การเสริมพลังอำนาจชุมชนเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้ต้องขังหลังพ้นโทษ

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง สานพลังชุมชนเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้ต้องขังหญิง
มีวัตถุประสงค์ เพื่อเสริมสร้างชุมชนแห่งความห่วงใยให้เปิดโอกาสแก่ผู้ต้องขัง ผู้พ้นโทษ โดยผู้นำชุมชนและท้องถิ่นรวมทั้งประชาชนได้มีส่วนร่วมแบ่งปันและสร้างพื้นที่แห่งการเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข  เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ มีขอบเขตการวิจัยประกอบด้วย การนำแนวคิดการเสริมพลังอำนาจไปประยุกต์ใช้เตรียมความพร้อมกับผู้นำและสมาชิกชุมชนตำบลหันตรา อำเภอเมือง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จำนวน 6 หมู่บ้าน  ในการรับผู้ต้องขังหลังพ้นโทษจากเรือนจำจังหวัดพระนครศรีอยุธยากลับเข้าสู่ครอบครัวและชุมชน วิธีการดำเนินการวิจัย คือการจัดอบรมการให้คำปรึกษา และกิจกรรมกลุ่มก้าวที่พลาดด้วยวิธีการเสริมพลังอำนาจให้แก่กลุ่มแกนนำ หลังจากนั้นแกนนำมาขยายผลด้วยการเชิญชวนสมาชิกชุมชนทั้ง 6 หมู่บ้าน โดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยงหรือครอบครัวที่มีสมาชิกเป็นกลุ่มเสี่ยง ตลอดจนอดีตผู้ต้องขังของตำบลหันตราเข้าร่วมกิจกรรมกลุ่มการเสริมพลังอำนาจ “ก้าวที่พลาด” เป็นลักษณะกลุ่มเปิดจำนวน 6 ครั้ง ครั้งละ 20-30 คน รวมผู้เข้าร่วมจำนวน 110 คน ผลการศึกษาพบว่า แกนนำชุมชน สมาชิก ผู้อยู่ในภาวะเสี่ยงและครอบครัว ตลอดจนผู้พ้นโทษได้เรียนรู้จากการเป็นประจักษ์พยานคำบอกเล่าแบ่งปันประสบการณ์ความทุกข์ และบทเรียนที่ได้จากการกระทำผิด  ผลที่เกิดขึ้นคือ พลังแห่งการแบ่งปัน การเกื้อกูลกันในกลุ่มก่อให้เกิดความเข้าใจก้าวที่พลาดในชีวิตมนุษย์นั้นไม่ใช่ตราบาปชั่วชีวิตแต่เป็นบทเรียนส่วนหนึ่งของชีวิตที่ให้อภัยและให้โอกาสแก่ตนเองและผู้อื่น  สำหรับข้อเสนอแนะ เรือนจำ องค์การบริหารส่วนตำบลหันตรา กลุ่มสานพลังชุมชนหันตราและเครือข่ายอื่น มีการทำงานอย่างบูรณาการและสนับสนุนให้อาสาสมัครหรือแกนนำของชุมชน ได้เข้ามามีบทบาทในการดำเนินการช่วยเหลือผู้ต้องขังและผู้พ้นโทษอย่างเป็นระบบ และขยายผลไปยังชุมชนอื่นมากขึ้น