากรณีสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน). วิทยานิพนธ์ปริญญานิติศาสตรมหาบัณฑิต คณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สมคิด เลิศไพฑูรย์. (2543). หลักความเสมอภาค. วารสารนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 30(2), 164-165.

สมคิด เลิศไพฑูรย์. (2546). หลักความเสมอภาคตามคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ. วารสารสถาบันพระปกเกล้า 1(1), 30-52.

สมพงษ์ แซ่ตัน, วัชระ กลิ่นสุวรรณ และ เกรียงไกร เจริญธนาวัฒน์. (2567). หลักความเสมอภาค

ในการรับบริการสาธารณะกับองค์การมหาชนในประเทศไทย. วารสารกระบวนการยุติธรรม 17(3), 165-194.

สมพงษ์ แซ่ตัน, วัชระ กลิ่นสุวรรณ และ เกรียงไกร เจริญธนาวัฒน์. (2567). หลักความเสมอภาค

ในการรับภาระสาธารณะกับองค์การมหาชนในประเทศไทย. วารสารวิชาการนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ 12(2), 148-175..

สุกฤตา ฉัตรพรธนดุล. (2561). เสรีภาพในการประกอบกิจการภายใต้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย. วิทยานิพนธ์ปริญญานิติศาสตรมหาบัณฑิต คณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย.

สุรพล นิติไกรพจน์. (2541). การปรับปรุงโครงสร้างทางกฎหมายในการจัดองค์กรในภาคมหาชน : ความเป็นไปได้และแนวทางในการตรากฎหมายจัดตั้งองค์กรของรัฐที่มิใช่ส่วนราชการหรือรัฐวิสาหกิจ. กรุงเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.

สุรพล นิติไกรพจน์. (2542). องค์การมหาชน : แนวคิด รูปแบบ และวิธีการบริหารงาน. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : สำนักงาน ก.พ.

สุรพล นิติไกรพจน์. (2543). ความเป็นไปได้และแนวทางการตรากฎหมายจัดตั้งองค์การมหาชน. กรุงเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการปฏิรูประบบราชการ สำนักงาน ก.พ.

สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน. (2536). พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวกับระบบข้าราชการพลเรือน. กรุงเทพฯ : บริษัท ประชาชน จำกัด.

สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน. (2567). เส้นทางเข้าสู่ราชการ และวิธีการสรรหาบุคคลเข้ารับราชการ. ค้นเมื่อ 7 กรกฎาคม 2567. จาก https://job.ocsc.go.th/prRead.aspx?prID=633695117321845000

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ องค์การมหาชนและหน่วยงานของรัฐรูปแบบอื่นที่มิใช่ส่วนราชการ. (2567).แนวทางการจัดทำระเบียบ/ข้อบังคับขององค์กรมหาชนว่าด้วยการบริหารงานบุคคล. ค้นเมื่อ 10 กรกฎาคม 2567. จากhttps://po.opdc.go.th/content/NTQ4

สำนักงานศาลปกครอง. (2564). หลักกฎหมายจากบทความสั้นคดีปกครองที่น่าสนใจ เล่ม 13 : คดีพิพาทเกี่ยวกับการบริหารงานบุคคล. กรุงเทพฯ : สำนักงานศาลปกครอง.

สำนักงานศาลปกครอง. (2564). หลักความเสมอภาคและการเลือกปฏิบัติที่ไม่เป็นธรรม. กรุงเทพฯ : ม.ป.ท.

สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร. (2552). ความมุ่งหมายและคำอธิบายประกอบรายมาตราของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560. กรุงเทพฯ : สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร

เอกนิติ นิติทัณฑ์ประภาศ. (2559). การกำหนดคุณสมบัติของบุคลากรของรัฐวิสาหกิจภายใต้หลักสิทธิมนุษยชน. กรุงเทพฯ: สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ.

ภาษาอังกฤษ

Jerry L. Mashaw. (2008). Administration and “The Democracy”: Administrative Law from Jackson to Lincoln 1829-1861. The Yale Law Journal 117(1568), 1684.

Lee P. Loevinger. (1965). The Administrative Agency as a Paradigm of Government:

A Survey of the Administrative Process. Indiana Law Journal 40(3), 312.

Maximilian Koessler. (1949). The Person in Imagination of Persona Ficta of the Corporation. Louisiana Law Review. 9(4), 435-449.

Roscoe Pound. (1942). Administrative Law: Its Growth, Procedure, and Significance. USA: University of Pittsburgh Press.

Ryan Calo and Danielle Keats Citron. (2021). The Automated Administrative State:

A Crisis of Legitimacy. Emory Law Journal, 70(4), 811.

William F. Fox, Jr. (2000). Understanding Administrative Law. (4th ed.). United States: Bender & Company, Inc.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

24.12.2025

รูปแบบการอ้างอิง

กลิ่นสุวรรณ ว., แซ่ตัน ส., & เจริญธนาวัฒน์ เ. (2025). หหลักความเสมอภาคในการเข้าทำงานภาครัฐกับองค์การมหาชนในประเทศไทย. ผู้ตรวจการแผ่นดิน, 18(2), 347–382. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/ombudsman/article/view/273151

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ