ระบบการดูแลทางสังคมสำหรับผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

การศึกษาเรื่อง “ระบบการดูแลทางสังคมสำหรับผู้สูงอายุ” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและสังเคราะห์ความหมาย ขอบเขต รูปแบบการดูแลทางสังคม และกลไกการดูแลทางสังคมสำหรับผู้สูงอายุในภาวะพึ่งพิงของต่างประเทศ เช่น ประเทศสหรัฐอเมริกา แคนาดา อังกฤษ ออสเตรเลีย และประเทศญี่ปุ่น เพื่อนำเสนอแนวทางการการบูรณาการระบบการดูแลทางสุขภาพและสังคมสำหรับผู้สูงอายุในภาวะพึ่งพิงของประเทศไทย การศึกษานี้เป็นการวิจัยเอกสาร โดยรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับการดูแลทางสังคมทั้งในประเทศและต่างประเทศที่มีตัวแบบการจัดสวัสดิการผู้สูงอายุ และมีระบบการดูแลผู้สูงอายุที่ดี ซึ่งสามารถนำมาประยุกต์และนำเสนอการบูรณาการดูแลแลสุขภาพและสังคมสำหรับประเทศไทย ผลการศึกษาพบสาระสำคัญดังนี้
การดูแลทางสังคมเป็นระบบที่ออกแบบมาเพื่อช่วยเหลือ ปกป้อง คุ้มครอง พิทักษ์สิทธิ ให้ความรู้แก่ผู้สูงอายุที่ประสบปัญหาด้านร่างกาย จิตใจ เพื่อช่วยให้ผู้สูงอายุช่วยเหลือตนเองในชีวิตประจำวันได้ หรือทำให้ผู้สูงอายุมีความสามารถในการพัฒนาศักยภาพของตนเองให้ดีขึ้น โดยรูปแบบของการดูแลทางสังคมมีทั้งในระดับครอบครัว บริการระดับชุมชน และบริการระดับสถาบัน สำหรับการกำหนดกลไกการดูแลทางสังคมต้องเริ่มจากหน่วยงานภาครัฐเป็นศูนย์กลางของการกำหนดนโยบาย แหล่งทรัพยากร และรูปแบบการบริหารจัดการ รูปแบบบริการ งบประมาณ รวมถึงการส่งต่อความรับผิดชอบไปยังหน่วยงานส่วนท้องถิ่น และสร้างเครือข่ายการดูแลทั้งแบบที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการเพื่อขับเคลื่อนการดูแลไปสู่ผู้สูงอายุและครอบครัวอย่างสม่ำเสมอ และทั่วถึง เพื่อสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีแก่ผู้สูงอายุ กลไกสำคัญที่ทำให้ผู้สูงอายุที่มีความต้องการการดูแลในภาวะพึ่งพิงเข้าสู่บริการอย่างมีประสิทธิภาพ คือการพิจารณาคุณสมบัติของผู้สูงอายุ และกำหนดช่องทางเข้าสู่บริการการดูแลทางสังคม โดยมีขั้นตอน คือ 1) การตรวจสอบสิทธิของผู้สูงอายุ 2) ประเมินผู้สูงอายุเพื่อพิจารณาชุดกิจกรรมการดูแล 3) การชำระค่าใช้จ่ายในดูแล 4) การใช้บริการ/รับบริการตามชุดกิจกรรมการดูแล และ 5) การติดตามและประเมินผล
แนวทางในการพัฒนาระบบการดูแลทางสังคมสำหรับผู้สูงอายุ แบ่งเป็น 5 ประเด็น คือ 1) การสร้างแนวคิดพื้นฐานความสำคัญและความพร้อมของการดูแลทางสังคม 2) ค้นหาแนวทางการพัฒนาระบบบริการทางสังคมที่เหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุ 3) การวางแผนผลิตและพัฒนากำลังคนให้มีความเชี่ยวชาญด้านการดูแลผู้สูงอายุอย่างมีคุณภาพ 4) กำหนดแนวทางการบริหารจัดการเพื่อการขับเคลื่อนการดำเนินงานด้านผู้สูงอายุ และ 5) การจัดตั้งและบูรณาการกองทุนสำหรับการดูแลสุขภาพและสังคม