คุณค่าของผู้สูงอายุในระบอบของความเป็นจริง : ความท้าทายของนักวิจัยด้านสังคมศาสตร์ในปัจจุบัน
คำสำคัญ:
คุณค่าของผู้สูงอายุ, วิธีวิทยาแนวใหม่บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายวิธีวิทยาแนวใหม่ ที่ใช้ในการผลิตองค์ความรู้ของผู้สูงอายุ ใช้วิธีการสังเคราะห์องค์ความรู้และเอกสารที่เกี่ยวข้อง ครอบคลุมผู้สูงอายุทุกช่วงวัย นำมาวิเคราะห์ในมุมมองของปรากฏการณ์วิทยา แนวตีความของ Heidegger ที่มุ่งเน้นทำความเข้าใจประสบการณ์ในชีวิตของผู้สูงอายุแบบต่างๆ ที่ผู้ศึกษาเห็นว่ามีมุมมองที่น่าสนใจจากทัศนะของผู้ที่เป็นเจ้าของประสบการณ์ ผลการศึกษา พบว่า วิธีวิทยาแนวใหม่ เป็นการผลิตองค์ความรู้ที่มุ่งเน้นผู้สูงอายุเป็นศูนย์กลาง เพื่อลดการครอบงำในลักษณะเหมารวม และสร้างความยุติธรรมในสังคม ข้อเสนอแนะของบทความนี้ ผู้ศึกษาเห็นว่านักวิจัยที่ทำการศึกษาคุณค่าของผู้สูงอายุ ควรนำวิธีวิทยาแนวใหม่มาใช้ในศึกษา จึงจะสามารถสร้างความหมายที่ปรับเปลี่ยนทั้งสถานภาพและบทบาท ตลอดจนองค์ความรู้ของผู้สูงอายุให้ย้ายจากด้านลบมาอยู่ที่ด้านบวกได้มากขึ้น อันสะท้อนให้เห็นถึงความมีคุณค่าที่จะทำให้ผู้สูงอายุอยู่ร่วมกับคนวัยอื่นในสังคม จึงเป็นความท้าทายของนักวิจัยสังคมศาสตร์ในปัจจุบัน
เอกสารอ้างอิง
กิติพัฒน์ นนทปัทมดุล. (2558ก). ทฤษฎีสังคมสงเคราะห์ร่วมสมัย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
กิติพัฒน์ นนทปัทมะดุลย์. (2558ข). การประทับมลทิน. ในเอกสารคำสอน วิชา นบส. 801 ทฤษฎี สังคม และปรัชญาสังคมสงเคราะห์ และนโยบายสังคม. คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
กมลชนก ขำสุวรรณ. (2559). แนวทางการขับเคลื่อนงานคลังปัญญาผู้สูงวัยที่มีศักยภาพ. กรุงเทพฯ: กรมกิจการผู้สูงวัย กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
กำจร หลุยยะพงศ์. (2553). การสื่อสารกับวาทกรรมอัตลักษณ์ผู้สูงอายุในสังคมไทย. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เชษฐา พวงหัตถ์. (2548). Structure-Agency = โครงสร้าง-ผู้กระทำการ. กรุงเทพฯ: สำนักงาน คณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.
เชษฐา พวงหัตถ์. (2551). ทฤษฎีสังคมและการทำความเข้าใจสภาวะสมัยใหม่ของแอนโธนี กิ๊ดเดนส์. นิตยสารวิภาษา. ปีที่ 2 ฉบับที่ 7 ลำดับที่ 15 (16 ธันวาคม 2551 - 31 มกราคม 2552)
ชาย โพธิสิตา. (2559). พิมพ์ครั้งที่ 7. ศาสตร์และศิลป์แห่งการวิจัยเชิงคุณภาพ. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้ง
บรรลุ ศิริพานิช และคณะ. (2539). รายงานการศึกษาวิจัยเรื่องชมรมผู้สูงอายุ: การศึกษารูปแบบและการดำเนินงานที่เหมาะสม. กรุงเทพฯ: มปท.
ปราโมทย์ ประสาทกุล, ศุทธิดา ชวนวัน และกาญจนา เทียนลาย (2555). ผู้สูงวัย: คนวงในที่จะถูกผลักให้ไปอยู่ชายขอบ ใน กุลภา วัจนสาระ และกฤตยา อาชวนิจกุล (บรรณาธิการ), ประชากรและสังคม 2555 : ประชากรชายขอบและความเป็นธรรมในสังคมไทย. นครปฐม: สำนักพิมพ์ประชากร
ปัทมา ว่าพัฒนวงศ์ และปราโมทย์ ประสาทกุล. (2549). ประชากรไทยในอนาคต. ใน กฤตยา อาชวนิจกุล และวรชัย ทองไทย (บรรณาธิการ) ประชากรและสังคม 2549: ภาวะการตาย ภาพสะท้อนความมั่นคงของประชากร. นครปฐม: สำนักพิมพิ์ประชากรและสังคม; หน้า 34-41 และสังคม. หน้า 104-124
ปรียา มิตตรานนท์ และจีรวรรณ มาท้วม. (2552). การทำงาน รายได้ และการออมของผู้สูงอายุ. ใน สมศักดิ์ ชุณหรัศดิ์. (บรรณิการ). รายงานประจำปีสถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2551.
กรุงเทพฯ: ทีคิวพี
ปิยากร หวังมหาพร. (2546). นโยบายผู้สูงอายุของประเทศไทย. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิตสาขาวิชารัฐศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
พระไพศาล วิสาโล. (2552). สันติวิธีบนวิถีแห่งอทวิภาวะ. รวบรวมงานเขียนและบทความของพระไพศาล. วิสาโล www.visalo.org
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2555). สรุปผลที่สำคัญการสำรวจภาวะการทำงานของประชากร พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (2550). การคาดประมาณประชากรประชากรของประเทศไทย 2543-2573, กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2550). การสำรวจประชากรสูงอายุของประเทศไทย พ.ศ. 2557. กรุงเทพฯ : สำนักงานสถิติแห่งชาติ
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2557). การสำรวจประชากรสูงอายุของประเทศไทย พ.ศ. 2557. กรุงเทพฯ : สำนักงานสถิติแห่งชาติ
สุชาดา ทวีสิทธิ์. (2553). บทบรรณาธิการ: การเปลี่ยนแปลงกระบวนทัศน์เพื่อการวิจัยผู้สูงวัย. ใน สุชาดา ทวีสิทธิ์ และสวรัย บุณยมานนท์ (บรรณาธิการ), ประชากรและสังคม 2553: คุณค่าผู้สูงวัยในสายตาสังคมไทย.นครปฐม: สำนักพิมพ์ประชากรและสังคม.
สุภางค์ จันทวานิช. (2553). ทฤษฎีสังคมวิทยา. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุภางค์ จันทวานิช. (2558). ทฤษฎีสังคมวิทยา. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
สโรชพันธุ์ สุภาวรรณ์ และ ชไมพร กาญจนกิจสกุล. (2557). การประกอบสร้างภาพลักษณ์ผู้สูงวัย. ในวารสารสังคมศาสตร์ ปีที่ 10 ฉบับที่ 1 (มกราคม-มิถุนายน) หน้า 93-136
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงวัยไทย. (2558). รายงานสถานการณ์ผู้สูงวัยไทย. พ.ศ. 2558. กรุงเทพฯ: อัมรินทร์ พริ้นติ้งแอนด์พลับบิชชิ่ง
มนตรี ประเสริฐรุ่งเรือง และดุษฎี อายุวัฒน์. (2559). การสร้างทางเลือกในการพึ่งพาตนเองอย่างมีคุณค่าของผู้สูงอายุรุ่นใหม่. วารสารประชากรและสังคม ปีที่ 4 ฉบับที่ 2 กันยายน 2559
วรเวศน์ สุวรรณรดา. (2553). การทบทวนและสังเคราะห์องค์ความรู้ผู้สูงวัยไทย พ.ศ. 2545-2550. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงวัยไทย
หนังสือพิมพ์ไทยรัฐออนไลน์ ฉบับวันที่ 11 สิงหาคม 2556 ชีวิตอมตะฝันที่ไม่ไกลเกินเอื้อม เข้าถึงจาก http://www.thairath.co.th/content/362685 เมื่อวันที่ 17 กพ. 2560
ศศิพัฒน์ ยอดเพชร. (2549). สวัสดิการผู้สูงอายุ. กรุงเทพฯ: ธรรมศาสตร์
ศิริวรรณ อุทัยทิพไพฑูรย์ และคณะ. (2552). การดูแลและสวัสดิการผู้สูงอายุ ใน สมศักดิ์ ชุณหรัศมิ์ (บรรณาธิการ). รายงานประจำปีผู้สูงอายุไทย 2551. กรุงเทพฯ : ทีคิวพี
สมรักษ์ ชัยสิงห์กานานนท์. (มปป.) ความชรา ภาพร่าง และการใช้ชีวิตในเมือง ในปริตรตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล (บรรณาธิการ). ชีวิตชายขอบ ตัวตนกับความหมาย. กรุงเทพฯ : เคล็ดไทย
Bourdieu, Pierre. (1984). Distinction: Social Critique of the Judgement of Taste. Translated by Richard Nice. London: Routledge and Kegan.
Durkheim, Emile. (1964). the Rule of Sociological Method. New York: Free Press
Goffman, Erving. (1959). the Presentation of Self in Everyday Life. Middlesex: Penguin
Link B.G. and Phelan J.C. (2001). Conceptualizing Stigma. Annual Review of Sociology, 27, 363–385.
Goffman, E. (1963). Stigma: Notes on the Management of Spoiled Identity. New Jersey: Prentice Hall.
Mead, George Herbert. (1967). Mind, Self and Society. Chicaco: Chicago University Pess
Peter L. Beger and Thomas Luckmann. (1966). the Social Construction of Reality. Penguin Book Ltd; England
Phillipson C. and Barrs J. (2007). Social Theory and Social Change. In Bonds J., Peace S., Dittmann-kohli F. and Westerhot. (eds.) Ageing in Society. Pp 68-84. London:Sage
Parson, Talcott. (1937). the Structure of Social Action. New York: Macraw-Hill
Parson, Talcott and Robert, Freed Bales (1955). Family Socialization and Interaction Process. International libraly of Sociology and Social reconstruction; Free Press ต้นฉบับจาก University of Mishigan แปลงเป็นข้อมูลดิจิตัลเมื่อ 23 สิงหาคม 2007
United Nations World Population Prospect: UNWPP (2015). The Revision. การฉายภาพประชากรตามกลุ่มอายุและเพศของประเทศต่างๆ ทั่วโลก โดยใช้ข้อมูลสำมะโนของประชากรของประเทศต่างๆ เป็นฐาน
United Nations. 2010. Probabilistic Population Projections: Based on the 2010 Revision of the World Population Prospects. New York: United Nations. Retrieved from http://esa.un.org/wpp
________. 2013. World Population Ageing, 2013. New York: United Nations. Vincent, J. A., Phillipson, C. , Downs, M. , and British Society of Gerontology. 2006. The futures of old age. London: Sage Publications.
Woodward, Kathryn. Ed. (1997). Identify and Difference. London: Sage
กิติพัฒน์ นนทปัทมะดุลย์. (2558ข). การประทับมลทิน. ในเอกสารคำสอน วิชา นบส. 801 ทฤษฎี สังคม และปรัชญาสังคมสงเคราะห์ และนโยบายสังคม. คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
กมลชนก ขำสุวรรณ. (2559). แนวทางการขับเคลื่อนงานคลังปัญญาผู้สูงวัยที่มีศักยภาพ. กรุงเทพฯ: กรมกิจการผู้สูงวัย กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
กำจร หลุยยะพงศ์. (2553). การสื่อสารกับวาทกรรมอัตลักษณ์ผู้สูงอายุในสังคมไทย. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เชษฐา พวงหัตถ์. (2548). Structure-Agency = โครงสร้าง-ผู้กระทำการ. กรุงเทพฯ: สำนักงาน คณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.
เชษฐา พวงหัตถ์. (2551). ทฤษฎีสังคมและการทำความเข้าใจสภาวะสมัยใหม่ของแอนโธนี กิ๊ดเดนส์. นิตยสารวิภาษา. ปีที่ 2 ฉบับที่ 7 ลำดับที่ 15 (16 ธันวาคม 2551 - 31 มกราคม 2552)
ชาย โพธิสิตา. (2559). พิมพ์ครั้งที่ 7. ศาสตร์และศิลป์แห่งการวิจัยเชิงคุณภาพ. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้ง
บรรลุ ศิริพานิช และคณะ. (2539). รายงานการศึกษาวิจัยเรื่องชมรมผู้สูงอายุ: การศึกษารูปแบบและการดำเนินงานที่เหมาะสม. กรุงเทพฯ: มปท.
ปราโมทย์ ประสาทกุล, ศุทธิดา ชวนวัน และกาญจนา เทียนลาย (2555). ผู้สูงวัย: คนวงในที่จะถูกผลักให้ไปอยู่ชายขอบ ใน กุลภา วัจนสาระ และกฤตยา อาชวนิจกุล (บรรณาธิการ), ประชากรและสังคม 2555 : ประชากรชายขอบและความเป็นธรรมในสังคมไทย. นครปฐม: สำนักพิมพ์ประชากร
ปัทมา ว่าพัฒนวงศ์ และปราโมทย์ ประสาทกุล. (2549). ประชากรไทยในอนาคต. ใน กฤตยา อาชวนิจกุล และวรชัย ทองไทย (บรรณาธิการ) ประชากรและสังคม 2549: ภาวะการตาย ภาพสะท้อนความมั่นคงของประชากร. นครปฐม: สำนักพิมพิ์ประชากรและสังคม; หน้า 34-41 และสังคม. หน้า 104-124
ปรียา มิตตรานนท์ และจีรวรรณ มาท้วม. (2552). การทำงาน รายได้ และการออมของผู้สูงอายุ. ใน สมศักดิ์ ชุณหรัศดิ์. (บรรณิการ). รายงานประจำปีสถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2551.
กรุงเทพฯ: ทีคิวพี
ปิยากร หวังมหาพร. (2546). นโยบายผู้สูงอายุของประเทศไทย. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิตสาขาวิชารัฐศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
พระไพศาล วิสาโล. (2552). สันติวิธีบนวิถีแห่งอทวิภาวะ. รวบรวมงานเขียนและบทความของพระไพศาล. วิสาโล www.visalo.org
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2555). สรุปผลที่สำคัญการสำรวจภาวะการทำงานของประชากร พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (2550). การคาดประมาณประชากรประชากรของประเทศไทย 2543-2573, กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2550). การสำรวจประชากรสูงอายุของประเทศไทย พ.ศ. 2557. กรุงเทพฯ : สำนักงานสถิติแห่งชาติ
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2557). การสำรวจประชากรสูงอายุของประเทศไทย พ.ศ. 2557. กรุงเทพฯ : สำนักงานสถิติแห่งชาติ
สุชาดา ทวีสิทธิ์. (2553). บทบรรณาธิการ: การเปลี่ยนแปลงกระบวนทัศน์เพื่อการวิจัยผู้สูงวัย. ใน สุชาดา ทวีสิทธิ์ และสวรัย บุณยมานนท์ (บรรณาธิการ), ประชากรและสังคม 2553: คุณค่าผู้สูงวัยในสายตาสังคมไทย.นครปฐม: สำนักพิมพ์ประชากรและสังคม.
สุภางค์ จันทวานิช. (2553). ทฤษฎีสังคมวิทยา. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุภางค์ จันทวานิช. (2558). ทฤษฎีสังคมวิทยา. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
สโรชพันธุ์ สุภาวรรณ์ และ ชไมพร กาญจนกิจสกุล. (2557). การประกอบสร้างภาพลักษณ์ผู้สูงวัย. ในวารสารสังคมศาสตร์ ปีที่ 10 ฉบับที่ 1 (มกราคม-มิถุนายน) หน้า 93-136
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงวัยไทย. (2558). รายงานสถานการณ์ผู้สูงวัยไทย. พ.ศ. 2558. กรุงเทพฯ: อัมรินทร์ พริ้นติ้งแอนด์พลับบิชชิ่ง
มนตรี ประเสริฐรุ่งเรือง และดุษฎี อายุวัฒน์. (2559). การสร้างทางเลือกในการพึ่งพาตนเองอย่างมีคุณค่าของผู้สูงอายุรุ่นใหม่. วารสารประชากรและสังคม ปีที่ 4 ฉบับที่ 2 กันยายน 2559
วรเวศน์ สุวรรณรดา. (2553). การทบทวนและสังเคราะห์องค์ความรู้ผู้สูงวัยไทย พ.ศ. 2545-2550. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงวัยไทย
หนังสือพิมพ์ไทยรัฐออนไลน์ ฉบับวันที่ 11 สิงหาคม 2556 ชีวิตอมตะฝันที่ไม่ไกลเกินเอื้อม เข้าถึงจาก http://www.thairath.co.th/content/362685 เมื่อวันที่ 17 กพ. 2560
ศศิพัฒน์ ยอดเพชร. (2549). สวัสดิการผู้สูงอายุ. กรุงเทพฯ: ธรรมศาสตร์
ศิริวรรณ อุทัยทิพไพฑูรย์ และคณะ. (2552). การดูแลและสวัสดิการผู้สูงอายุ ใน สมศักดิ์ ชุณหรัศมิ์ (บรรณาธิการ). รายงานประจำปีผู้สูงอายุไทย 2551. กรุงเทพฯ : ทีคิวพี
สมรักษ์ ชัยสิงห์กานานนท์. (มปป.) ความชรา ภาพร่าง และการใช้ชีวิตในเมือง ในปริตรตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล (บรรณาธิการ). ชีวิตชายขอบ ตัวตนกับความหมาย. กรุงเทพฯ : เคล็ดไทย
Bourdieu, Pierre. (1984). Distinction: Social Critique of the Judgement of Taste. Translated by Richard Nice. London: Routledge and Kegan.
Durkheim, Emile. (1964). the Rule of Sociological Method. New York: Free Press
Goffman, Erving. (1959). the Presentation of Self in Everyday Life. Middlesex: Penguin
Link B.G. and Phelan J.C. (2001). Conceptualizing Stigma. Annual Review of Sociology, 27, 363–385.
Goffman, E. (1963). Stigma: Notes on the Management of Spoiled Identity. New Jersey: Prentice Hall.
Mead, George Herbert. (1967). Mind, Self and Society. Chicaco: Chicago University Pess
Peter L. Beger and Thomas Luckmann. (1966). the Social Construction of Reality. Penguin Book Ltd; England
Phillipson C. and Barrs J. (2007). Social Theory and Social Change. In Bonds J., Peace S., Dittmann-kohli F. and Westerhot. (eds.) Ageing in Society. Pp 68-84. London:Sage
Parson, Talcott. (1937). the Structure of Social Action. New York: Macraw-Hill
Parson, Talcott and Robert, Freed Bales (1955). Family Socialization and Interaction Process. International libraly of Sociology and Social reconstruction; Free Press ต้นฉบับจาก University of Mishigan แปลงเป็นข้อมูลดิจิตัลเมื่อ 23 สิงหาคม 2007
United Nations World Population Prospect: UNWPP (2015). The Revision. การฉายภาพประชากรตามกลุ่มอายุและเพศของประเทศต่างๆ ทั่วโลก โดยใช้ข้อมูลสำมะโนของประชากรของประเทศต่างๆ เป็นฐาน
United Nations. 2010. Probabilistic Population Projections: Based on the 2010 Revision of the World Population Prospects. New York: United Nations. Retrieved from http://esa.un.org/wpp
________. 2013. World Population Ageing, 2013. New York: United Nations. Vincent, J. A., Phillipson, C. , Downs, M. , and British Society of Gerontology. 2006. The futures of old age. London: Sage Publications.
Woodward, Kathryn. Ed. (1997). Identify and Difference. London: Sage
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
06-02-2019
รูปแบบการอ้างอิง
ขำสุวรรณ ก., & ลิ่มสกุล ม. (2019). คุณค่าของผู้สูงอายุในระบอบของความเป็นจริง : ความท้าทายของนักวิจัยด้านสังคมศาสตร์ในปัจจุบัน. วารสารสังคมสงเคราะห์ศาสตร์และการบริหารสังคม, 25(1), 133–156. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/swjournal/article/view/170591
ฉบับ
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ
สัญญาอนุญาต
ผลงานที่ตีพิมพ์ในวารสารสังคมสงเคราะห์ศาสตร์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และวารสารสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ขอสงวนสิทธิในการเผยแพร่ผลงานที่ตีพิมพ์ในแบบรูปเล่มและทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์อื่นใด
บทความหรือข้อความคิดเห็นใดๆ ที่ปรากฏในวารสารสังคมสงเคราะห์ศาสตร์เป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนโดยเฉพาะ คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และบรรณาธิการไม่จําเป็นต้องเห็นด้วยหรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
