จิตสาธารณะ : พันธกิจสัมพันธ์มหาวิทยาลัยกับสังคมเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต และงานอาสาสมัครอย่างยั่งยืน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. มุ่งศึกษาเกี่ยวกับจิตสาธารณะและงานอาสาสมัครในชุมชนและจัดทำโครงการจำนวน 10 โครงการร่วมกับชุมชนเพื่อแก้ไขปัญหาในชุมชน 2. บูรณาการองค์ความรู้ ตลอดจนแนวคิดทฤษฎีทางด้านรัฐประศาสนศาสตร์กับอาสาสมัครนักศึกษาและคนที่ให้ข้อมูลหลัก 3. เชื่อมโยงจิตสาธารณะของนักศึกษาและผู้ให้ข้อมูลหลักกับ 4 พันธกิจหลักของมหาวิทยาลัย ซึ่งการศึกษานี้ใช้รูปแบบการวิจัยเชิงปฏิบัติการเพื่อสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ ส่วนหนึ่งในรายวิชาการประเมินผลโครงการ และรายวิชานวัตกรรมการจัดการ อาสาสมัครที่เข้าร่วมโครงการ คือ นักศึกษาสาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี และนักศึกษามหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตสุราษฎร์ธานี จำนวน 150 คน และผู้ให้ข้อมูลหลัก จำนวน 2 คน ดำเนินการช่วง พ.ศ. 2560-2562 เก็บข้อมูลโดยการศึกษาปัญหาในชุมชน พื้นที่ตำบลมะขามเตี้ยและตำบลขุนทะเล อำเภอเมือง จังหวัดสุราษฎร์ธานี  จากนั้นพัฒนาเป็นโครงการเพื่อแก้ไขปัญหาร่วมกับชุมชน ตามด้วยการนำไปปฏิบัติโดยการจัดทำโครงการและประเมินผลโครงการ (ก่อนทำ-ขณะทำ-หลังทำ) จึงนำมาสู่การถอดบทเรียนในชั้นเรียนเกี่ยวกับสิ่งที่ได้เรียนรู้จากการทำโครงการต่าง ๆ เชื่อมโยงกับแนวคิดทฤษฎีทางรัฐประศาสนศาสตร์ และสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลหลัก สุดท้าย นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์และสังเคราะห์เชิงเนื้อหาเชื่อมโยงกับวัตถุประสงค์ทั้ง 3 ข้อ ภายใต้ 4 พันธกิจสัมพันธ์ของมหาวิทยาลัย

ผลการศึกษาพบว่า 1. แต่ละชุมชนมีปัญหาที่แตกต่างกันส่วนใหญ่ คือ ปัญหาพื้นฐาน เช่น ปัญหาขยะ ปัญหาสิ่งแวดล้อม ปัญหาคุณภาพชีวิต และปัญหาสุขอนามัย 2. พบว่านักศึกษานิยมนำเทคนิคการบริหาร PDCA, POCCC และ ทฤษฎีระบบ มาใช้กับการบริหารโครงการในชุมชน และ 3. พบว่าการบริหารโครงการเหล่านี้ล้วนส่งเสริมกระบวนการการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทั้งภาครัฐและภาคเอกชน ซึ่งนอกจากนักศึกษาจะได้ฝึกฝนทักษะต่าง ๆ เพื่อบ่มเพาะอัตลักษณ์ของบัณฑิต I-WISE แล้วยังสามารถบรรลุพันธกิจสัมพันธ์มหาวิทยาลัยกับชุมชนเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตและงานอาสาสมัครที่ยั่งยืน สอดคล้องกับพระราชปณิธานของกรมหลวงสงขลานครินทร์ที่ว่า “ประโยชน์ของเพื่อนมนุษย์เป็นกิจที่หนึ่ง”