การพัฒนากระบวนการเตรียมความพร้อมผู้เสียหายจากการค้ามนุษย์ ก่อนการส่งกลับและคืนสู่สังคม

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการเตรียมความพร้อมผู้เสียหายจากการค้ามนุษย์ก่อนการส่งกลับและคืนสู่สังคม ศึกษาปัญหา อุปสรรค ในกระบวนการเตรียมความพร้อมผู้เสียหายจากการค้ามนุษย์ก่อนการส่งกลับและการคืนสู่สังคม และแสวงหาแนวทางการพัฒนากระบวนการเตรียมความพร้อมผู้เสียหายจากการค้ามนุษย์ ก่อนการส่งกลับและการคืนสู่สังคมโดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ

            ผลการศึกษา พบว่า หน่วยงานซึ่งให้บริการคุ้มครองสวัสดิภาพผู้เสียหายจากการค้ามนุษย์มีบทบาท ภารกิจการดำเนินงาน ดังนี้ 1. การปฐมนิเทศผู้เสียหาย 2. การสัมภาษณ์เพื่อหาข้อเท็จจริง วิเคราะห์สภาพปัญหา 3. การตรวจสุขภาพกาย จิต สังคม สติปัญญา 4. การให้ความช่วยเหลือทางด้านกฎหมาย 5. การเตรียมความพร้อมก่อนการส่งกลับ 6.การส่งกลับและคืนสู่สังคม 7.การติดตามประเมินผล ทั้งนี้ ในขั้นตอนของกระบวนการเตรียมความพร้อมผู้เสียหายจากการค้ามนุษย์ก่อนการส่งกลับและคืนสู่สังคม สถานคุ้มครองสวัสดิภาพผู้เสียหายจากการค้ามนุษย์และสถานแรกรับ ปฏิบัติงานในรูปแบบทีมสหวิชาชีพภายในหน่วยงานและภายนอกหน่วยงาน ซึ่งผู้ปฏิบัติงานให้ความช่วยเหลือผู้เสียหายในการเตรียมความพร้อม คือ กรณีผู้เสียหายชาวต่างประเทศ 1.ผู้ปฏิบัติงานประสานส่งข้อมูลผู้เสียหายให้กับหน่วยงานส่วนกลางทราบ เพื่อนำส่งข้อมูลให้กับประเทศต้นทางในการสืบหาครอบครัว 2.ประสานสอบถามข้อมูลทางคดี 3. การจัดกิจกรรมการเตรียมความพร้อม ได้แก่ กฎหมายที่เกี่ยวข้องทั้งของประเทศไทยและประเทศต้นทาง กิจกรรมการให้ความรู้เกี่ยวกับทักษะชีวิต การมีรายได้ มีงานทำ ในรูปแบบของการฝึกอาชีพระยะสั้นและระยะยาว การประมินความพร้อมทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ 4.การส่งกลับผู้เสียหายและการติดตามผล ในรูปแบบรัฐกับรัฐ ผ่านการประชุมทวิภาคีผู้จัดการรายกรณี กรณีผู้เสียหายชาวไทย ดำเนินการส่งกลับผู้เสียหายคนไทยผ่านการส่งข้อมูลให้กับหน่วยงานซึ่งผู้เสียหายมีภูมิลำเนาอยู่ เพื่อลงเยี่ยมครอบครัวก่อนการส่งกลับ กรณีเป็นเด็ก ผู้ปกครองจะเป็นผู้มารับเด็กด้วยตนเอง กรณีเป็นผู้ใหญ่ สามารถเดินทางกลับได้ด้วยตนเอง ซึ่งหน่วยงานจะดำเนินการขอรับการสนับสนุนค่าพาหนะในการเดินทางกลับภูมิลำเนาให้ รวมทั้งเงินอื่นใดที่ทางกฎหมายกำหนดให้ด้วย ตามสิทธิและประโยชน์ที่ผู้เสียหายพึ่งได้รับ ด้านปัญหา อุปสรรค ข้อจำกัด กระบวนการเตรียมความพร้อม คือการสื่อสาร ขาดล่ามแปลภาษา  และผู้ปฏิบัติงานขาดองค์ความรู้ในด้านกฎหมายของในประเทศต้นทาง และความรู้ในรูปแบบการจัดกิจกรรมสำหรับการเตรียมความพร้อม

            ข้อเสนอแนะสำหรับพัฒนากระบวนการเตรียมความพร้อม การส่งเสริมทักษะความสามารถให้แก่ผู้ปฏิบัติงานด้านการเตรียมความพร้อมก่อนการส่งกลับ โดยจัดอบรมสัมมนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การถ่ายทอดองค์ความรู้ระดับหน่วยงาน รวมทั้งส่งเสริมให้ผู้ปฏิบัติงานสื่อสารภาษาต่างประเทศได้ อาทิภาษาอังกฤษ ภาษาเมียนมาร์ และภาษากัมพูชา เป็นต้น การศึกษาดูงานประเทศต้นทางเพื่อให้ผู้ปฏิบัติงานมีความเข้าใจบริบททางสังคมและข้อกฎหมายของแต่ละประเทศ รวมถึงกระบวนการเดินทางเข้าออก ณ พื้นที่ชายแดน อีกทั้งการได้รับสนับสนุนจากหน่วยงานส่วนกลาง การสนับสนุนสื่อการค้ามนุษย์ การจัดทำคู่มือ หรือหลักสูตรสำหรับการเตรียมความพร้อมก่อนการส่งกลับและคืนสู่สังคม ซึ่งจะเป็นการพัฒนากระบวนการเตรียมความพร้อมได้อย่างมีประสิทธิภาพและมีมาตรฐานเดียวกัน ครอบคลุมทุกหน่วยงาน การจัดอบรมเพื่อส่งเสริมให้ผู้ปฏิบัติงานรู้เท่าทันสื่อออนไลน์ เพื่อให้ผู้ปฏิบัติงานสามารถออกแบบกิจกรรมให้ทันต่อสถานการณ์ปัญหาการค้ามนุษย์ในปัจจุบัน รวมถึงสามารถจัดกิจกรรมเตรียมความพร้อม ให้เข้าถึง เข้าใจเด็ก มากยิ่งขึ้นด้วย